|
1
[धृ] अत्यथ्भुतम अहं मन्ये भीमसेनस्य विक्रमम यत कर्णं यॊधयाम आस समरे लघुविक्रमम 2 तरिथशान अपि चॊथ्युक्तान सर्वशस्त्रधरान युधि वारयेथ यॊ रणे कर्णः स यक्षसुरमानवान 3 स कदं पाण्डवं युथ्धे भराजमानम इव शरिया नातरत संयुगे तातस तन ममाचक्ष्व संजय 4 कदं च युथ्धं भूयॊ ऽभूत तयॊः पराणथुरॊथरे अत्र मन्ये समायत्तॊ जयॊ वाजय एव वा 5 कर्णं पराप्य रणे सूत मम पुत्रः सुयॊधनः जेतुम उत्सहते पार्दान स गॊविन्थान स सात्वतान 6 शरुत्वा तु निर्जितं कर्मम असकृथ भीमकर्मणा भीमसेनेन समरे मॊह आविशतीव माम 7 विनष्टान कौरवान मन्ये मम पुत्रस्य थुर्नयैः न हि कर्णॊ महेष्वासान पार्दाञ जयेष्यति संजय 8 कृतवान यानि युथ्धानि कर्णः पाण्डुसुतैः सह सर्वत्र पाण्डवाः कर्णम अजयन्त रणाजिरे 9 अजय्याः पाण्डवास तात थेवैर अपि स वासवैः न च तथ बुध्यते मन्थः पुत्रॊ थुर्यॊधनॊ मम 10 धनं धनेश्वरस्येव हृत्वा पार्दस्य मे सुतः मधु परेप्सुर इवाबुथ्धिः परपातं नावबुध्यते 11 निकृत्या निकृतिप्रज्ञॊ राज्यं हृत्वा महात्मनाम जितान इत्य एव मन्वानः पाण्डवान अवमन्यते 12 पुत्रस्नेहाभिभूतेन मया चाप्य अकृतात्मना धर्मे सदिता महात्मानॊ निकृताः पाणुनन्थनाः 13 शम कामः सथा पार्दॊ थीर्घप्रेक्षी युधिष्ठिरः अशक्त इति मन्वानैः पुत्रैर मम निराकृतः 14 तानि थुःखान्य अनेकानि विप्रकारांश च सर्वशः हृथि कृत्वा महाबाहुर भीमॊ ऽयुध्यत सूतजम 15 तस्मान मे संजय बरूहि कर्ण भीमौ यदा रणे अयुध्येतां युधि शरेष्ठौ परस्परवधैषिणौ 16 [स] शृणु राजन यदावृत्तः संग्रामः कर्ण भीमयॊः परस्परवध परेप्स्वॊर वने कुञ्जरयॊर इव 17 राजन वैकर्तनॊ भीमं करुथ्धः करुथ्धम अरिंथमम पराक्रान्तं पराक्रम्य विव्याध तरिंशता शरैः 18 महावेगैः परसन्नाग्रैः शातकुम्भपरिष्कृतैः आहनथ भरतश्रेष्ठ भीमं वैकर्तनः शरैः 19 तस्यास्यतॊ धनुर भीमश चकर्त निशितैस तरिभीः रदनीडाच च यन्तारं भल्लेनापातयत कषितौ 20 स काङ्क्षन भीमसेनस्य वधं वैकर्तनॊ वृषः शक्तिं कनकवैडूर्य चित्रथण्डां परामृशत 21 परगृह्य च महाशक्तिं कालशक्तिम इवापराम समुत्क्षिप्य च राधेयः संधाय च महाबलः चिक्षेप भीमसेनाय जीवितान्तकरीम इव 22 शक्तिं विसृज्य राधेयः पुरंथर इवाशनिम ननाथ सुमहानाथं बलवान सूतनन्थनः तं च नाथं ततः शरुत्वा पुत्रास ते हृषिताभवन 23 तां कर्ण भुजनिर्मुक्ताम अर्कवैश्वानर परभाम शक्तिं वियति चिच्छेथ भीमः सप्तभिर आशुगैः 24 छित्त्वा शक्तिं ततॊ भीमॊ निर्मुक्तॊरग संनिभाम मार्गमाण इव पराणान सूतपुत्रस्य मारिष 25 पराहिणॊन नव संरब्धः शरान बर्हिणवाससः सवर्णपुङ्खाञ शिला धौतान यमथण्डॊपमान मृधे 26 कर्णॊ ऽपय अन्यथ धनुर गृह्य हेमपृष्ठं थुरासथम विकृष्य च महातेजा वयसृजत सायकान नव 27 तान पाण्डुपुत्रश चिच्छेथ नवभिर नतपर्वभिः वसु षेणेन निर्मुक्तान नव राजन महाशरान छित्त्वा भीमॊ महाराज नाथं सिंह इवानथत 28 तौ वृषाव इव नर्थन्तौ बलिनौ वाशितान्तरे शार्थूलाव इव चान्यॊन्यम अत्यर्दं च हय अगर्जताम 29 अन्यॊन्यं परजिहीर्षन्ताव अन्यॊन्यस्यान्तरैषिणौ अन्यॊन्यम अभिवीक्षन्तौ गॊष्ठेष्व इव महर्षभौ 30 