|
1
[भीस्म] साधु पश्यति वै थरॊणः कृपः साध्व अनुपश्यति कर्णस तु कषत्रधर्मेण यदावथ यॊथ्धुम इच्छति 2 आचार्यॊ नाभिषक्तव्यः पुरुषेण विजानता थेशकालौ तु संप्रेक्ष्य यॊथ्धव्यम इति मे मतिः 3 यस्य सूर्यसमाः पञ्च सपत्नाः सयुः परहारिणः कदम अभ्युथये तेषां न परमुह्येत पण्डितः 4 सवार्दे सर्वे विमुह्यन्ति ये ऽपि धर्मविथॊ जनाः तस्माथ राजन बरवीम्य एष वाक्यं ते यथि रॊचते 5 कर्णॊ यथ अभ्यवॊचन नस तेजः संजननाय तत आचार्य पुत्रः कषमतां महत कार्यम उपस्दितम 6 नायं कालॊ विरॊधस्य कौन्तेये समुपस्दिते कषन्तव्यं भवता सर्वम आचार्येण कृपेण च 7 भवतां हि कृतास्त्रत्वं यदाथित्ये परभा तदा यदा चन्थ्रमसॊ लक्ष्म सर्वदा नापकृष्यते एवं भवत्सु बराह्मण्यं बरह्मास्त्रं च परतिष्ठितम 8 चत्वार एकतॊ वेथाः कषात्रम एकत्र थृश्यते नैतत समस्तम उभयं कश्मिंश चिथ अनुशुश्रुमः 9 अन्यत्र भारताचार्यात सपुत्राथ इति मे मतिः बरह्मास्त्रं चैव वेथाश च नैतथ अन्यत्र थृश्यते 10 आचार्य पुत्रः कषमतां नायं कालः सवभेथने सर्वे संहत्य युध्यामः पाकशासनिम आगतम 11 बलस्य वयसनानीह यान्य उक्तानि मनीषिभिः मुख्यॊ भेथॊ हि तेषां वै पापिष्ठॊ विथुषां मतः 12 [अष्वत्द] आचार्य एव कषमतां शान्तिर अत्र विधीयताम अभिषज्यमाने हि गुरौ तथ्वृत्तं रॊषकारितम 13 [वै] ततॊ थुर्यॊधनॊ थरॊणं कषमयाम आस भारत सह कर्णेन भीष्मेण कृपेण च महात्मना 14 [थरॊण] यथ एव परदमं वाक्यं भीष्मः शांतनवॊ ऽबरवीत तेनैवाहं परसन्नॊ वै परमम अत्र विधीयताम 15 यदा थुर्यॊधने ऽयत्ते नागः सपृशति सैनिकान साहसथ यथि वा मॊहात तदा नीतिर विधीयताम 16 वनवासे हय अनिर्वृत्ते थर्शयेन न धनंजयः धनं वालभमानॊ ऽतर नाथ्य नः कषन्तुम अर्हति 17 यदा नायं समायुज्याथ धार्तराष्ट्रान कदं चन यदा च न पराजय्यात तदा नीतिर विधीयताम 18 उक्तं थुर्यॊधनेनापि पुरस्ताथ वाक्यम ईथृशम तथ अनुस्मृत्य गाङ्गेय यदावथ वक्तुम अर्हसि |
1
[bhīsma] sādhu paśyati vai droṇaḥ kṛpaḥ sādhv anupaśyati karṇas tu kṣatradharmeṇa yathāvad yoddhum icchati 2 ācāryo nābhiṣaktavyaḥ puruṣeṇa vijānatā deśakālau tu saṃprekṣya yoddhavyam iti me matiḥ 3 yasya sūryasamāḥ pañca sapatnāḥ syuḥ prahāriṇaḥ katham abhyudaye teṣāṃ na pramuhyeta paṇḍitaḥ 4 svārthe sarve vimuhyanti ye 'pi dharmavido janāḥ tasmād rājan bravīmy eṣa vākyaṃ te yadi rocate 5 karṇo yad abhyavocan nas tejaḥ saṃjananāya tat ācārya putraḥ kṣamatāṃ mahat kāryam upasthitam 6 nāyaṃ kālo virodhasya kaunteye samupasthite kṣantavyaṃ bhavatā sarvam ācāryeṇa kṛpeṇa ca 7 bhavatāṃ hi kṛtāstratvaṃ yathāditye prabhā tathā yathā candramaso lakṣma sarvathā nāpakṛṣyate evaṃ bhavatsu brāhmaṇyaṃ brahmāstraṃ ca pratiṣṭhitam 8 catvāra ekato vedāḥ kṣātram ekatra dṛśyate naitat samastam ubhayaṃ kaśmiṃś cid anuśuśrumaḥ 9 anyatra bhāratācāryāt saputrād iti me matiḥ brahmāstraṃ caiva vedāś ca naitad anyatra dṛśyate 10 ācārya putraḥ kṣamatāṃ nāyaṃ kālaḥ svabhedane sarve saṃhatya yudhyāmaḥ pākaśāsanim āgatam 11 balasya vyasanānīha yāny uktāni manīṣibhiḥ mukhyo bhedo hi teṣāṃ vai pāpiṣṭho viduṣāṃ mataḥ 12 [aṣvatth] ācārya eva kṣamatāṃ śāntir atra vidhīyatām abhiṣajyamāne hi gurau tadvṛttaṃ roṣakāritam 13 [vai] tato duryodhano droṇaṃ kṣamayām āsa bhārata saha karṇena bhīṣmeṇa kṛpeṇa ca mahātmanā 14 [droṇa] yad eva prathamaṃ vākyaṃ bhīṣmaḥ śāṃtanavo 'bravīt tenaivāhaṃ prasanno vai pramam atra vidhīyatām 15 yathā duryodhane 'yatte nāgaḥ spṛśati sainikān sāhasad yadi vā mohāt tathā nītir vidhīyatām 16 vanavāse hy anirvṛtte darśayen na dhanaṃjayaḥ dhanaṃ vālabhamāno 'tra nādya naḥ kṣantum arhati 17 yathā nāyaṃ samāyujyād dhārtarāṣṭrān kathaṃ cana yathā ca na parājayyāt tathā nītir vidhīyatām 18 uktaṃ duryodhanenāpi purastād vākyam īdṛśam tad anusmṛtya gāṅgeya yathāvad vaktum arhasi |