Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 3 Index  Previous  Next 

Book 3 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 3
Chapter 226

  1 [वै]
      धृतराष्ट्रस्य तथ वाक्यं निशम्य सह सौबलः
      थुर्यॊधनम इथं काले कर्णॊ वचनम अब्रवीत
  2 परव्राज्य पाण्डवान वीरान सवेन वीर्येण भारत
      भुङ्क्ष्वेमां पृदिवीम एकॊ थिवं शम्बरहा यदा
  3 पराच्याश च थाक्षिणात्याश च परतीच्यॊथीच्यवासिनः
      कृताः करप्रथाः सर्वे राजानस ते नराधिप
  4 या हि सा थीप्यमानेव पाण्डवान भजते पुरा
      साथ्य लक्ष्मीस तवया राजन्न अवाप्ता भरातृभिः सह
  5 इन्थ्रप्रस्द गते यां तां थीप्यमानां युधिष्ठिरे
      अपश्याम शरियं राजन्न अचिरं शॊककर्शिताः
  6 सा तु बुथ्धिबलेनेयं राज्ञस तस्माथ युधिष्ठिरात
      तवयाक्षिप्ता महाबाहॊ थीप्यमानेव थृश्यते
  7 तदैव तव राजेन्थ्र राजानः परवीरहन
      शासने ऽधिष्ठिताः सर्वे किं कुर्म इति वाथिनः
  8 तवाथ्य पृदिवी राजन निखिला सागराम्बरा
      सपर्वतवना थेवी सग्राम नगराकरा
      नाना वनॊथ्थेशवती पत्तनैर उपशॊभिता
  9 वन्थ्यमानॊ थविजै राजन पूज्यमानश च राजभिः
      पौरुषाथ थिवि थेवेषु भराजसे रश्मिवान इव
  10 रुथ्रैर इव यमॊ राजा मरुथ्भिर इव वासवः
     कुरुभिस तवं वृतॊ राजन भासि नक्षत्रराड इव
 11 ये सम ते नाथ्रियन्ते ऽऽजञां नॊथ्विजन्ते कथा च न
     पश्यामस ताञ शरिया हीनान पाण्डवान वनवासिनः
 12 शरूयन्ते हि महाराज सरॊ थवैतवनं परति
     वसन्तः पाण्डवाः सार्धं बराह्मणैर वनवासिभिः
 13 स परयाहि महाराज शरिया परमया युतः
     परतपन पाण्डुपुत्रांस तवं रश्मिवान इव तेजसा
 14 सदितॊ राज्ये चयुतान राज्याच छरिया हीनाञ शरिया वृतः
     असमृथ्धान समृथ्धार्दः पश्य पाण्डुसुतान नृप
 15 महाभिजन संपन्नं भथ्रे महति संस्दितम
     पाण्डवास तवाभिवीक्षन्तां ययातिम इव नाहुषम
 16 यां शरियं सुहृथश चैव थुर्हृथश च विशां पते
     पश्यन्ति पुरुषे थीप्तां सा समर्दा भवत्य उत
 17 समस्दॊ विषमस्दान हि थुर्हृथॊ यॊ ऽभिवीक्षते
     जगतीस्दान इवाथ्रिस्दः किं ततः परमं सुखम
 18 न पुत्र धनलाभेन न राज्येनापि विन्थति
     परीतिं नृपतिशार्थूल याम अमित्राघ थर्शनात
 19 किं नु तस्य सुखं न सयाथ आश्रमे यॊ धनंजयम
     अभिवीक्षेत सिथ्धार्दॊ वकलाजिन वाससम
 20 सुवाससॊ हि ते भार्या वकलाजिन वाससम
     पश्यन्त्व असुखितां कृष्णां सा च निर्विथ्यतां पुनः
     विनिन्थतां तदात्मानं जीवितं च धनच्युता
 21 न तदा हि सभामध्ये तस्या भवितुम अर्हति
     वैमनस्य यदाथृष्ट्वा तव भार्याः सवलंकृताः
 22 एवम उक्त्वा तु राजानं कर्णः शकुनिना सह
     तूष्णीं बभूवतुर उभौ वाक्यान्ते जनमेजय
  1 [vai]
      dhṛtarāṣṭrasya tad vākyaṃ niśamya saha saubalaḥ
