|
1
[वै] तं परयान्तं महाबाहुं कौरवाणां यशः करम अनुजग्मुर महात्मानॊ बराह्मणा वेथपारगाः 2 वेथवेथाङ्गविथ्वांसस तदैवाध्यात्म चिन्तकाः चौक्षाश च भगवथ भक्ताः सूताः पौराणिकाश च ये 3 कदकाश चापरे राजञ शरमणाश च वनौकसः थिव्याख्यानानि ये चापि पठन्ति मधुरं थविजाः 4 एतैश चान्यैश च बहुभिः सहायैः पाण्डुनन्थनः वृतः शलक्ष्णकदैः परायान मरुथ्भिर इव वासवः 5 रमणीयानि चित्राणि वनानि च सरांसि च सरितः सागरांश चैव थेशान अपि च भारत 6 पुण्यानि चैव तीर्दानि थथर्श भरतर्षभ स गङ्गा थवारम आसाथ्य निवेशम अकरॊत परभुः 7 तत्र तस्याथ्भुतं कर्म शृणु मे जनमेजय कृतवान यथ विशुथ्धात्मा पाण्डूनां परवरॊ रदी 8 निविष्टे तत्र कौन्तेये बराह्मणेषु च भारत अग्निहॊत्राणि विप्रास ते पराथुश्चक्रुर अनेकशः 9 तेषु परबॊध्यमानेषु जवलितेषु हुतेषु च कृतपुष्पॊपहारेषु तीरान्तर गतेषु च 10 कृताभिषेकैर विथ्वथ्भिर नियतैः सत्पदि सदितैः शुशुभे ऽतीव तथ राजन गङ्गा थवारं महात्मभिः 11 तदा पर्याकुले तस्मिन निवेशे पाण्डुनन्थनः अभिषेकाय कौन्तेयॊ गङ्गाम अवततार ह 12 तत्राभिषेकं कृत्वा स तर्पयित्वा पितामहान उत्तितीर्षुर जलाथ राजन्न अग्निकार्यचिकीर्षया 13 अपकृष्टॊ महाबाहुर नागराजस्य कन्यया अन्तर्जले महाराज उलूप्या कामयानया 14 थथर्श पाण्डवस तत्र पावकं सुसमाहितम कौरव्यस्याद नागस्य भवने परमार्चिते 15 तत्राग्निकार्यं कृतवान कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः अशङ्कमानेन हुतस तेनातुष्यथ धुताशनः 16 अग्निकार्यं स कृत्वा तु नागराजसुतां तथा परहसन्न इव कौन्तेय इथं वचनम अब्रवीत 17 किम इथं साहसं भीरु कृतवत्य असि भामिनि कश चायं सुभगॊ थेशः का च तवं कस्य चात्मजा 18 [ऊलूपी] ऐरावत कुले जातः कौरव्यॊ नाम पन्नगः तस्यास्मि थुहिता पार्द उलूपी नाम पन्नगी 19 साहं तवाम अभिषेकार्दम अवतीर्णं समुथ्रगाम थृष्टवत्य एव कौन्तेय कन्थर्पेणास्मि मूर्च्छिता 20 तां माम अनङ्ग मदितां तवत्कृते कुरुनन्थन अनन्यां नन्थयस्वाथ्य परथानेनात्मनॊ रहः 21 [आर्ज] बरह्मचर्यम इथं भथ्रे मम थवाथश वार्षिकम धर्मराजेन चाथिष्टं नाहम अस्मि सवयं वशः 22 तव चापि परियं कर्तुम इच्छामि जलचारिणि अनृतं नॊक्तपूर्वं च मया किं चन कर्हि चित 23 कदं च नानृतं तत सयात तव चापि परियं भवेत न च पीड्येत मे धर्मस तदा कुर्यां भुजंगमे 24 [ऊलूपी] जानाम्य अहं पाण्डवेय यदा चरसि मेथिनीम यदा च ते बरह्मचर्यम इथम आथिष्टवान गुरुः 25 परस्परं वर्तमानान थरुपथस्यात्मजां परति यॊ नॊ ऽनुप्रविशेन मॊहात स नॊ थवाथश वार्षिकम वनेचरेथ बरह्मचर्यम इति वः समयः कृतः 26 तथ इथं थरौपथीहेतॊर अन्यॊन्यस्य परवासनम कृतं वस तत्र धर्मार्दम अत्र धर्मॊ न थुष्यति 27 परित्राणं च कर्तव्यम आर्तानां पृदुलॊचन कृत्वा मम परित्राणं तव धर्मॊ न लुप्यते 28 यथि वाप्य अस्य धर्मस्य सूक्ष्मॊ ऽपि सयाथ वयतिक्रमः स च ते धर्म एव सयाथ थात्त्वा पराणान ममार्जुन 29 भक्तां भजस्य मां पार्द सताम एतन मतं परभॊ न करिष्यसि चेथ एवं मृतां माम उपधारय 30 पराणथानान महाबाहॊ चर धर्मम अनुत्तमम शरणं च परपन्नास्मि तवाम अथ्य पुरुषॊत्तम 31 थीनान अनादान कौन्तेय परिरक्षसि नित्यशः साहं शरणम अभ्येमि रॊरवीमि च थुःखिता 32 याचे तवाम अभिकामाहं तस्मात कुरु मम परियम स तवम आत्मप्रथानेन सकामां कर्तुम अर्हसि 33 [वै] एवम उक्तस तु कौन्तेयः पन्नगेश्वर कन्यया कृतवांस तत तदा सर्वं धर्मम उथ्थिश्य कारणम 34 स नागभवने रात्रिं ताम उषित्वा परतापवान उथिते ऽभयुत्दितः सूर्ये कौरव्यस्य निवेशनात |
1