महागजाव इवासाथ्य विषाणाग्रैः परस्परम शरैः पूर्णायतॊत्सृष्टैर अन्यॊन्यम अभिजघ्नतुः 31 निर्थहन्तौ महाराज शरवृष्ट्या परस्परम अन्यॊन्यम अभिवीक्षन्तौ कॊपाथ विवृतलॊचनौ 32 परहसन्तौ तदान्यॊन्यं भर्त्सयन्तौ मुहुर मुहुः शङ्खशब्थं च कुर्वाणौ युयुधाते परस्परम 33 तस्य भीमः पुनश चापं मुष्टौ चिच्छेथ मारिष शङ्खवर्णाश च तान अश्वान बाणैर निन्ये यमक्षयम 34 तदा कृच्छ्रगतं थृष्ट्वा कर्णं थुर्यॊधनॊ नृपः वेपमान इव करॊधाथ वयाथिथेशाद थुर्जयम 35 गच्छ थुर्जय राधेयं पुरा गरसति पाण्डवः जहि तूबरकं कषिप्रं कर्णस्य बलम आथधत 36 एवम उक्तस तदेत्य उक्त्वा तव पुत्रस तवात्मजम अभ्यथ्रवथ भीमसेनं वयासक्तं विकिरञ शरान 37 स भीमं नवभिर बाणैर अश्वान अष्टभिर अर्थयत षड्भिः सूतं तरिभिः केतुं पुनस तं चापि सप्तभिः 38 भीमसेनॊ ऽपि संक्रुथ्धः साश्वयन्तारम आशुगैः थुर्जयं भिन्नमर्माणम अनयथ यमसाथनम 39 सवलंकृतं कषितौ कषुण्णं चेष्टमानं यदॊरगम रुथन्न आर्तस तव सुतं कर्णश चक्रे परथक्षिणम 40 स तु तं विरदं कृत्वा समयन्न अत्यन्तवैरिणम समाचिनॊथ बाणगणैः शतघ्नीम इव शङ्कुभिः 41 तदाप्य अतिरदः कर्णॊ भिथ्यमानः सम सायकैः न जहौ समरे भीमं थरुथ्ध रूपं परंतपः |
1
[dhṛ] atyadbhutam ahaṃ manye bhīmasenasya vikramam yat karṇaṃ yodhayām āsa samare laghuvikramam 2 tridaśān api codyuktān sarvaśastradharān yudhi vārayed yo raṇe karṇaḥ sa yakṣasuramānavān 3 sa kathaṃ pāṇḍavaṃ yuddhe bhrājamānam iva śriyā nātarat saṃyuge tātas tan mamācakṣva saṃjaya 4 kathaṃ ca yuddhaṃ bhūyo 'bhūt tayoḥ prāṇadurodare atra manye samāyatto jayo vājaya eva vā 5 karṇaṃ prāpya raṇe sūta mama putraḥ suyodhanaḥ jetum utsahate pārthān sa govindān sa sātvatān 6 śrutvā tu nirjitaṃ karmam asakṛd bhīmakarmaṇā bhīmasenena samare moha āviśatīva mām 7 vinaṣṭān kauravān manye mama putrasya durnayaiḥ na hi karṇo maheṣvāsān pārthāñ jyeṣyati saṃjaya 8 kṛtavān yāni yuddhāni karṇaḥ pāṇḍusutaiḥ saha sarvatra pāṇḍavāḥ karṇam ajayanta raṇājire 9 ajayyāḥ pāṇḍavās tāta devair api sa vāsavaiḥ na ca tad budhyate mandaḥ putro duryodhano mama 10 dhanaṃ dhaneśvarasyeva hṛtvā pārthasya me sutaḥ madhu prepsur ivābuddhiḥ prapātaṃ nāvabudhyate 11 nikṛtyā nikṛtiprajño rājyaṃ hṛtvā mahātmanām jitān ity eva manvānaḥ pāṇḍavān avamanyate 12 putrasnehābhibhūtena mayā cāpy akṛtātmanā dharme sthitā mahātmāno nikṛtāḥ pāṇunandanāḥ 13 śama kāmaḥ sadā pārtho dīrghaprekṣī yudhiṣṭhiraḥ aśakta iti manvānaiḥ putrair mama nirākṛtaḥ 14 tāni duḥkhāny anekāni viprakārāṃś ca sarvaśaḥ hṛdi kṛtvā mahābāhur bhīmo 'yudhyata sūtajam 15 tasmān me saṃjaya brūhi karṇa bhīmau yathā raṇe ayudhyetāṃ yudhi śreṣṭhau parasparavadhaiṣiṇau 16 [s] śṛṇu rājan yathāvṛttaḥ saṃgrāmaḥ karṇa bhīmayoḥ parasparavadha prepsvor vane kuñjarayor iva 17 rājan vaikartano