|
1
[भगवान] एवम एतन महाबाहॊ यदा वथसि पाण्डव सर्वं तव इथं समायत्तं बीभत्सॊ कर्मणॊर थवयॊः 2 कषेत्रं हि रसवच छुथ्धं कर्षकेणॊपपाथितम ऋते वर्षं न कौन्तेय जातु निर्वर्तयेत फलम 3 तत्र वै पौरुषं बरूयुर आसेकं यत्नकारितम तत्र चापि धरुवं पश्येच छॊषणं थैवकारितम 4 तथ इथं निश्चितं बुथ्ध्या पूर्वैर अपि महात्मभिः थैवे च मानुषे चैव संयुक्तं लॊककारणम 5 अहं हि तत करिष्यामि परं पुरुषकारतः थैवं तु न मया शक्यं कर्म कर्तुं कदं चन 6 स हि धर्मं च सत्यं च तयक्त्वा चरति थुर्मतिः न हि संतप्यते तेन तदारूपेण कर्मणा 7 तां चापि बुथ्धिं पापिष्ठां वर्धयन्त्य अस्य मन्त्रिणः शकुनिः सूतपुत्रश च भराता थुःशासनस तदा 8 स हि तयागेन राज्यस्य न शमं समुपेष्यति अन्तरेण वधात पार्द सानुबन्धः सुयॊधनः 9 न चापि परणिपातेन तयक्तुम इच्छति धर्मराट याच्यमानस तु राज्यं स न परथास्यति थुर्मतिः 10 न तु मन्ये स तथ वाच्यॊ यथ युधिष्ठिर शासनम उक्तं परयॊजनं तत्र धर्मराजेन भारत 11 तदा पापस तु तत सर्वं न करिष्यति कौरवः तस्मिंश चाक्रियमाणे ऽसौ लॊकवध्यॊ भविष्यति 12 मम चापि स वध्यॊ वै जगतश चापि भारत येन कौमारके यूयं सर्वे विप्रकृतास तदा 13 विप्रलुप्तं च वॊ राज्यं नृशंसेन थुरात्मना न चॊपशाम्यते पापः शरियं थृष्ट्वा युधिष्ठिरे 14 असकृच चाप्य अहं तेन तवत्कृते पार्द भेथितः न मया तथ्गृहीतं च पापं तस्य चिकीर्षितम 15 जानासि हि महाबाहॊ तवम अप्य अस्य परं मतम परियं चिकीर्षमाणं च धर्मराजस्य माम अपि 16 स जानंस तस्य चात्मानं मम चैव परं मतम अजानन्न इव चाकस्माथ अर्जुनाथ्याभिशङ्कसे 17 यच चापि परमं थिव्यं तच चाप्य अवगतं तवया विधानविहितं पार्द कदं शर्म भवेत परैः 18 यत तु वाचा मया शक्यं कर्मणा चापि पाण्डव करिष्ये तथ अहं पार्द न तव आशंसे शमं परैः 19 कदं गॊहरणे बरूयाथ इच्छञ शर्म तदाविधम याच्यमानॊ ऽपि भीष्मेण संवत्सरगते ऽधवनि 20 तथैव ते पराभूता यथा संकल्पितास तवया लवशः कषणशश चापि न च तुष्टः सुयॊधनः 21 सर्वदा तु मया कार्यं धर्मराजस्य शासनम विभाव्यं तस्य भूयश च कर्म पापं थुरात्मनः |
1
[bhagavān] evam etan mahābāho yathā vadasi pāṇḍava sarvaṃ tv idaṃ samāyattaṃ bībhatso karmaṇor dvayoḥ 2 kṣetraṃ hi rasavac chuddhaṃ karṣakeṇopapāditam ṛte varṣaṃ na kaunteya jātu nirvartayet phalam 3 tatra vai pauruṣaṃ brūyur āsekaṃ yatnakāritam tatra cāpi dhruvaṃ paśyec choṣaṇaṃ daivakāritam 4 tad idaṃ niścitaṃ buddhyā pūrvair api mahātmabhiḥ daive ca mānuṣe caiva saṃyuktaṃ lokakāraṇam 5 ahaṃ hi tat kariṣyāmi paraṃ puruṣakārataḥ daivaṃ tu na mayā śakyaṃ karma kartuṃ kathaṃ cana 6 sa hi dharmaṃ ca satyaṃ ca tyaktvā carati durmatiḥ na hi saṃtapyate tena tathārūpeṇa karmaṇā 7 tāṃ cāpi buddhiṃ pāpiṣṭhāṃ vardhayanty asya mantriṇaḥ śakuniḥ sūtaputraś ca bhrātā duḥśāsanas tathā 8 sa hi tyāgena rājyasya na śamaṃ samupeṣyati antareṇa vadhāt pārtha sānubandhaḥ suyodhanaḥ 9 na cāpi praṇipātena tyaktum icchati dharmarāṭ yācyamānas tu rājyaṃ sa na pradāsyati durmatiḥ 10 na tu manye sa tad vācyo yad yudhiṣṭhira śāsanam uktaṃ prayojanaṃ tatra dharmarājena bhārata 11 tathā pāpas tu tat sarvaṃ na kariṣyati kauravaḥ tasmiṃś cākriyamāṇe 'sau lokavadhyo bhaviṣyati 12 mama cāpi sa vadhyo vai jagataś cāpi bhārata yena kaumārake yūyaṃ sarve viprakṛtās tathā 13 vipraluptaṃ ca vo rājyaṃ nṛśaṃsena durātmanā na copaśāmyate pāpaḥ śriyaṃ dṛṣṭvā yudhiṣṭhire 14 asakṛc cāpy ahaṃ tena tvatkṛte pārtha bheditaḥ na mayā tadgṛhītaṃ ca pāpaṃ tasya cikīrṣitam 15 jānāsi hi mahābāho tvam apy asya paraṃ matam priyaṃ cikīrṣamāṇaṃ ca dharmarājasya mām api 16 sa jānaṃs tasya cātmānaṃ mama caiva paraṃ matam ajānann iva cākasmād arjunādyābhiśaṅkase 17 yac cāpi paramaṃ divyaṃ tac cāpy avagataṃ tvayā vidhānavihitaṃ pārtha kathaṃ śarma bhavet paraiḥ 18 yat tu vācā mayā śakyaṃ karmaṇā cāpi pāṇḍava kariṣye tad ahaṃ pārtha na tv āśaṃse śamaṃ paraiḥ 19 kathaṃ goharaṇe brūyād icchañ śarma tathāvidham yācyamāno 'pi bhīṣmeṇa saṃvatsaragate 'dhvani 20 tadaiva te parābhūtā yadā saṃkalpitās tvayā lavaśaḥ kṣaṇaśaś cāpi na ca tuṣṭaḥ suyodhanaḥ 21 sarvathā tu mayā kāryaṃ dharmarājasya śāsanam vibhāvyaṃ tasya bhūyaś ca karma pāpaṃ durātmanaḥ |