|
1
[ग] एवम उक्त्वा ततस तूर्णं जगामॊर्ध्वम अनिन्थिता स तु राजा पुनर भूमौ तत्रैव निपपात ह 2 अमात्यः सानुयात्रस तु तं थथर्श महावने कषितौ निपतितं काले शक्रध्वजम इवॊच्छ्रितम 3 तं हि थृष्ट्वा महेष्वासं निरश्वं पतितं कषितौ बभूव सॊ ऽसय सचिवः संप्रथीप्त इवाग्निना 4 तवरया चॊपसंगम्य सनेहाथ आगतसंभ्रमः तं समुत्दापयाम आस नृपतिं काममॊहितम 5 भूतलाथ भूमिपालेशं पितेव पतितं सुतम परज्ञया वयसा चैव वृथ्धः कीर्त्या थमेन च 6 अमात्यस तं समुत्दाप्य बभूव विगतज्वरः उवाच चैनं कल्याण्या वाचा मधुरयॊत्दितम मा भैर मनुजशार्थूल भथ्रं चास्तु तवानघ 7 कषुत्पिपासापरिश्रान्तं तर्कयाम आस तं नृपम पतितं पातनं संख्ये शात्रवाणां महीतले 8 वारिणाद सुशीतेन शिरस तस्याभ्यषेचयत अस्पृशन मुकुटं राज्ञः पुण्डरीकसुगन्धिना 9 ततः परत्यागतप्राणस तथ बलं बलवान नृपः सर्वं विसर्जयाम आस तम एकं सचिवं विना 10 ततस तस्याज्ञया राज्ञॊ विप्रतस्दे महथ बलम स तु राजा गिरिप्रस्दे तस्मिन पुनर उपाविशत 11 ततस तस्मिन गिरिवरे शुचिर भूत्वा कृताञ्जलिः आरिराधयिषुः सूर्यं तस्दाव ऊर्ध्वभुजः कषितौ 12 जगाम मनसा चैव वसिष्ठम ऋषिसत्तमम पुरॊहितम अमित्रघ्नस तथा संवरणॊ नृपः 13 नक्तं थिनम अदैकस्दे सदिते तस्मिञ जनाधिपे अदाजगाम विप्रर्षिस तथा थवाथशमे ऽहनि 14 स विथित्वैव नृपतिं तपत्या हृतमानसम थिव्येन विधिना जञात्वा भावितात्मा महान ऋषिः 15 तदा तु नियतात्मानं स तं नृपतिसत्तमम आबभाषे स धर्मात्मा तस्यैवार्द चिकीर्षया 16 स तस्य मनुजेन्थ्रस्य पश्यतॊ भगवान ऋषिः ऊर्ध्वम आचक्रमे थरष्टुं भास्करं भास्करथ्युतिः 17 सहस्रांशुं ततॊ विप्रः कृताञ्जलिर उपस्दितः वसिष्ठॊ ऽहम इति परीत्या स चात्मानं नयवेथयत 18 तम उवाच महातेजा विवस्वान मुनिसत्तमम महर्षे सवागतं ते ऽसतु कदयस्व यदेच्छसि |
1
[g] evam uktvā tatas tūrṇaṃ jagāmordhvam aninditā sa tu rājā punar bhūmau tatraiva nipapāta ha 2 amātyaḥ sānuyātras tu taṃ dadarśa mahāvane kṣitau nipatitaṃ kāle śakradhvajam ivocchritam 3 taṃ hi dṛṣṭvā maheṣvāsaṃ niraśvaṃ patitaṃ kṣitau babhūva so 'sya sacivaḥ saṃpradīpta ivāgninā 4 tvarayā copasaṃgamya snehād āgatasaṃbhramaḥ taṃ samutthāpayām āsa nṛpatiṃ kāmamohitam 5 bhūtalād bhūmipāleśaṃ piteva patitaṃ sutam prajñayā vayasā caiva vṛddhaḥ kīrtyā damena ca 6 amātyas taṃ samutthāpya babhūva vigatajvaraḥ uvāca cainaṃ kalyāṇyā vācā madhurayotthitam mā bhair manujaśārdūla bhadraṃ cāstu tavānagha 7 kṣutpipāsāpariśrāntaṃ tarkayām āsa taṃ nṛpam patitaṃ pātanaṃ saṃkhye śātravāṇāṃ mahītale 8 vāriṇātha suśītena śiras tasyābhyaṣecayat aspṛśan mukuṭaṃ rājñaḥ puṇḍarīkasugandhinā 9 tataḥ pratyāgataprāṇas tad balaṃ balavān nṛpaḥ sarvaṃ visarjayām āsa tam ekaṃ sacivaṃ vinā 10 tatas tasyājñayā rājño vipratasthe mahad balam sa tu rājā giriprasthe tasmin punar upāviśat 11 tatas tasmin girivare śucir bhūtvā kṛtāñjaliḥ ārirādhayiṣuḥ sūryaṃ tasthāv ūrdhvabhujaḥ kṣitau 12 jagāma manasā caiva vasiṣṭham ṛṣisattamam purohitam amitraghnas tadā saṃvaraṇo nṛpaḥ 13 naktaṃ dinam athaikasthe sthite tasmiñ janādhipe athājagāma viprarṣis tadā dvādaśame 'hani 14 sa viditvaiva nṛpatiṃ tapatyā hṛtamānasam divyena vidhinā jñātvā bhāvitātmā mahān ṛṣiḥ 15 tathā tu niyatātmānaṃ sa taṃ nṛpatisattamam ābabhāṣe sa dharmātmā tasyaivārtha cikīrṣayā 16 sa tasya manujendrasya paśyato bhagavān ṛṣiḥ ūrdhvam ācakrame draṣṭuṃ bhāskaraṃ bhāskaradyutiḥ 17 sahasrāṃśuṃ tato vipraḥ kṛtāñjalir upasthitaḥ vasiṣṭho 'ham iti prītyā sa cātmānaṃ nyavedayat 18 tam uvāca mahātejā vivasvān munisattamam maharṣe svāgataṃ te 'stu kathayasva yathecchasi |