|
1
[नारथ] ततॊ थेवर्षयः सर्वे सिथ्धाश च परमर्षयः जग्मुस तथा पराम आर्तिं थृष्ट्वा कत कथनं महत 2 ते ऽभिजग्मुर जितक्रॊधा जितात्मानॊ जितेन्थ्रियाः पितामहस्य भवनं जगतः कृपया तथा 3 ततॊ थथृशुर आसीनं सह थेवैः पितामहम सिथ्धैर बरह्मर्षिभिश चैव समन्तात परिवारितम 4 तत्र थेवॊ महाथेवस तत्राग्निर वायुना सह चन्थ्राथित्यौ च धर्मश च परमेष्ठी तदा बुधः 5 वैखानसा वालखिल्या वानप्रस्दा मरीचिपाः अजाश चैवाविमूढाश च तेजॊ गर्भास तपस्विनः ऋषयः सर्व एवैते पितामहम उपासते 6 ततॊ ऽभिगम्य सहिताः सर्व एव महर्षयः सुन्थॊपसुन्थयॊः कर्म सर्वम एव शशंसिरे 7 यदा कृतं यदा चैव कृतं येन करमेण च नयवेथयंस ततः सर्वम अखिलेन पितामहे 8 ततॊ थेवगणाः सर्वे ते चैव परमर्षयः तम एवार्दं पुरस्कृत्य पितामहम अचॊथयन 9 ततः पितामहः शरुत्वा सर्वेषां तथ वचस तथा मुहूर्तम इव संचिन्त्य कर्तव्यस्य विनिश्चयम 10 तयॊर वधं समुथ्थिश्य विश्वकर्माणम आह्वयत थृष्ट्वा च विश्वकर्माणं वयाथिथेश पितामहः सृज्यतां परादनीयेह परमथेति महातपाः 11 पितामहं नमस्कृत्य तथ वाक्यम अभिनन्थ्य च निर्ममे यॊषितं थिव्यां चिन्तयित्वा परयत्नतः 12 तरिषु लॊकेषु यत किं चिथ भूतं सदावरजङ्गमम समानयथ थर्शनीयं तत तथ यत्नात ततस ततः 13 कॊटिशश चापि रत्नानि तस्या गात्रे नयवेशयत तां रत्नसंघात मयीम असृजथ थेवरूपिणीम 14 सा परयत्नेन महता निर्मिता विश्वकर्मणा तरिषु लॊकेषु नारीणां रूपेणाप्रतिमाभवत 15 न तस्याः सूक्ष्मम अप्य अस्ति यथ गात्रे रूपसंपथा न युक्तं यत्र वा थृष्टिर न सज्जति निरीक्षताम 16 सा विग्रहवतीव शरीः कान्त रूपा वपुष्मती जहार सर्वभूतानां चक्षूंषि च मनांसि च 17 तिलं तिलं समानीय रत्नानां यथ विनिर्मिता तिलॊत्तमेत्य अतस तस्या नाम चक्रे पितामहः 18 [पितामह] गच्छ सुन्थॊपसुन्थाभ्याम असुराभ्यां तिलॊत्तमे परार्दनीयेन रूपेण कुरु भथ्रे परलॊभनम 19 तवत्कृते थर्शनाथ एव रूपसंपत कृतेन वै विरॊधः सयाथ यदा ताभ्याम अन्यॊन्येन तदा कुरु 20 [नारथ] सा तदेति परतिज्ञाय नमस्कृत्य पितामहम चकार मण्डलं तत्र विबुधानां परथक्षिणम 21 पराङ्मुखॊ भगवान आस्ते थक्षिणेन महेश्वरः 22 थेवाश चैवॊत्तरेणासन सर्वतस तव ऋषयॊ ऽभवन कुर्वन्त्या तु तया तत्र मण्डलं तत परथक्षिणम इन्थ्रः सदाणुश च भगवान धैर्येण परत्यवस्दितौ 23 थरष्टुकामस्य चात्यर्दं गतायाः पार्श्वतस तथा अन्यथ अञ्चितपक्ष्मान्तं थक्षिणं निःसृतं मुखम 24 पृष्ठतः परिवर्तन्त्याः पश्चिमं निःसृतं मुखम गतायाश चॊत्तरं पार्श्वम उत्तरं निःसृतं मुखम 25 महेन्थ्रस्यापि नेत्राणां पार्श्वतः पृष्ठतॊ ऽगरतः रक्तान्तानां विशालानां सहस्रं सर्वतॊ ऽभवत 26 एवं चतुर्मुखः सदाणुर महाथेवॊ ऽभवत पुरा तदा सहस्रनेत्रश च बभूव बलसूथनः 27 तदा थेव निकायानाम ऋषीणां चैव सर्वशः मुखान्य अभिप्रवर्तन्ते येन याति तिलॊत्तमा 28 तस्या गात्रे निपतिता तेषां थृष्टिर महात्मनाम सर्वेषाम एव भूयिष्ठम ऋते थेवं पितामहम 29 गच्छन्त्यास तु तथा थेवाः सर्वे च परमर्षयः कृतम इत्य एव तत कार्यं मेनिरे रूपसंपथा 30 तिलॊत्तमायां तु तथा गतायां लॊकभावनः सर्वान विसर्जयाम आस थेवान ऋषिगणांश च तान |
1
