Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 1 Index  Previous  Next 

Book 1 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 1
Chapter 31

  1 [ष]
      भुजंगमानां शापस्य मात्रा चैव सुतेन च
      विनतायास तवया परॊक्तं कारणं सूतनन्थन
  2 वरप्रथानं भर्त्रा च करथ्रू विनतयॊस तदा
      नामनी चैव ते परॊक्ते पक्षिणॊर वैनतेययॊः
  3 पन्नगानां तु नामानि न कीर्तयसि सूतज
      पराधान्येनापि नामानि शरॊतुम इच्छामहे वयम
  4 [स]
      बहुत्वान नामधेयानि भुजगानां तपॊधन
      न कीर्तयिष्ये सर्वेषां पराधान्येन तु मे शृणु
  5 शेषः परदमतॊ जातॊ वासुकिस तथनन्तरम
      ऐरावतस तक्षकश च कर्कॊटक धनंजयौ
  6 कालियॊ मणिनागश च नागश चापूरणस तदा
      नागस तदा पिञ्जरक एला पत्रॊ ऽद वामनः
  7 नीलानीलौ तदा नागौ कल्माषशबलौ तदा
      आर्यकश चाथिकश चैव नागश च शल पॊतकः
  8 सुमनॊमुखॊ थधिमुखस तदा विमलपिण्डकः
      आप्तः कॊटनकश चैव शङ्खॊ वालशिखस तदा
  9 निष्ठ्यूनकॊ हेमगुहॊ नहुषः पिङ्गलस तदा
      बाह्यकर्णॊ हस्तिपथस तदा मुथ्गरपिण्डकः
  10 कम्बलाश्वतरौ चापि नागः कालीयकस तदा
     वृत्तसंवर्तकौ नागौ थवौ च पथ्माव इति शरुतौ
 11 नागः शङ्खनकश चैव तदा च सफण्डकॊ ऽपरः
     कषेमकश च महानागॊ नागः पिण्डारकस तदा
 12 करवीरः पुष्पथंष्ट्र एॢकॊ बिल्वपाण्डुकः
     मूषकाथः शङ्खशिराः पूर्णथंष्ट्रॊ हरिथ्रकः
 13 अपराजितॊ जयॊतिकश च पन्नगः शरीवहस तदा
     कौरव्यॊ धृतराष्ट्रश च पुष्करः शल्यकस तदा
 14 विरजाश च सुबाहुश च शालिपिण्डश च वीर्यवान
     हस्तिभथ्रः पिठरकॊ मुखरः कॊण वासनः
 15 कुञ्जरः कुररश चैव तदा नागः परभा करः
     कुमुथः कुमुथाक्षश च तित्तिरिर हलिकस तदा
     कर्कराकर्करौ चॊभौ कुण्डॊथर महॊथरौ
 16 एते पराधान्यतॊ नागाः कीर्तिता थविजसत्तम
     बहुत्वान नामधेयानाम इतरे न परकीर्तिताः
 17 एतेषां परसवॊ यश च परसवस्य च संततिः
     असंख्येयेति मत्वा तान न बरवीमि थविजॊत्तम
 18 बहूनीह सहस्राणि परयुतान्य अर्बुथानि च
     अशक्यान्य एव संख्यातुं भुजगानां तपॊधन
  1 [ṣ]
      bhujaṃgamānāṃ śāpasya mātrā caiva sutena ca
      vinatāyās tvayā proktaṃ kāraṇaṃ sūtanandana
  2 varapradānaṃ bhartrā ca kradrū vinatayos tathā
      nāmanī caiva te prokte pakṣiṇor vainateyayoḥ
  3 pannagānāṃ tu nāmāni na kīrtayasi sūtaja
      prādhānyenāpi nāmāni śrotum icchāmahe vayam
  4 [s]
      bahutvān nāmadheyāni bhujagānāṃ tapodhana
      na kīrtayiṣye sarveṣāṃ prādhānyena tu me śṛṇu
  5 śeṣaḥ prathamato jāto vāsukis tadanantaram
      airāvatas takṣakaś ca karkoṭaka dhanaṃjayau
  6 kāliyo maṇināgaś ca nāgaś cāpūraṇas tathā
      nāgas tathā piñjaraka elā patro 'tha vāmanaḥ
  7 nīlānīlau tathā nāgau kalmāṣaśabalau tathā
      āryakaś cādikaś caiva nāgaś ca śala potakaḥ
  8 sumanomukho dadhimukhas tathā vimalapiṇḍakaḥ
      āptaḥ koṭanakaś caiva śaṅkho vālaśikhas tathā
  9 niṣṭhyūnako hemaguho nahuṣaḥ piṅgalas tathā
      bāhyakarṇo hastipadas tathā mudgarapiṇḍakaḥ
  10 kambalāśvatarau cāpi nāgaḥ kālīyakas tathā
     vṛttasaṃvartakau nāgau dvau ca padmāv iti śrutau
 11 nāgaḥ śaṅkhanakaś caiva tathā ca sphaṇḍako 'paraḥ
     kṣemakaś ca mahānāgo nāgaḥ piṇḍārakas tathā
 12 karavīraḥ puṣpadaṃṣṭra eḷako bilvapāṇḍukaḥ
     mūṣakādaḥ śaṅkhaśirāḥ pūrṇadaṃṣṭro haridrakaḥ
 13 aparājito jyotikaś ca pannagaḥ śrīvahas tathā
     kauravyo dhṛtarāṣṭraś ca puṣkaraḥ śalyakas tathā
 14 virajāś ca subāhuś ca śālipiṇḍaś ca vīryavān
     hastibhadraḥ piṭharako mukharaḥ koṇa vāsanaḥ
 15 kuñjaraḥ kuraraś caiva tathā nāgaḥ prabhā karaḥ
     kumudaḥ kumudākṣaś ca tittirir halikas tathā
     karkarākarkarau cobhau kuṇḍodara mahodarau
 16 ete prādhānyato nāgāḥ kīrtitā dvijasattama
     bahutvān nāmadheyānām itare na prakīrtitāḥ
 17 eteṣāṃ prasavo yaś ca prasavasya ca saṃtatiḥ
     asaṃkhyeyeti matvā tān na bravīmi dvijottama
 18 bahūnīha sahasrāṇi prayutāny arbudāni ca
     aśakyāny eva saṃkhyātuṃ bhujagānāṃ tapodhana


Next: Chapter 32