Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 3 Index  Previous  Next 

Book 3 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 3
Chapter 109

  1 [व]
      ततः परयातः कौन्तेयः करमेण भरतर्षभ
      नन्थाम अपरनन्थां च नथ्यौ पापभयापहे
  2 स पर्वतं समासाथ्य हेमकूटम अनामयम
      अचिन्त्यान अथ्भुतान भावान थथर्श सुबहून नृपः
  3 वाचॊ यत्राभवन मेघा उपलाश च सहस्रशः
      नाशक्नुवंस तम आरॊढुं विषण्णमनसॊ जनाः
  4 वायुर नित्यं ववौ यत्र नित्यं थेवश च वर्षति
      सायंप्रातश च भगवान थृश्यते हव्यवाहनः
  5 एवं बहुविधान भावान अथ्भुतान वीक्ष्य पाण्डवः
      लॊमशं पुनर एव सम पर्यपृच्छत तथ अथ्भुतम
  6 [लॊमष]
      यदा शरुतम इथं पूर्वम अस्माभिर अरिकर्शन
      तथ एकाग्रमना राजन निबॊध गथतॊ मम
  7 अस्मिन्न ऋषभकूटे ऽभूथ ऋषभॊ नाम तापसः
      अनेकशतवर्षायुस तपॊ वी कॊपनॊ भृशम
  8 स वै संभाष्यमाणॊ ऽनयैः कॊपाथ गिरिम उवाच ह
      य इह वयाहरेत कश चिथ उपलान उत्सृजेस तथा
  9 वातं चाहूय मा शब्थम इत्य उवाच स तापसः
      वयाहरंश चैव पुरुषॊ मेघेन विनिवार्यते
  10 एवम एतानि कर्माणि राजंस तेन महर्षिणा
     कृतानि कानि चित कॊपात परतिसिथ्धानि कानि चित
 11 नन्थाम अभिगतान थेवान पुरा राजन्न इति शरुतिः
     अन्वपथ्यन्त सहसा पुरुषा थेव थर्शिनः
 12 ते थर्शनम अनिच्छन्तॊ थेवाः शक्रपुरॊगमाः
     थुर्गं चक्रुर इमं थेशं गिरिप्रत्यूह रूपकम
 13 तथा परभृति कौन्तेय नरा गिरिम इमं सथा
     नाशक्नुवन अभिथ्रष्टुं कुत एवाधिरॊहितुम
 14 नातप्त तपसा शक्यॊ थरष्टुम एष महागिरिः
     आरॊढुं वापि कौन्तेय तस्मान नियतवाग भव
 15 इह थेवाः सथा सर्वे यज्ञान आजह्रुर उत्तमान
     तेषाम एतानि लिङ्गानि थृश्यन्ते ऽथयापि भारत
 16 कुशाकारेव थूर्वेयं संस्तीर्णेव च भूर इयम
     यूपप्रकारा बहवॊ वृक्षाश चेमे विशां पते
 17 थेवाश च ऋषयश चैव वसन्त्य अथ्यापि भारत
     तेषां सायं तदा परातर थृश्यते हव्यवाहनः
 18 इहाप्लुतानां कौन्तेय सथ्यः पाप्मा विहन्यते
     कुरुश्रेष्ठाभिषेकं वै तस्मात कुरु सहानुजः
 19 ततॊ नन्थाप्लुताङ्गस तवं कौशिकीम अभियास्यसि
     विश्वा मित्रेण यत्रॊग्रं तपस तप्तुम अनुत्तमम
 20 ततस तत्र समाप्लुत्य गात्राणि सगणॊ नृपः
     जगाम कौशिकीं पुण्यां रम्यां शिवजलां नथीम
  1 [v]
      tataḥ prayātaḥ kaunteyaḥ krameṇa bharatarṣabha
      nandām aparanandāṃ ca nadyau pāpabhayāpahe
  2 sa parvataṃ samāsādya hemakūṭam anāmayam
      acintyān adbhutān bhāvān dadarśa subahūn nṛpaḥ
  3 vāco yatrābhavan meghā upalāś ca sahasraśaḥ
      nāśaknuvaṃs tam āroḍhuṃ viṣaṇṇamanaso janāḥ
  4 vāyur nityaṃ vavau yatra nityaṃ devaś ca varṣati
      sāyaṃprātaś ca bhagavān dṛśyate havyavāhanaḥ
  5 evaṃ bahuvidhān bhāvān adbhutān vīkṣya pāṇḍavaḥ
      lomaśaṃ punar eva sma paryapṛcchat tad adbhutam
  6 [lomaṣa]
      yathā śrutam idaṃ pūrvam asmābhir arikarśana
      tad ekāgramanā rājan nibodha gadato mama
  7 asminn ṛṣabhakūṭe 'bhūd ṛṣabho nāma tāpasaḥ
      anekaśatavarṣāyus tapo vī kopano bhṛśam
  8 sa vai saṃbhāṣyamāṇo 'nyaiḥ kopād girim uvāca ha
      ya iha vyāharet kaś cid upalān utsṛjes tadā
  9 vātaṃ cāhūya mā śabdam ity uvāca sa tāpasaḥ
      vyāharaṃś caiva puruṣo meghena vinivāryate
  10 evam etāni karmāṇi rājaṃs tena maharṣiṇā
     kṛtāni kāni cit kopāt pratisiddhāni kāni cit
 11 nandām abhigatān devān purā rājann iti śrutiḥ
     anvapadyanta sahasā puruṣā deva darśinaḥ
 12 te darśanam anicchanto devāḥ śakrapurogamāḥ
     durgaṃ cakrur imaṃ deśaṃ giripratyūha rūpakam
 13 tadā prabhṛti kaunteya narā girim imaṃ sadā
     nāśaknuvan abhidraṣṭuṃ kuta evādhirohitum
 14 nātapta tapasā śakyo draṣṭum eṣa mahāgiriḥ
     āroḍhuṃ vāpi kaunteya tasmān niyatavāg bhava
 15 iha devāḥ sadā sarve yajñān ājahrur uttamān
     teṣām etāni liṅgāni dṛśyante 'dyāpi bhārata
 16 kuśākāreva dūrveyaṃ saṃstīrṇeva ca bhūr iyam
     yūpaprakārā bahavo vṛkṣāś ceme viśāṃ pate
 17 devāś ca ṛṣayaś caiva vasanty adyāpi bhārata
     teṣāṃ sāyaṃ tathā prātar dṛśyate havyavāhanaḥ
 18 ihāplutānāṃ kaunteya sadyaḥ pāpmā vihanyate
     kuruśreṣṭhābhiṣekaṃ vai tasmāt kuru sahānujaḥ
 19 tato nandāplutāṅgas tvaṃ kauśikīm abhiyāsyasi
     viśvā mitreṇa yatrograṃ tapas taptum anuttamam
 20 tatas tatra samāplutya gātrāṇi sagaṇo nṛpaḥ
     jagāma kauśikīṃ puṇyāṃ ramyāṃ śivajalāṃ nadīm


Next: Chapter 110