[vai] taṃ prayāntaṃ mahābāhuṃ kauravāṇāṃ yaśaḥ karam anujagmur mahātmāno brāhmaṇā vedapāragāḥ 2 vedavedāṅgavidvāṃsas tathaivādhyātma cintakāḥ caukṣāś ca bhagavad bhaktāḥ sūtāḥ paurāṇikāś ca ye 3 kathakāś cāpare rājañ śramaṇāś ca vanaukasaḥ divyākhyānāni ye cāpi paṭhanti madhuraṃ dvijāḥ 4 etaiś cānyaiś ca bahubhiḥ sahāyaiḥ pāṇḍunandanaḥ vṛtaḥ ślakṣṇakathaiḥ prāyān marudbhir iva vāsavaḥ 5 ramaṇīyāni citrāṇi vanāni ca sarāṃsi ca saritaḥ sāgarāṃś caiva deśān api ca bhārata 6 puṇyāni caiva tīrthāni dadarśa bharatarṣabha sa gaṅgā dvāram āsādya niveśam akarot prabhuḥ 7 tatra tasyādbhutaṃ karma śṛṇu me janamejaya kṛtavān yad viśuddhātmā pāṇḍūnāṃ pravaro rathī 8 niviṣṭe tatra kaunteye brāhmaṇeṣu ca bhārata agnihotrāṇi viprās te prāduścakrur anekaśaḥ 9 teṣu prabodhyamāneṣu jvaliteṣu huteṣu ca kṛtapuṣpopahāreṣu tīrāntara gateṣu ca 10 kṛtābhiṣekair vidvadbhir niyataiḥ satpathi sthitaiḥ śuśubhe 'tīva tad rājan gaṅgā dvāraṃ mahātmabhiḥ 11 tathā paryākule tasmin niveśe pāṇḍunandanaḥ abhiṣekāya kaunteyo gaṅgām avatatāra ha 12 tatrābhiṣekaṃ kṛtvā sa tarpayitvā pitāmahān uttitīrṣur jalād rājann agnikāryacikīrṣayā 13 apakṛṣṭo mahābāhur nāgarājasya kanyayā antarjale mahārāja ulūpyā kāmayānayā 14 dadarśa pāṇḍavas tatra pāvakaṃ susamāhitam kauravyasyātha nāgasya bhavane paramārcite 15 tatrāgnikāryaṃ kṛtavān kuntīputro dhanaṃjayaḥ aśaṅkamānena hutas tenātuṣyad dhutāśanaḥ 16 agnikāryaṃ sa kṛtvā tu nāgarājasutāṃ tadā prahasann iva kaunteya idaṃ vacanam abravīt 17 kim idaṃ sāhasaṃ bhīru kṛtavaty asi bhāmini kaś cāyaṃ subhago deśaḥ kā ca tvaṃ kasya cātmajā 18 [ūlūpī] airāvata kule jātaḥ kauravyo nāma pannagaḥ tasyāsmi duhitā pārtha ulūpī nāma pannagī 19 sāhaṃ tvām abhiṣekārtham avatīrṇaṃ samudragām dṛṣṭavaty eva kaunteya kandarpeṇāsmi mūrcchitā 20 tāṃ mām anaṅga mathitāṃ tvatkṛte kurunandana ananyāṃ nandayasvādya pradānenātmano rahaḥ 21 [ārj] brahmacaryam idaṃ bhadre mama dvādaśa vārṣikam dharmarājena cādiṣṭaṃ nāham asmi svayaṃ vaśaḥ 22 tava cāpi priyaṃ kartum icchāmi jalacāriṇi anṛtaṃ noktapūrvaṃ ca mayā kiṃ cana karhi cit 23 kathaṃ ca nānṛtaṃ tat syāt tava cāpi priyaṃ bhavet na ca pīḍyeta me dharmas tathā kuryāṃ bhujaṃgame 24 [ūlūpī] jānāmy ahaṃ pāṇḍaveya yathā carasi medinīm yathā ca te brahmacaryam idam ādiṣṭavān guruḥ 25 parasparaṃ vartamānān drupadasyātmajāṃ prati yo no 'nupraviśen mohāt sa no dvādaśa vārṣikam vanecared brahmacaryam iti vaḥ samayaḥ kṛtaḥ 26 tad idaṃ draupadīhetor anyonyasya pravāsanam kṛtaṃ vas tatra dharmārtham atra dharmo na duṣyati 27 paritrāṇaṃ ca kartavyam ārtānāṃ pṛthulocana kṛtvā mama paritrāṇaṃ tava dharmo na lupyate 28 yadi vāpy asya dharmasya sūkṣmo 'pi syād vyatikramaḥ sa ca te dharma eva syād dāttvā prāṇān mamārjuna 29 bhaktāṃ bhajasya māṃ pārtha satām etan mataṃ prabho na kariṣyasi ced evaṃ mṛtāṃ mām upadhāraya 30 prāṇadānān mahābāho cara dharmam anuttamam śaraṇaṃ ca prapannāsmi tvām adya puruṣottama 31 dīnān anāthān kaunteya parirakṣasi nityaśaḥ sāhaṃ śaraṇam abhyemi roravīmi ca duḥkhitā 32 yāce tvām abhikāmāhaṃ tasmāt kuru mama priyam sa tvam ātmapradānena sakāmāṃ kartum arhasi 33 [vai] evam uktas tu kaunteyaḥ pannageśvara kanyayā kṛtavāṃs tat tathā sarvaṃ dharmam uddiśya kāraṇam 34 sa nāgabhavane rātriṃ tām uṣitvā pratāpavān udite 'bhyutthitaḥ sūrye kauravyasya niveśanāt |