|
1
[वै] परबुथ्धास ते हिडिम्बाया रूपं थृष्ट्वातिमानुषम विस्मिताः पुरुषा वयाघ्रा बभूवुः पृदया सह 2 ततः कुन्ती समीक्ष्यैनां विस्मिता रूपसंपथा उवाच मधुरं वाक्यं सान्त्वपूर्वम इथं शनैः 3 कस्य तवं सुरगर्भाभे का चासि वरवर्णिनि केन कार्येण सुश्रॊणि कुतश चागमनं तव 4 यथि वास्य वनस्यासि थेवता यथि वाप्सराः आचक्ष्व मम तत सर्वं किमर्दं चेह तिष्ठसि 5 [हिडिम्बा] यथ एतत पश्यसि वनं नीलमेघनिभं महत निवासॊ राक्षसस्यैतथ धिडिम्बस्य ममैव च 6 तस्य मां राक्षसेन्थ्रस्य भगिनीं विथ्धि भामिनि भरात्रा संप्रेषिताम आर्ये तवां सपुत्रां जिघांसता 7 करूर बुथ्धेर अहं तस्य वचनाथ आगता इह अथ्राक्षं हेमवर्णाभं तव पुत्रं महौजसम 8 ततॊ ऽहं सर्वभूतानां भावे विचरता शुभे चॊथिता तव पुत्रस्य मन्मदेन वशानुगा 9 ततॊ वृतॊ मया भर्ता तव पुत्रॊ महाबलः अपनेतुं च यतितॊ न चैव शकितॊ मया 10 चिरायमाणां मां जञात्वा ततः स पुरुषाथकः सवयम एवागतॊ हन्तुम इमान सर्वांस तवात्मजान 11 स तेन मम कान्तेन तव पुत्रेण धीमता बलाथ इतॊ विनिष्पिष्य वयपकृष्टॊ महात्मना 12 विकर्षन्तौ महावेगौ गर्जमानौ परस्परम पश्यध्वं युधि विक्रान्ताव एतौ तौ नरराक्षसौ 13 [वै] तस्या शरुत्वैव वचनम उत्पपात युधिष्ठिरः अर्जुनॊ नकुलश चैव सहथेवश च वीर्यवान 14 तौ ते थथृशुर आसक्तौ विकर्षन्तौ परस्परम काङ्क्षमाणौ जयं चैव सिंहाव इव रणॊत्कटौ 15 ताव अन्यॊन्यं समाश्लिष्य विकर्षन्तौ परस्परम थावाग्निधूमसथृशं चक्रतुः पार्दिवं रजः 16 वसुधा रेणुसंवीतौ वसुधाधरसंनिभौ विभ्राजेतां यदा शैलौ नीहारेणाभिसंवृतौ 17 राक्षसेन तदा भीमं कलिश्यमानं निरीक्ष्य तु उवाचेथं वचः पार्दः परहसञ शनकैर इव 18 भीम मा भैर महाबाहॊ न तवां बुध्यामहे वयम समेतं भीमरूपेण परसुप्ताः शरमकर्शिताः 19 साहाय्ये ऽसमि सदितः पार्द यॊधयिष्यामि राक्षसम नकुलः सहथेवश च मातरं गॊपयिष्यति 20 [भम] उथासीनॊ निरीक्षस्व न कार्यः संभ्रमस तवया न जात्व अयं पुनर जीवेन मथ्बाह्वन्तरम आगतः 21 [आर्ज] किम अनेन चिरं भीम जीवता पापरक्षसा गन्तव्यं नचिरं सदातुम इह शक्यम अरिंथम 22 पुरा संरज्यते पराची पुरा संध्या परवर्तते रौथ्रे मुहूर्ते रक्षांसि परबलानि भवन्ति च 23 तवरस्व भीम मा करीड जहि रक्षॊ विभीषणम पुरा विकुरुते मायां भुजयॊः सारम अर्पय 24 [वै] अर्जुनेनैवम उक्तस तु भीमॊ भीमस्य रक्षसः उत्क्षिप्याभ्रामयथ थेहं तूर्णं गुणशताधिकम 25 [भम] वृदा मांसैर वृदा पुष्टॊ वृदा वृथ्धॊ वृदा