Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 3 Index  Previous  Next 

Book 3 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 3
Chapter 18

  1 [वा]
      एवम उक्त्वा रौक्मिणेयॊ याथवान भरतर्षभ
      थंशितैर हरिभिर युक्तं रदम आस्दाय काञ्चनम
  2 उच्छ्रित्य मकरं केतुं वयात्ताननम अलंकृतम
      उत्पतथ्भिर इवाकाशं तैर हयैर अन्वयात परान
  3 विक्षिपन नाथयंश चापि धनुःश्रेष्ठं महाबलः
      तूणखड्गधरः शूरॊ बथ्धगॊधाङ्गुलि तरवान
  4 स विथ्युच्चलितं चापं विहरन वै तलात तलम
      मॊहयाम आस थैतेयान सर्वान सौभनिवासिनः
  5 नास्य विक्षिपतश चापं संथधानस्य चासकृत
      अन्तरं थथृशे कश चिन निघ्नतः शात्रवान रणे
  6 मुखस्य वर्णॊ न विकल्पते ऽसय; चेलुश च गात्राणि न चापि तस्य
      सिंहॊन्नतं चाप्य अभिगर्जतॊ ऽसय; शुश्राव लॊकॊ ऽथभुतरूपम अग्र्यम
  7 जले चरः काञ्चनयष्टि संस्दॊ; वयात्ताननः सर्वतिमि परमादी
      वित्रासयन राजति वाहमुख्ये; शाल्वस्य सेना परमुखे धवजाग्र्यः
  8 ततः स तूर्णं निष्पत्य परथ्युम्नः शत्रुकर्शनः
      शाल्वम एवाभिथुथ्राव विधास्यन कलहं नृप
  9 अभियानं तु वीरेण परथ्युम्नेन महाहवे
      नामर्षयत संक्रुथ्धः शाल्वः कुरुकुलॊथ्वह
  10 स रॊममथमत्तॊ वै कामगाथ अवरुह्य च
     परथ्युम्नं यॊधयाम आस शाल्वः परपुरंजयः
 11 तयॊः सुतुमुलं युथ्धं शाल्व वृष्णिप्रवीरयॊः
     समेता थथृशुर लॊका बलिवासवयॊर इव
 12 तस्य मायामयॊ वीर रदॊ हेमपरिष्कृतः
     सध्वजः सपताकश च सानुकर्षः सतूणवान
 13 स तं रदवरं शरीमान समारुह्य किल परभॊ
     मुमॊच बाणान कौरव्य परथ्युम्नाय महाबलः
 14 ततॊ बाणमयं वर्षं वयसृजत तरसा रणे
     परथ्युम्नॊ भुजवेगेन शाल्वं संमॊहयन्न इव
 15 स तैर अभिहतः संख्ये नामर्षयत सौभराट
     शरान थीप्ताग्निसंकाशान मुमॊच तनये मम
 16 स शाल्व बाणै राजेन्थ्र विथ्धॊ रुक्मिणिनन्थनः
     मुमॊच बाणं तवरितॊ मर्मभेथिनम आहवे
 17 तस्य वर्म विभिथ्याशु स बाणॊ मत सुतेरितः
     बिभेथ हृथयं पत्री स पपात मुमॊह च
 18 तस्मिन निपतिते वीरे शाल्वराजे विचेतसि
     संप्राथ्रवन थानवेन्थ्रा थारयन्तॊ वसुंधराम
 19 हाहाकृतम अभूत सैन्यं शाल्वस्य पृदिवीपते
     नष्टसंज्ञे निपतिते तथा सौभपतौ नृप
 20 तत उत्दाय कौरव्य परतिलभ्य च चेतनम
     मुमॊच बाणं तरसा परथ्युम्नाय महाबलः
 21 तेन विथ्धॊ महाबाहुः परथ्युम्नः समरे सदितः
     जत्रु थेशे भृशं वीरॊ वयवासीथथ रदे तथा
 22 तं स विथ्ध्वा महाराज शाल्वॊ रुक्मिणिनन्थनम
     ननाथ सिंहनाथं वै नाथेनापूरयन महीम
 23 ततॊ मॊहं समापन्ने तनये मम भारत
     मुमॊच बाणांस तवरितः पुनर अन्यान थुरासथान
 24 स तैर अभिहतॊ बाणैर बहुभिस तेन मॊहितः
     निश्चेष्टः कौरवश्रेष्ठ परथ्युम्नॊ ऽभूथ रणाजिरम
  1 [vā]
      evam uktvā raukmiṇeyo yādavān bharatarṣabha
      daṃśitair haribhir yuktaṃ ratham āsthāya kāñcanam
