Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 5 Index  Previous  Next 

Book 5 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 5
Chapter 170

  1 थुर्यॊधन उवाच
      किमर्दं भरतश्रेष्ठ न हन्यास तवं शिखण्डिनम
      उथ्यतेषुम अदॊ थृष्ट्वा समरेष्व आततायिनम
  2 पूर्वम उक्त्वा महाबाहॊ पाण्डवान सह सॊमकैः
      वधिष्यामीति गाङ्गेय तन मे बरूहि पितामह
  3 भीष्म उवाच
      शृणु थुर्यॊधन कदां सहैभिर वसुधाधिपैः
      यथर्दं युधि संप्रेक्ष्य नाहं हन्यां शिखण्डिनम
  4 महाराजॊ मम पिता शंतनुर भरतर्षभः
      थिष्टान्तं पराप धर्मात्मा समये पुरुषर्षभ
  5 ततॊ ऽहं भरतश्रेष्ठ परतिज्ञां परिपालयन
      चित्राङ्गथं भरातरं वै महाराज्ये ऽभयषेचयम
  6 तस्मिंश च निधनं पराप्ते सत्यवत्या मते सदितः
      विचित्रवीर्यं राजानम अभ्यषिञ्चं यदाविधि
  7 मयाभिषिक्तॊ राजेन्थ्र यवीयान अपि धर्मतः
      विचित्रवीर्यॊ धर्मात्मा माम एव समुथैक्षत
  8 तस्य थारक्रियां तात चिकीर्षुर अहम अप्य उत
      अनुरूपाथ इव कुलाथ इति चिन्त्य मनॊ थधे
  9 तदाश्रौषं महाबाहॊ तिस्रः कन्याः सवयंवरे
      रूपेणाप्रतिमाः सर्वाः काशिराजसुतास तथा
      अम्बा चैवाम्बिका चैव तदैवाम्बालिकापरा
  10 राजानश च समाहूताः पृदिव्यां भरतर्षभ
     अम्बा जयेष्ठाभवत तासाम अम्बिका तव अद मध्यमा
     अम्बालिका च राजेन्थ्र राजकन्या यवीयसी
 11 सॊ ऽहम एकरदेनैव गतः काशिपतेः पुरीम
     अपश्यं ता महाबाहॊ तिस्रः कन्याः सवलंकृताः
     राज्ञश चैव समावृत्तान पार्दिवान पृदिवीपते
 12 ततॊ ऽहं तान नृपान सर्वान आहूय समरे सदितान
     रदम आरॊपयां चक्रे कन्यास ता भरतर्षभ
 13 वीर्यशुल्काश च ता जञात्वा समारॊप्य रदं तथा
     अवॊचं पार्दिवान सर्वान अहं तत्र समागतान
     भीष्मः शांतनवः कन्या हरतीति पुनः पुनः
 14 ते यतध्वं परं शक्त्या सर्वे मॊक्षाय पार्दिवाः
     परसह्य हि नयाम्य एष मिषतां वॊ नराधिपाः
 15 ततस ते पृदिवीपालाः समुत्पेतुर उथायुधाः
     यॊगॊ यॊग इति करुथ्धाः सारदींश चाप्य अचॊथयन
 16 ते रदैर मेघसंकाशैर गजैश च गजयॊधिनः
     पृष्ठ्यैश चाश्वैर महीपालाः समुत्पेतुर उथायुधाः
 17 ततस ते मां महीपालाः सर्व एव विशां पते
     रदव्रातेन महता सर्वतः पर्यवारयन
 18 तान अहं शरवर्षेण महता परत्यवारयम
     सर्वान नृपांश चाप्य अजयं थेवराड इव थानवान
 19 तेषाम आतपतां चित्रान धवजान हेमपरिष्कृतान
     एकैकेन हि बाणेन भूमौ पातितवान अहम
 20 हयांश चैषां गजांश चैव सारदींश चाप्य अहं रणे
     अपातयं शरैर थीप्तैः परहसन पुरुषर्षभ
 21 ते निवृत्ताश च भग्नाश च थृष्ट्वा तल लाघवं मम
     अदाहं हास्तिनपुरम आयां जित्वा महीक्षितः
 22 अतॊ ऽहं ताश च कन्या वै भरातुर अर्दाय भारत
     तच च कर्म महाबाहॊ सत्यवत्यै नयवेथयम
  1 duryodhana uvāca
      kimarthaṃ bharataśreṣṭha na hanyās tvaṃ śikhaṇḍinam
