|
1
[धृ] पाण्ड्ये हते किम अकरॊथ अर्जुनॊ युधि संजय एकवीरेण कर्णेन थरावितेषु परेषु च 2 समाप्तविथ्यॊ बलवान युक्तॊ वीरश च पाण्डवः सर्वभूतेष्व अनुज्ञातः शंकरेण महात्मना 3 तस्मान महथ भयं तीव्रम अमित्रघ्नाथ धनंजयात स यत तत्राकरॊत पार्दस तन ममाचक्ष्व संजय 4 [स] हते पाण्ड्ये ऽरजुनं कृष्णस तवरन्न आह वचॊ हितम पश्यातिमान्यं राजानम अपयातांश च पाण्डवान 5 अश्वत्दाम्नश च संकल्पाथ धताः कर्णेन सृञ्जयाः तदाश्वनरनागानां कृतं च कथनं महत इत्य आचष्ट सुथुर्धर्षॊ वासुथेवः किरीटिने 6 एतच छरुत्वा च थृष्ट्वा च भरातुर घॊरे महथ भयम वाहयाश्वान हृषीकेश कषिप्रम इत्य आह पाण्डवः 7 ततः परायाथ धृषीकेशॊ रदेनाप्रतियॊधिना थारुणश च पुनस तत्र पराथुरासीत समागमः 8 ततः परववृते भूयः संग्रामॊ राजसत्तम कर्णस्य पाण्डवानां च यम राष्ट्रविवर्धनः 9 धनूंषि बाणान परिघान असि तॊमरपट्टिशान मुसलानि भुशुण्डीश च शक्तिृष्टि परश्वधान 10 गथाः परासान असीन कुन्तान भिण्डिपालान महाङ्कुशान परगृह्य कषिप्रम आपेतुः परस्परजिगीषया 11 बाणज्या तलशब्थेन थयां थिशः परथिशॊ वियत पृदिवीं नेमिघॊषेण नाथयन्तॊ ऽभययुः परान 12 तेन शब्थेन महता संहृष्टाश चक्रुर आहवम वीरा वीरैर महाघॊरं कलहान्तं तितीर्षवः 13 जयातलत्र धनुः शब्थाः कुञ्जराणां च बृंहितम ताडितानां च पततां निनाथः सुमहान अभूत 14 बाणशब्थांश च विविधाञ शूराणाम अभिगर्जताम शरुत्वा शब्थं भृशं तरेसुर जघ्नुर मम्लुश च भारत 15 तेषां नानथ्यतां चैव शस्त्रवृष्टिं च मुञ्चताम बहून आधिरदिः कर्णः परममाद रणेषुभिः 16 पञ्च पाञ्चाल वीराणां रदान थश च पञ्च च साश्वसूत धवजान कर्णः शरैर निन्ये यमक्षयम 17 यॊधमुख्या महावीर्याः पाण्डूनां कर्णम आहवे शीघ्रास्त्रा थिवम आवृत्य परिवव्रुः समन्ततः 18 ततः कर्णॊ थविषत सेनां शरवर्षैर विलॊडयन विजगाहे ऽणडजापूर्णां पथ्मिनीम इव यूदपः 19 थविषन मध्यम अवस्कन्थ्य राधेयॊ धनुर उत्तमम विधुन्वानः शितैर बाणैः शिरांस्य उन्मद्य पातयत 20 चर्म वर्माणि संछिन्थ्य निर्वापम इव थेहिनाम विषेहुर नास्य संपर्कं थवितीयस्य पतत्रिणः 21 वर्म थेहासु मदनैर धनुषः परच्युतैः शरैः मौर्व्या तलत्रैर नयवधीत कशया वाजिनॊ यदा 22 पाण्डुसृञ्जय पाञ्चालाञ शरगॊचरम आनयत ममर्थ कर्णस तरसा सिंहॊ मृगगणान इव 23 ततः पाञ्चाल पुत्राश च थरौपथेयाश च मारिष यमौ च युयुधानश च सहिताः कर्णम अभ्ययुः 24 वयायच्छमानाः सुभृशं कुरुपाण्डवसृञ्जयाः परियान असून रणे तयक्त्वा यॊधा जग्मुः परस्परम 25 सुसंनथ्धाः कवचिनः स शिरस तराणभूषणाः गथाभिर मुसलैर चान्ये परिघैर्श च महारदाः 26 समभ्यधावन्त भृशं थेवा थण्डैर इवॊथ्यतैः नथन्तश चाह्वयन्तश च परवल्गन्तश च मारिष 27 ततॊ निजघ्नुर अन्यॊन्यं पेतुश चाहवताडिताः वमन्तॊ रुधिरं गात्रैर विमस्तिष्केक्षणा युधि 28 थन्तपूर्णैः स रुधिरैर वक्त्रैर थाडिम संनिभैः जीवन्त इव चाप्य एते तस्दुः शस्त्रॊपबृंहिताः 29 परस्परं चाप्य अपरे पट्टिशैर असिभिस तदा शक्तिभिर भिण्डिपालैश च नखरप्रासतॊमरैः 30 ततक्षुश चिच्छिथुश चान्ये बिभिथुश चिक्षिपुस तदा संचकर्तुश च जघ्नुश च करुथ्धा निर्बिभिथुश च ह 31 पेतुर अन्यॊन्यनिहता वयसवॊ रुधिरॊक्षिताः कषरन्तः सवरसं रक्तं परकृताश चन्थना इव 32 रदै रदा विनिहता हस्तिनश चापि हस्तिभिः नरा नरवरैः पेतुर अश्वाश चाश्वैः सहस्रशः 33 धवजाः शिरांसि चछत्राणि थविपहस्ता नृणां भुजाः