|
1
[न] इयं भॊगवती नाम पुरी वासुकिपालिता याथृशी थेवराजस्य पुरी वर्यामरावती 2 एष शेषः सदितॊ नागॊ येनेयं धार्यते सथा तपसा लॊकमुख्येन परभावमहता मही 3 शवेतॊच्चय निभाकारॊ नानाविध विभूषणः सहस्रं धारयन मूर्ध्ना जवाला जिह्वॊ महाबलः 4 इह नानाविधाकारा नानाविध विभूषणाः सुरसायाः सुता नागा निवसन्ति गतव्यदाः 5 मणिस्वस्तिक चक्राङ्काः कमण्डलुक लक्षणाः सहस्रसंख्या बलिनः सर्वे रौथ्राः सवभावतः 6 सहस्रशिरसः के चित के चित पञ्चशताननाः शतशीर्षास तदा के चित के चित तरिशिरसॊ ऽपि च 7 थविपञ्च शिरसः के चित के चित सप्त मुखास तदा महाभॊगा महाकायाः पर्वताभॊगभॊगिनः 8 बहूनीह सहस्राणि परयुतान्य अर्बुथानि च नागानाम एकवंशानां यदा शरेष्ठांस तु मे शृणु 9 वासुकिस तक्षकश चैव कर्कॊटक धनंजयौ कालीयॊ नहुषश चैव कम्बलाश्वतराव उभौ 10 बाह्यकुण्डॊ मणिर नागस तदैवापूरणः खगः वामनश चैल पत्रश च कुकुरः कुकुणस तदा 11 आर्यकॊ नन्थकश चैव तदा कलशपॊतकौ कैलासकः पिञ्जरकॊ नागश चैरावतस तदा 12 सुमनॊमुखॊ थधिमुखः शङ्खॊ नन्थॊपनन्थकौ आप्तः कॊटनकश चैव शिखी निष्ठूरिकस तदा 13 तित्तिरिर हस्तिभथ्रश च कुमुथॊ माल्यपिण्डकः थवौ पथ्मौ पुण्डरीकश च पुष्पॊ मुथ्गरपर्णकः 14 करवीरः पीठरकः संवृत्तॊ वृत्त एव च पिण्डारॊ बिल्वपत्रश च मूषिकाथः शिरीषकः 15 थिलीपः शङ्खशीर्षश च जयॊतिष्कॊ ऽदापराजितः कौरव्यॊ धृतराष्ट्रश च कुमारः कुशकस तदा 16 विरजा धारणश चैव सुबाहुर मुखरॊ जयः बधिरान्धौ विकुण्डश च विरसः सुरसस तदा 17 एते चान्ये च बहवः कश्यपस्यात्मजाः समृताः मातले पश्य यथ्य अत्र कश चित ते रॊचते वरः 18 [कण्व] मातलिस तव एकम अव्यग्रः सततं संनिरीक्ष्य वै पप्रच्छ नारथं तत्र परीतिमान इव चाभवत 19 सदितॊ य एष पुरतः कौरव्यस्यार्यकस्य च थयुतिमान थर्शनीयश च कस्यैष कुलनन्थनः 20 कः पिता जननी चास्य कतमस्यैष भॊगिनः वंशस्य कस्यैष महान केतुभूत इव सदितः 21 परणिधानेन धैर्येण रूपेण वयसा च मे मनः परविष्टॊ थेवर्षे गुणकेश्याः पतिर वरः 22 मातलिं परीतिमनसं थृष्ट्वा सुमुख थर्शनात निवेथयाम आस तथा माहात्म्यं जन्म कर्म च 23 ऐरावत कुले जातः सुमुखॊ नाम नागराट आर्यकस्य मतः पौत्रॊ थौहित्रॊ वामनस्य च 24 एतस्य हि पिता नागश चिकुरॊ नाम मातले नचिराथ वैनतेयेन पञ्चत्वम उपपाथितः 25 ततॊ ऽबरवीत परीतमना मातलिर नारथं वचः एष मे रुचितस तात जामाता भुजगॊत्तमः 26 करियताम अत्र यत्नॊ हि परीतिमान अस्म्य अनेन वै अस्य नागपतेर थातुं परियां थुहितरं मुने |
1