      udyateṣum atho dṛṣṭvā samareṣv ātatāyinam
  2 pūrvam uktvā mahābāho pāṇḍavān saha somakaiḥ
      vadhiṣyāmīti gāṅgeya tan me brūhi pitāmaha
  3 bhīṣma uvāca
      śṛṇu duryodhana kathāṃ sahaibhir vasudhādhipaiḥ
      yadarthaṃ yudhi saṃprekṣya nāhaṃ hanyāṃ śikhaṇḍinam
  4 mahārājo mama pitā śaṃtanur bharatarṣabhaḥ
      diṣṭāntaṃ prāpa dharmātmā samaye puruṣarṣabha
  5 tato 'haṃ bharataśreṣṭha pratijñāṃ paripālayan
      citrāṅgadaṃ bhrātaraṃ vai mahārājye 'bhyaṣecayam
  6 tasmiṃś ca nidhanaṃ prāpte satyavatyā mate sthitaḥ
      vicitravīryaṃ rājānam abhyaṣiñcaṃ yathāvidhi
  7 mayābhiṣikto rājendra yavīyān api dharmataḥ
      vicitravīryo dharmātmā mām eva samudaikṣata
  8 tasya dārakriyāṃ tāta cikīrṣur aham apy uta
      anurūpād iva kulād iti cintya mano dadhe
  9 tathāśrauṣaṃ mahābāho tisraḥ kanyāḥ svayaṃvare
      rūpeṇāpratimāḥ sarvāḥ kāśirājasutās tadā
      ambā caivāmbikā caiva tathaivāmbālikāparā
  10 rājānaś ca samāhūtāḥ pṛthivyāṃ bharatarṣabha
     ambā jyeṣṭhābhavat tāsām ambikā tv atha madhyamā
     ambālikā ca rājendra rājakanyā yavīyasī
 11 so 'ham ekarathenaiva gataḥ kāśipateḥ purīm
     apaśyaṃ tā mahābāho tisraḥ kanyāḥ svalaṃkṛtāḥ
     rājñaś caiva samāvṛttān pārthivān pṛthivīpate
 12 tato 'haṃ tān nṛpān sarvān āhūya samare sthitān
     ratham āropayāṃ cakre kanyās tā bharatarṣabha
 13 vīryaśulkāś ca tā jñātvā samāropya rathaṃ tadā
     avocaṃ pārthivān sarvān ahaṃ tatra samāgatān
     bhīṣmaḥ śāṃtanavaḥ kanyā haratīti punaḥ punaḥ
 14 te yatadhvaṃ paraṃ śaktyā sarve mokṣāya pārthivāḥ
     prasahya hi nayāmy eṣa miṣatāṃ vo narādhipāḥ
 15 tatas te pṛthivīpālāḥ samutpetur udāyudhāḥ
     yogo yoga iti kruddhāḥ sārathīṃś cāpy acodayan
 16 te rathair meghasaṃkāśair gajaiś ca gajayodhinaḥ
     pṛṣṭhyaiś cāśvair mahīpālāḥ samutpetur udāyudhāḥ
 17 tatas te māṃ mahīpālāḥ sarva eva viśāṃ pate
     rathavrātena mahatā sarvataḥ paryavārayan
 18 tān ahaṃ śaravarṣeṇa mahatā pratyavārayam
     sarvān nṛpāṃś cāpy ajayaṃ devarāḍ iva dānavān
 19 teṣām ātapatāṃ citrān dhvajān hemapariṣkṛtān
     ekaikena hi bāṇena bhūmau pātitavān aham
 20 hayāṃś caiṣāṃ gajāṃś caiva sārathīṃś cāpy ahaṃ raṇe
     apātayaṃ śarair dīptaiḥ prahasan puruṣarṣabha
 21 te nivṛttāś ca bhagnāś ca dṛṣṭvā tal lāghavaṃ mama
     athāhaṃ hāstinapuram āyāṃ jitvā mahīkṣitaḥ
 22 ato 'haṃ tāś ca kanyā vai bhrātur arthāya bhārata
     tac ca karma mahābāho satyavatyai nyavedayam


Next: Chapter 171