|
1
[स] ततस ते सैनिकाः शरुत्वा तं युधिष्ठिर निग्रहम सिन्ह नाथरवांश चक्रुर बाणशङ्खरवैः सह 2 तत तु सर्वं यदावृत्तं धर्मराजेन भारत आप्तैर आशु परिज्ञातं भारथ्वाज चिकीर्षितम 3 ततः सर्वान समानाय्य भरातॄन सैन्यांश च सर्वशः अब्रवीथ धर्मराजस तु धनंजयम इथं वचः 4 शरुतं ते पुरुषव्याघ्र थरॊणस्याथ्य चिकीर्षितम यदा तन न भवेत सत्यं तदा नीतिर विधीयताम 5 सान्तरं हि परतिज्ञातं थरॊणेनामित्रकर्शन तच चान्तरम अमॊघेषौ तवयि तेन समाहितम 6 स तवम अथ्य महाबाहॊ युध्यस्व मथ अनन्तरम यदा थुर्यॊधनः कामं नेमं थरॊणाथ अवाप्नुयात 7 [अर्ज] यदा मे न वधः कर्य आचार्यस्य कदं चन तदा तव परित्यागॊ न मे राजंश चिकीर्षितः 8 अप्य एवं पाण्डव पराणान उत्सृजेयम अहं युधि परतीयां नाहम आचार्य तवां न जह्यां कदं चन 9 तवां निगृह्याहवे राजन धार्तराष्ट्रॊ यम इच्छति न स तं जीवलॊके ऽसमिन कामं पराप्तः कदं चन 10 परपतेथ थयौः स नक्षत्रा पृदिवी शकलीभवेत न तवां थरॊणॊ निगृह्णीयाज जीवमाने मयि धरुवम 11 यथि तस्य रणे साह्यं कुरुते वज्रभृत सवयम थेवैर वा सहितॊ थैत्यैर न तवां पराप्स्यत्य असौ मृधे 12 मयि जीवति राजेन्थ्र न भयंकर्तुम अर्हसि थरॊणाथ अस्त्रभृतां शरेष्ठात सर्वशस्त्रभृताम अपि 13 न समराम्य अनृतां वाचं न समरामि पराजयम न समरामि परतिश्रुत्य किं चिथ अप्य अनपाकृतम 14 [स] ततः शङ्खाश च भेर्यश च मृथङ्गाश चानकैः सह परावाथ्यन्त महाराज पाडवानां निवेशने 15 सिंहनाथश च संजज्ञे पाण्डवानां महात्मनाम धनुर्ज्यातलशब्थश च गगनस्पृक सुभैरवः 16 तं शरुत्वा शङ्खनिर्घॊषं पाण्डवस्य महात्मनः तवथीयेष्व अप्य अनीकेषु वाथित्राण्य अभिजघ्निरे 17 ततॊ वयूढान्य अनीकानि तव तेषां च भारत शनैर उपेयुर अन्यॊन्यं यॊत्स्यमानानि संयुगे 18 ततः परववृते युथ्धं तुमुलं लॊमहर्षणम पाण्डवानां कुरूणां च थरॊण पाञ्चाल्ययॊर अपि 19 यतमानाः परयत्नेन थरॊणानीक विशातने न शेकुः सृञ्जया राजंस तथ धि थरॊणेन पालितम 20 तदैव तव पुत्रस्य रदॊथाराः परहारिणः न शेकुः पाण्डवीं सेनां पाल्यमानां किरीटिना 21 आस्तां ते सतिमिते सेने रक्ष्यमाणे परस्परम संप्रसुप्ते यदा नक्तं वरराज्यौ सुपुष्पिते 22 ततॊ रुक रदॊ राजन्न अर्केणेव विराजता वरूदिना विनिष्पत्य वयचरत पृतनान्तरे 23 तम उथ्यतं रदेनैकम आशु कारिणम आहवे अनेकम इव संत्रासान मेनिरे पाण्डुसृञ्जयाः 24 तेन मुक्ताः शरा घॊरा विचेरुः सर्वतॊथिशम तरासयन्तॊ महाराज पाण्डवेयस्य वाहिनीम 25 मध्यं थिनम अनुप्राप्तॊ गभस्तिशतसंवृतः यदाथृश्यत घर्मांशुस तदा थरॊणॊ ऽपय अथृश्यत 26 न चैनं पाण्डवेयानां कश चिच छक्नॊति मारिष वीक्षितुं समरे करुथ्धं महेन्थ्रम इव थानवाः 27 मॊहयित्वा ततः सैन्यं भारथ्वाजः परतापवान धृष्टथ्युम्न बलं तूर्णं वयधमन निशितैः शरैः 28 स थिशः सर्वतॊ रुथ्ध्वा संवृत्य खम अजिह्मगैः पार्षतॊ यत्र तत्रैव ममृथे पाण्डुवाहिनीम |
1