मतिः वृदा मरणम अर्हस तवं वृदाथ्य न भविष्यसि 26 [आर्ज] अद वा मन्यसे भारं तवम इमं राक्षसं युधि करॊमि तव साहाय्यं शीघ्रम एव निहन्यताम 27 अद वाप्य अहम एवैनं हनिष्यामि वृकॊथर कृतकर्मा परिश्रान्तः साधु तावथ उपारम 28 [वै] तस्य तथ वचनं शरुत्वा भीमसेनॊ ऽतयमर्षणः निष्पिष्यैनं बलाथ भूमौ पशुमारम अमारयत 29 स मार्यमाणॊ भीमेन ननाथ विपुलं सवनम पूरयंस तथ वनं सर्वं जलार्थ्र इव थुन्थुभिः 30 भुजाभ्यां यॊक्त्रयित्वा तं बलवान पाण्डुनन्थनः मध्ये भङ्क्त्वा सबलवान हर्षयाम आस पाण्डवान 31 हिडिम्बं निहतं थृष्ट्वा संहृष्टास ते तरस्विनः अपूजयन नरव्याघ्रं भीमसेनम अरिंथमम 32 अभिपूज्य महात्मानं भीमं भीमपराक्रमम पुनर एवार्जुनॊ वाक्यम उवाचेथं वृकॊथरम 33 नथूरे नगरं मन्ये वनाथ अस्माथ अहं परभॊ शीघ्रं गच्छाम भथ्रं ते न नॊ विथ्यात सुयॊधनः 34 ततः सर्वे तदेत्य उक्त्वा सह मात्रा परंतपाः परययुः पुरुषव्याघ्रा हिडिम्बा चैव राक्षसी |
1
[vai] prabuddhās te hiḍimbāyā rūpaṃ dṛṣṭvātimānuṣam vismitāḥ puruṣā vyāghrā babhūvuḥ pṛthayā saha 2 tataḥ kuntī samīkṣyaināṃ vismitā rūpasaṃpadā uvāca madhuraṃ vākyaṃ sāntvapūrvam idaṃ śanaiḥ 3 kasya tvaṃ suragarbhābhe kā cāsi varavarṇini kena kāryeṇa suśroṇi kutaś cāgamanaṃ tava 4 yadi vāsya vanasyāsi devatā yadi vāpsarāḥ ācakṣva mama tat sarvaṃ kimarthaṃ ceha tiṣṭhasi 5 [hiḍimbā] yad etat paśyasi vanaṃ nīlameghanibhaṃ mahat nivāso rākṣasasyaitad dhiḍimbasya mamaiva ca 6 tasya māṃ rākṣasendrasya bhaginīṃ viddhi bhāmini bhrātrā saṃpreṣitām ārye tvāṃ saputrāṃ jighāṃsatā 7 krūra buddher ahaṃ tasya vacanād āgatā iha adrākṣaṃ hemavarṇābhaṃ tava putraṃ mahaujasam 8 tato 'haṃ sarvabhūtānāṃ bhāve vicaratā śubhe coditā tava putrasya manmathena vaśānugā 9 tato vṛto mayā bhartā tava putro mahābalaḥ apanetuṃ ca yatito na caiva śakito mayā 10 cirāyamāṇāṃ māṃ jñātvā tataḥ sa puruṣādakaḥ svayam evāgato hantum imān sarvāṃs tavātmajān 11 sa tena mama kāntena tava putreṇa dhīmatā balād ito viniṣpiṣya vyapakṛṣṭo mahātmanā 12 vikarṣantau mahāvegau garjamānau parasparam paśyadhvaṃ yudhi vikrāntāv etau tau nararākṣasau 13 [vai] tasyā śrutvaiva vacanam utpapāta yudhiṣṭhiraḥ arjuno nakulaś caiva sahadevaś ca vīryavān 14 