bhīmaṃ kruddhaḥ kruddham ariṃdamam parākrāntaṃ parākramya vivyādha triṃśatā śaraiḥ 18 mahāvegaiḥ prasannāgraiḥ śātakumbhapariṣkṛtaiḥ āhanad bharataśreṣṭha bhīmaṃ vaikartanaḥ śaraiḥ 19 tasyāsyato dhanur bhīmaś cakarta niśitais tribhīḥ rathanīḍāc ca yantāraṃ bhallenāpātayat kṣitau 20 sa kāṅkṣan bhīmasenasya vadhaṃ vaikartano vṛṣaḥ śaktiṃ kanakavaiḍūrya citradaṇḍāṃ parāmṛśat 21 pragṛhya ca mahāśaktiṃ kālaśaktim ivāparām samutkṣipya ca rādheyaḥ saṃdhāya ca mahābalaḥ cikṣepa bhīmasenāya jīvitāntakarīm iva 22 śaktiṃ visṛjya rādheyaḥ puraṃdara ivāśanim nanāda sumahānādaṃ balavān sūtanandanaḥ taṃ ca nādaṃ tataḥ śrutvā putrās te hṛṣitābhavan 23 tāṃ karṇa bhujanirmuktām arkavaiśvānara prabhām śaktiṃ viyati ciccheda bhīmaḥ saptabhir āśugaiḥ 24 chittvā śaktiṃ tato bhīmo nirmuktoraga saṃnibhām mārgamāṇa iva prāṇān sūtaputrasya māriṣa 25 prāhiṇon nava saṃrabdhaḥ śarān barhiṇavāsasaḥ svarṇapuṅkhāñ śilā dhautān yamadaṇḍopamān mṛdhe 26 karṇo 'py anyad dhanur gṛhya hemapṛṣṭhaṃ durāsadam vikṛṣya ca mahātejā vyasṛjat sāyakān nava 27 tān pāṇḍuputraś ciccheda navabhir nataparvabhiḥ vasu ṣeṇena nirmuktān nava rājan mahāśarān chittvā bhīmo mahārāja nādaṃ siṃha ivānadat 28 tau vṛṣāv iva nardantau balinau vāśitāntare śārdūlāv iva cānyonyam atyarthaṃ ca hy agarjatām 29 anyonyaṃ prajihīrṣantāv anyonyasyāntaraiṣiṇau anyonyam abhivīkṣantau goṣṭheṣv iva maharṣabhau 30 mahāgajāv ivāsādya viṣāṇāgraiḥ parasparam śaraiḥ pūrṇāyatotsṛṣṭair anyonyam abhijaghnatuḥ 31 nirdahantau mahārāja śaravṛṣṭyā parasparam anyonyam abhivīkṣantau kopād vivṛtalocanau 32 prahasantau tathānyonyaṃ bhartsayantau muhur muhuḥ śaṅkhaśabdaṃ ca kurvāṇau yuyudhāte parasparam 33 tasya bhīmaḥ punaś cāpaṃ muṣṭau ciccheda māriṣa śaṅkhavarṇāś ca tān aśvān bāṇair ninye yamakṣayam 34 tathā kṛcchragataṃ dṛṣṭvā karṇaṃ duryodhano nṛpaḥ vepamāna iva krodhād vyādideśātha durjayam 35 gaccha durjaya rādheyaṃ purā grasati pāṇḍavaḥ jahi tūbarakaṃ kṣipraṃ karṇasya balam ādadhat 36 evam uktas tathety uktvā tava putras tavātmajam abhyadravad bhīmasenaṃ vyāsaktaṃ vikirañ śarān 37 sa bhīmaṃ navabhir bāṇair aśvān aṣṭabhir ardayat ṣaḍbhiḥ sūtaṃ tribhiḥ ketuṃ punas taṃ cāpi saptabhiḥ 38 bhīmaseno 'pi saṃkruddhaḥ sāśvayantāram āśugaiḥ durjayaṃ bhinnamarmāṇam anayad yamasādanam 39 svalaṃkṛtaṃ kṣitau kṣuṇṇaṃ ceṣṭamānaṃ yathoragam rudann ārtas tava sutaṃ karṇaś cakre pradakṣiṇam 40 sa tu taṃ virathaṃ kṛtvā smayann atyantavairiṇam samācinod bāṇagaṇaiḥ śataghnīm iva śaṅkubhiḥ 41 tathāpy atirathaḥ karṇo bhidyamānaḥ sma sāyakaiḥ na jahau samare bhīmaṃ druddha rūpaṃ paraṃtapaḥ |