[s] tatas te sainikāḥ śrutvā taṃ yudhiṣṭhira nigraham sinha nādaravāṃś cakrur bāṇaśaṅkharavaiḥ saha 2 tat tu sarvaṃ yathāvṛttaṃ dharmarājena bhārata āptair āśu parijñātaṃ bhāradvāja cikīrṣitam 3 tataḥ sarvān samānāyya bhrātṝn sainyāṃś ca sarvaśaḥ abravīd dharmarājas tu dhanaṃjayam idaṃ vacaḥ 4 śrutaṃ te puruṣavyāghra droṇasyādya cikīrṣitam yathā tan na bhavet satyaṃ tathā nītir vidhīyatām 5 sāntaraṃ hi pratijñātaṃ droṇenāmitrakarśana tac cāntaram amogheṣau tvayi tena samāhitam 6 sa tvam adya mahābāho yudhyasva mad anantaram yathā duryodhanaḥ kāmaṃ nemaṃ droṇād avāpnuyāt 7 [arj] yathā me na vadhaḥ karya ācāryasya kathaṃ cana tathā tava parityāgo na me rājaṃś cikīrṣitaḥ 8 apy evaṃ pāṇḍava prāṇān utsṛjeyam ahaṃ yudhi pratīyāṃ nāham ācārya tvāṃ na jahyāṃ kathaṃ cana 9 tvāṃ nigṛhyāhave rājan dhārtarāṣṭro yam icchati na sa taṃ jīvaloke 'smin kāmaṃ prāptaḥ kathaṃ cana 10 prapated dyauḥ sa nakṣatrā pṛthivī śakalībhavet na tvāṃ droṇo nigṛhṇīyāj jīvamāne mayi dhruvam 11 yadi tasya raṇe sāhyaṃ kurute vajrabhṛt svayam devair vā sahito daityair na tvāṃ prāpsyaty asau mṛdhe 12 mayi jīvati rājendra na bhayaṃkartum arhasi droṇād astrabhṛtāṃ śreṣṭhāt sarvaśastrabhṛtām api 13 na smarāmy anṛtāṃ vācaṃ na smarāmi parājayam na smarāmi pratiśrutya kiṃ cid apy anapākṛtam 14 [s] tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca mṛdaṅgāś cānakaiḥ saha prāvādyanta mahārāja pāḍavānāṃ niveśane 15 siṃhanādaś ca saṃjajñe pāṇḍavānāṃ mahātmanām dhanurjyātalaśabdaś ca gaganaspṛk subhairavaḥ 16 taṃ śrutvā śaṅkhanirghoṣaṃ pāṇḍavasya mahātmanaḥ tvadīyeṣv apy anīkeṣu vāditrāṇy abhijaghnire 17 tato vyūḍhāny anīkāni tava teṣāṃ ca bhārata śanair upeyur anyonyaṃ yotsyamānāni saṃyuge 18 tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam pāṇḍavānāṃ kurūṇāṃ ca droṇa pāñcālyayor api 19 yatamānāḥ prayatnena droṇānīka viśātane na śekuḥ sṛñjayā rājaṃs tad dhi droṇena pālitam 20 tathaiva tava putrasya rathodārāḥ prahāriṇaḥ na śekuḥ pāṇḍavīṃ senāṃ pālyamānāṃ kirīṭinā 21 āstāṃ te stimite sene rakṣyamāṇe parasparam saṃprasupte yathā naktaṃ vararājyau supuṣpite 22 tato ruka ratho rājann arkeṇeva virājatā varūthinā viniṣpatya vyacarat pṛtanāntare 23 tam udyataṃ rathenaikam āśu kāriṇam āhave anekam iva saṃtrāsān menire pāṇḍusṛñjayāḥ 24 tena muktāḥ śarā ghorā viceruḥ sarvatodiśam trāsayanto mahārāja pāṇḍaveyasya vāhinīm 25 madhyaṃ dinam anuprāpto gabhastiśatasaṃvṛtaḥ yathādṛśyata gharmāṃśus tathā droṇo 'py adṛśyata 26 na cainaṃ pāṇḍaveyānāṃ kaś cic chaknoti māriṣa vīkṣituṃ samare kruddhaṃ mahendram iva dānavāḥ 27 mohayitvā tataḥ sainyaṃ bhāradvājaḥ pratāpavān dhṛṣṭadyumna balaṃ tūrṇaṃ vyadhaman niśitaiḥ śaraiḥ 28 sa diśaḥ sarvato ruddhvā saṃvṛtya kham ajihmagaiḥ pārṣato yatra tatraiva mamṛde pāṇḍuvāhinīm |