      duryodhanam idaṃ kāle karṇo vacanam abravīt
  2 pravrājya pāṇḍavān vīrān svena vīryeṇa bhārata
      bhuṅkṣvemāṃ pṛthivīm eko divaṃ śambarahā yathā
  3 prācyāś ca dākṣiṇātyāś ca pratīcyodīcyavāsinaḥ
      kṛtāḥ karapradāḥ sarve rājānas te narādhipa
  4 yā hi sā dīpyamāneva pāṇḍavān bhajate purā
      sādya lakṣmīs tvayā rājann avāptā bhrātṛbhiḥ saha
  5 indraprastha gate yāṃ tāṃ dīpyamānāṃ yudhiṣṭhire
      apaśyāma śriyaṃ rājann aciraṃ śokakarśitāḥ
  6 sā tu buddhibaleneyaṃ rājñas tasmād yudhiṣṭhirāt
      tvayākṣiptā mahābāho dīpyamāneva dṛśyate
  7 tathaiva tava rājendra rājānaḥ paravīrahan
      śāsane 'dhiṣṭhitāḥ sarve kiṃ kurma iti vādinaḥ
  8 tavādya pṛthivī rājan nikhilā sāgarāmbarā
      saparvatavanā devī sagrāma nagarākarā
      nānā vanoddeśavatī pattanair upaśobhitā
  9 vandyamāno dvijai rājan pūjyamānaś ca rājabhiḥ
      pauruṣād divi deveṣu bhrājase raśmivān iva
  10 rudrair iva yamo rājā marudbhir iva vāsavaḥ
     kurubhis tvaṃ vṛto rājan bhāsi nakṣatrarāḍ iva
 11 ye sma te nādriyante ''jñāṃ nodvijante kadā ca na
     paśyāmas tāñ śriyā hīnān pāṇḍavān vanavāsinaḥ
 12 śrūyante hi mahārāja saro dvaitavanaṃ prati
     vasantaḥ pāṇḍavāḥ sārdhaṃ brāhmaṇair vanavāsibhiḥ
 13 sa prayāhi mahārāja śriyā paramayā yutaḥ
     pratapan pāṇḍuputrāṃs tvaṃ raśmivān iva tejasā
 14 sthito rājye cyutān rājyāc chriyā hīnāñ śriyā vṛtaḥ
     asamṛddhān samṛddhārthaḥ paśya pāṇḍusutān nṛpa
 15 mahābhijana saṃpannaṃ bhadre mahati saṃsthitam
     pāṇḍavās tvābhivīkṣantāṃ yayātim iva nāhuṣam
 16 yāṃ śriyaṃ suhṛdaś caiva durhṛdaś ca viśāṃ pate
     paśyanti puruṣe dīptāṃ sā samarthā bhavaty uta
 17 samastho viṣamasthān hi durhṛdo yo 'bhivīkṣate
     jagatīsthān ivādristhaḥ kiṃ tataḥ paramaṃ sukham
 18 na putra dhanalābhena na rājyenāpi vindati
     prītiṃ nṛpatiśārdūla yām amitrāgha darśanāt
 19 kiṃ nu tasya sukhaṃ na syād āśrame yo dhanaṃjayam
     abhivīkṣeta siddhārtho vakalājina vāsasam
 20 suvāsaso hi te bhāryā vakalājina vāsasam
     paśyantv asukhitāṃ kṛṣṇāṃ sā ca nirvidyatāṃ punaḥ
     vinindatāṃ tathātmānaṃ jīvitaṃ ca dhanacyutā
 21 na tathā hi sabhāmadhye tasyā bhavitum arhati
     vaimanasya yathādṛṣṭvā tava bhāryāḥ svalaṃkṛtāḥ
 22 evam uktvā tu rājānaṃ karṇaḥ śakuninā saha
     tūṣṇīṃ babhūvatur ubhau vākyānte janamejaya


Next: Chapter 227