tau te dadṛśur āsaktau vikarṣantau parasparam kāṅkṣamāṇau jayaṃ caiva siṃhāv iva raṇotkaṭau 15 tāv anyonyaṃ samāśliṣya vikarṣantau parasparam dāvāgnidhūmasadṛśaṃ cakratuḥ pārthivaṃ rajaḥ 16 vasudhā reṇusaṃvītau vasudhādharasaṃnibhau vibhrājetāṃ yathā śailau nīhāreṇābhisaṃvṛtau 17 rākṣasena tathā bhīmaṃ kliśyamānaṃ nirīkṣya tu uvācedaṃ vacaḥ pārthaḥ prahasañ śanakair iva 18 bhīma mā bhair mahābāho na tvāṃ budhyāmahe vayam sametaṃ bhīmarūpeṇa prasuptāḥ śramakarśitāḥ 19 sāhāyye 'smi sthitaḥ pārtha yodhayiṣyāmi rākṣasam nakulaḥ sahadevaś ca mātaraṃ gopayiṣyati 20 [bhm] udāsīno nirīkṣasva na kāryaḥ saṃbhramas tvayā na jātv ayaṃ punar jīven madbāhvantaram āgataḥ 21 [ārj] kim anena ciraṃ bhīma jīvatā pāparakṣasā gantavyaṃ naciraṃ sthātum iha śakyam ariṃdama 22 purā saṃrajyate prācī purā saṃdhyā pravartate raudre muhūrte rakṣāṃsi prabalāni bhavanti ca 23 tvarasva bhīma mā krīḍa jahi rakṣo vibhīṣaṇam purā vikurute māyāṃ bhujayoḥ sāram arpaya 24 [vai] arjunenaivam uktas tu bhīmo bhīmasya rakṣasaḥ utkṣipyābhrāmayad dehaṃ tūrṇaṃ guṇaśatādhikam 25 [bhm] vṛthā māṃsair vṛthā puṣṭo vṛthā vṛddho vṛthā matiḥ vṛthā maraṇam arhas tvaṃ vṛthādya na bhaviṣyasi 26 [ārj] atha vā manyase bhāraṃ tvam imaṃ rākṣasaṃ yudhi karomi tava sāhāyyaṃ śīghram eva nihanyatām 27 atha vāpy aham evainaṃ haniṣyāmi vṛkodara kṛtakarmā pariśrāntaḥ sādhu tāvad upārama 28 [vai] tasya tad vacanaṃ śrutvā bhīmaseno 'tyamarṣaṇaḥ niṣpiṣyainaṃ balād bhūmau paśumāram amārayat 29 sa māryamāṇo bhīmena nanāda vipulaṃ svanam pūrayaṃs tad vanaṃ sarvaṃ jalārdra iva dundubhiḥ 30 bhujābhyāṃ yoktrayitvā taṃ balavān pāṇḍunandanaḥ madhye bhaṅktvā sabalavān harṣayām āsa pāṇḍavān 31 hiḍimbaṃ nihataṃ dṛṣṭvā saṃhṛṣṭās te tarasvinaḥ apūjayan naravyāghraṃ bhīmasenam ariṃdamam 32 abhipūjya mahātmānaṃ bhīmaṃ bhīmaparākramam punar evārjuno vākyam uvācedaṃ vṛkodaram 33 nadūre nagaraṃ manye vanād asmād ahaṃ prabho śīghraṃ gacchāma bhadraṃ te na no vidyāt suyodhanaḥ 34 tataḥ sarve tathety uktvā saha mātrā paraṃtapāḥ prayayuḥ puruṣavyāghrā hiḍimbā caiva rākṣasī |