[nārada] tato devarṣayaḥ sarve siddhāś ca paramarṣayaḥ jagmus tadā parām ārtiṃ dṛṣṭvā kat kadanaṃ mahat 2 te 'bhijagmur jitakrodhā jitātmāno jitendriyāḥ pitāmahasya bhavanaṃ jagataḥ kṛpayā tadā 3 tato dadṛśur āsīnaṃ saha devaiḥ pitāmaham siddhair brahmarṣibhiś caiva samantāt parivāritam 4 tatra devo mahādevas tatrāgnir vāyunā saha candrādityau ca dharmaś ca parameṣṭhī tathā budhaḥ 5 vaikhānasā vālakhilyā vānaprasthā marīcipāḥ ajāś caivāvimūḍhāś ca tejo garbhās tapasvinaḥ ṛṣayaḥ sarva evaite pitāmaham upāsate 6 tato 'bhigamya sahitāḥ sarva eva maharṣayaḥ sundopasundayoḥ karma sarvam eva śaśaṃsire 7 yathā kṛtaṃ yathā caiva kṛtaṃ yena krameṇa ca nyavedayaṃs tataḥ sarvam akhilena pitāmahe 8 tato devagaṇāḥ sarve te caiva paramarṣayaḥ tam evārthaṃ puraskṛtya pitāmaham acodayan 9 tataḥ pitāmahaḥ śrutvā sarveṣāṃ tad vacas tadā muhūrtam iva saṃcintya kartavyasya viniścayam 10 tayor vadhaṃ samuddiśya viśvakarmāṇam āhvayat dṛṣṭvā ca viśvakarmāṇaṃ vyādideśa pitāmahaḥ sṛjyatāṃ prāthanīyeha pramadeti mahātapāḥ 11 pitāmahaṃ namaskṛtya tad vākyam abhinandya ca nirmame yoṣitaṃ divyāṃ cintayitvā prayatnataḥ 12 triṣu lokeṣu yat kiṃ cid bhūtaṃ sthāvarajaṅgamam samānayad darśanīyaṃ tat tad yatnāt tatas tataḥ 13 koṭiśaś cāpi ratnāni tasyā gātre nyaveśayat tāṃ ratnasaṃghāta mayīm asṛjad devarūpiṇīm 14 sā prayatnena mahatā nirmitā viśvakarmaṇā triṣu lokeṣu nārīṇāṃ rūpeṇāpratimābhavat 15 na tasyāḥ sūkṣmam apy asti yad gātre rūpasaṃpadā na yuktaṃ yatra vā dṛṣṭir na sajjati nirīkṣatām 16 sā vigrahavatīva śrīḥ kānta rūpā vapuṣmatī jahāra sarvabhūtānāṃ cakṣūṃṣi ca manāṃsi ca 17 tilaṃ tilaṃ samānīya ratnānāṃ yad vinirmitā tilottamety atas tasyā nāma cakre pitāmahaḥ 18 [pitāmaha] gaccha sundopasundābhyām asurābhyāṃ tilottame prārthanīyena rūpeṇa kuru bhadre pralobhanam 19 tvatkṛte darśanād eva rūpasaṃpat kṛtena vai virodhaḥ syād yathā tābhyām anyonyena tathā kuru 20 [nārada] sā tatheti pratijñāya namaskṛtya pitāmaham cakāra maṇḍalaṃ tatra vibudhānāṃ pradakṣiṇam 21 prāṅmukho bhagavān āste dakṣiṇena maheśvaraḥ 22 devāś caivottareṇāsan sarvatas tv ṛṣayo 'bhavan kurvantyā tu tayā tatra maṇḍalaṃ tat pradakṣiṇam indraḥ sthāṇuś ca bhagavān dhairyeṇa pratyavasthitau 23 draṣṭukāmasya cātyarthaṃ gatāyāḥ pārśvatas tadā anyad añcitapakṣmāntaṃ dakṣiṇaṃ niḥsṛtaṃ mukham 24 pṛṣṭhataḥ parivartantyāḥ paścimaṃ niḥsṛtaṃ mukham gatāyāś cottaraṃ pārśvam uttaraṃ niḥsṛtaṃ mukham 25 mahendrasyāpi netrāṇāṃ pārśvataḥ pṛṣṭhato 'grataḥ raktāntānāṃ viśālānāṃ sahasraṃ sarvato 'bhavat 26 evaṃ caturmukhaḥ sthāṇur mahādevo 'bhavat purā tathā sahasranetraś ca babhūva balasūdanaḥ 27 tathā deva nikāyānām ṛṣīṇāṃ caiva sarvaśaḥ mukhāny abhipravartante yena yāti tilottamā 28 tasyā gātre nipatitā teṣāṃ dṛṣṭir mahātmanām sarveṣām eva bhūyiṣṭham ṛte devaṃ pitāmaham 29 gacchantyās tu tadā devāḥ sarve ca paramarṣayaḥ kṛtam ity eva tat kāryaṃ menire rūpasaṃpadā 30 tilottamāyāṃ tu tadā gatāyāṃ lokabhāvanaḥ sarvān visarjayām āsa devān ṛṣigaṇāṃś ca tān |