  2 ucchritya makaraṃ ketuṃ vyāttānanam alaṃkṛtam
      utpatadbhir ivākāśaṃ tair hayair anvayāt parān
  3 vikṣipan nādayaṃś cāpi dhanuḥśreṣṭhaṃ mahābalaḥ
      tūṇakhaḍgadharaḥ śūro baddhagodhāṅguli travān
  4 sa vidyuccalitaṃ cāpaṃ viharan vai talāt talam
      mohayām āsa daiteyān sarvān saubhanivāsinaḥ
  5 nāsya vikṣipataś cāpaṃ saṃdadhānasya cāsakṛt
      antaraṃ dadṛśe kaś cin nighnataḥ śātravān raṇe
  6 mukhasya varṇo na vikalpate 'sya; celuś ca gātrāṇi na cāpi tasya
      siṃhonnataṃ cāpy abhigarjato 'sya; śuśrāva loko 'dbhutarūpam agryam
  7 jale caraḥ kāñcanayaṣṭi saṃstho; vyāttānanaḥ sarvatimi pramāthī
      vitrāsayan rājati vāhamukhye; śālvasya senā pramukhe dhvajāgryaḥ
  8 tataḥ sa tūrṇaṃ niṣpatya pradyumnaḥ śatrukarśanaḥ
      śālvam evābhidudrāva vidhāsyan kalahaṃ nṛpa
  9 abhiyānaṃ tu vīreṇa pradyumnena mahāhave
      nāmarṣayata saṃkruddhaḥ śālvaḥ kurukulodvaha
  10 sa romamadamatto vai kāmagād avaruhya ca
     pradyumnaṃ yodhayām āsa śālvaḥ parapuraṃjayaḥ
 11 tayoḥ sutumulaṃ yuddhaṃ śālva vṛṣṇipravīrayoḥ
     sametā dadṛśur lokā balivāsavayor iva
 12 tasya māyāmayo vīra ratho hemapariṣkṛtaḥ
     sadhvajaḥ sapatākaś ca sānukarṣaḥ satūṇavān
 13 sa taṃ rathavaraṃ śrīmān samāruhya kila prabho
     mumoca bāṇān kauravya pradyumnāya mahābalaḥ
 14 tato bāṇamayaṃ varṣaṃ vyasṛjat tarasā raṇe
     pradyumno bhujavegena śālvaṃ saṃmohayann iva
 15 sa tair abhihataḥ saṃkhye nāmarṣayata saubharāṭ
     śarān dīptāgnisaṃkāśān mumoca tanaye mama
 16 sa śālva bāṇai rājendra viddho rukmiṇinandanaḥ
     mumoca bāṇaṃ tvarito marmabhedinam āhave
 17 tasya varma vibhidyāśu sa bāṇo mat suteritaḥ
     bibheda hṛdayaṃ patrī sa papāta mumoha ca
 18 tasmin nipatite vīre śālvarāje vicetasi
     saṃprādravan dānavendrā dārayanto vasuṃdharām
 19 hāhākṛtam abhūt sainyaṃ śālvasya pṛthivīpate
     naṣṭasaṃjñe nipatite tadā saubhapatau nṛpa
 20 tata utthāya kauravya pratilabhya ca cetanam
     mumoca bāṇaṃ tarasā pradyumnāya mahābalaḥ
 21 tena viddho mahābāhuḥ pradyumnaḥ samare sthitaḥ
     jatru deśe bhṛśaṃ vīro vyavāsīdad rathe tadā
 22 taṃ sa viddhvā mahārāja śālvo rukmiṇinandanam
     nanāda siṃhanādaṃ vai nādenāpūrayan mahīm
 23 tato mohaṃ samāpanne tanaye mama bhārata
     mumoca bāṇāṃs tvaritaḥ punar anyān durāsadān
 24 sa tair abhihato bāṇair bahubhis tena mohitaḥ
     niśceṣṭaḥ kauravaśreṣṭha pradyumno 'bhūd raṇājiram


Next: Chapter 19