[n] iyaṃ bhogavatī nāma purī vāsukipālitā yādṛśī devarājasya purī varyāmarāvatī 2 eṣa śeṣaḥ sthito nāgo yeneyaṃ dhāryate sadā tapasā lokamukhyena prabhāvamahatā mahī 3 śvetoccaya nibhākāro nānāvidha vibhūṣaṇaḥ sahasraṃ dhārayan mūrdhnā jvālā jihvo mahābalaḥ 4 iha nānāvidhākārā nānāvidha vibhūṣaṇāḥ surasāyāḥ sutā nāgā nivasanti gatavyathāḥ 5 maṇisvastika cakrāṅkāḥ kamaṇḍaluka lakṣaṇāḥ sahasrasaṃkhyā balinaḥ sarve raudrāḥ svabhāvataḥ 6 sahasraśirasaḥ ke cit ke cit pañcaśatānanāḥ śataśīrṣās tathā ke cit ke cit triśiraso 'pi ca 7 dvipañca śirasaḥ ke cit ke cit sapta mukhās tathā mahābhogā mahākāyāḥ parvatābhogabhoginaḥ 8 bahūnīha sahasrāṇi prayutāny arbudāni ca nāgānām ekavaṃśānāṃ yathā śreṣṭhāṃs tu me śṛṇu 9 vāsukis takṣakaś caiva karkoṭaka dhanaṃjayau kālīyo nahuṣaś caiva kambalāśvatarāv ubhau 10 bāhyakuṇḍo maṇir nāgas tathaivāpūraṇaḥ khagaḥ vāmanaś caila patraś ca kukuraḥ kukuṇas tathā 11 āryako nandakaś caiva tathā kalaśapotakau kailāsakaḥ piñjarako nāgaś cairāvatas tathā 12 sumanomukho dadhimukhaḥ śaṅkho nandopanandakau āptaḥ koṭanakaś caiva śikhī niṣṭhūrikas tathā 13 tittirir hastibhadraś ca kumudo mālyapiṇḍakaḥ dvau padmau puṇḍarīkaś ca puṣpo mudgaraparṇakaḥ 14 karavīraḥ pīṭharakaḥ saṃvṛtto vṛtta eva ca piṇḍāro bilvapatraś ca mūṣikādaḥ śirīṣakaḥ 15 dilīpaḥ śaṅkhaśīrṣaś ca jyotiṣko 'thāparājitaḥ kauravyo dhṛtarāṣṭraś ca kumāraḥ kuśakas tathā 16 virajā dhāraṇaś caiva subāhur mukharo jayaḥ badhirāndhau vikuṇḍaś ca virasaḥ surasas tathā 17 ete cānye ca bahavaḥ kaśyapasyātmajāḥ smṛtāḥ mātale paśya yady atra kaś cit te rocate varaḥ 18 [kaṇva] mātalis tv ekam avyagraḥ satataṃ saṃnirīkṣya vai papraccha nāradaṃ tatra prītimān iva cābhavat 19 sthito ya eṣa purataḥ kauravyasyāryakasya ca dyutimān darśanīyaś ca kasyaiṣa kulanandanaḥ 20 kaḥ pitā jananī cāsya katamasyaiṣa bhoginaḥ vaṃśasya kasyaiṣa mahān ketubhūta iva sthitaḥ 21 praṇidhānena dhairyeṇa rūpeṇa vayasā ca me manaḥ praviṣṭo devarṣe guṇakeśyāḥ patir varaḥ 22 mātaliṃ prītimanasaṃ dṛṣṭvā sumukha darśanāt nivedayām āsa tadā māhātmyaṃ janma karma ca 23 airāvata kule jātaḥ sumukho nāma nāgarāṭ āryakasya mataḥ pautro dauhitro vāmanasya ca 24 etasya hi pitā nāgaś cikuro nāma mātale nacirād vainateyena pañcatvam upapāditaḥ 25 tato 'bravīt prītamanā mātalir nāradaṃ vacaḥ eṣa me rucitas tāta jāmātā bhujagottamaḥ 26 kriyatām atra yatno hi prītimān asmy anena vai asya nāgapater dātuṃ priyāṃ duhitaraṃ mune |