कषुरैर भल्लार्ध चन्थ्रैश च छिन्नाः शस्त्राणि तत्यजुः 34 नरांश च नागांश च रदान हयान ममृथुर आहवे अश्वारॊहैर हताः शूराश छिन्नहस्ताश च थन्तिनः 35 स पताकाध्वजाः पेतुर विशीर्णा इव पर्वताः पत्तिभिश च समाप्लुत्य थविरथाः सयन्थनास तदा 36 परहता हन्यमानाश च पतिताश चैव सर्वशः अश्वारॊहाः समासाथ्य तवरिताःपत्तिभिर हताः साथिभिः पत्तिसंघाश च निहता युधि शेरते 37 मृथितानीव पथ्मानि परम्लाना इव च सरजः हतानां वथनान्य आसन गात्राणि च महामते 38 रूपाण्य अत्यर्द काम्यानि थविरथाश्वनृणां नृप समुन्नानीव वस्त्राणि परापुर थुर्थर्शतां परम |
1
[dhṛ] pāṇḍye hate kim akarod arjuno yudhi saṃjaya ekavīreṇa karṇena drāviteṣu pareṣu ca 2 samāptavidyo balavān yukto vīraś ca pāṇḍavaḥ sarvabhūteṣv anujñātaḥ śaṃkareṇa mahātmanā 3 tasmān mahad bhayaṃ tīvram amitraghnād dhanaṃjayāt sa yat tatrākarot pārthas tan mamācakṣva saṃjaya 4 [s] hate pāṇḍye 'rjunaṃ kṛṣṇas tvarann āha vaco hitam paśyātimānyaṃ rājānam apayātāṃś ca pāṇḍavān 5 aśvatthāmnaś ca saṃkalpād dhatāḥ karṇena sṛñjayāḥ tathāśvanaranāgānāṃ kṛtaṃ ca kadanaṃ mahat ity ācaṣṭa sudurdharṣo vāsudevaḥ kirīṭine 6 etac chrutvā ca dṛṣṭvā ca bhrātur ghore mahad bhayam vāhayāśvān hṛṣīkeśa kṣipram ity āha pāṇḍavaḥ 7 tataḥ prāyād dhṛṣīkeśo rathenāpratiyodhinā dāruṇaś ca punas tatra prādurāsīt samāgamaḥ 8 tataḥ pravavṛte bhūyaḥ saṃgrāmo rājasattama karṇasya pāṇḍavānāṃ ca yama rāṣṭravivardhanaḥ 9 dhanūṃṣi bāṇān parighān asi tomarapaṭṭiśān musalāni bhuśuṇḍīś ca śaktiṛṣṭi paraśvadhān 10 gadāḥ prāsān asīn kuntān bhiṇḍipālān mahāṅkuśān pragṛhya kṣipram āpetuḥ parasparajigīṣayā 11 bāṇajyā talaśabdena dyāṃ diśaḥ pradiśo viyat pṛthivīṃ nemighoṣeṇa nādayanto 'bhyayuḥ parān 12 tena śabdena mahatā saṃhṛṣṭāś cakrur āhavam vīrā vīrair mahāghoraṃ kalahāntaṃ titīrṣavaḥ 13 jyātalatra dhanuḥ śabdāḥ kuñjarāṇāṃ ca bṛṃhitam tāḍitānāṃ ca patatāṃ ninādaḥ sumahān abhūt 14 bāṇaśabdāṃś ca vividhāñ śūrāṇām abhigarjatām śrutvā śabdaṃ bhṛśaṃ tresur jaghnur mamluś ca bhārata 15 teṣāṃ nānadyatāṃ caiva śastravṛṣṭiṃ ca muñcatām bahūn ādhirathiḥ karṇaḥ pramamātha raṇeṣubhiḥ 16 pañca pāñcāla vīrāṇāṃ rathān daśa ca pañca ca sāśvasūta dhvajān karṇaḥ śarair ninye yamakṣayam 17 yodhamukhyā mahāvīryāḥ pāṇḍūnāṃ karṇam āhave śīghrāstrā divam āvṛtya parivavruḥ samantataḥ 18 tataḥ karṇo dviṣat senāṃ śaravarṣair viloḍayan vijagāhe 'ṇḍajāpūrṇāṃ padminīm iva yūthapaḥ 19 dviṣan madhyam avaskandya rādheyo dhanur uttamam vidhunvānaḥ śitair bāṇaiḥ śirāṃsy unmathya pātayat 20 carma varmāṇi saṃchindya nirvāpam iva dehinām viṣehur nāsya saṃparkaṃ dvitīyasya patatriṇaḥ 21 varma dehāsu mathanair dhanuṣaḥ pracyutaiḥ śaraiḥ maurvyā talatrair nyavadhīt kaśayā vājino yathā 22 pāṇḍusṛñjaya pāñcālāñ śaragocaram ānayat mamarda karṇas tarasā siṃho mṛgagaṇān iva 23 tataḥ pāñcāla putrāś ca draupadeyāś ca māriṣa yamau ca yuyudhānaś ca sahitāḥ karṇam abhyayuḥ 24 vyāyacchamānāḥ subhṛśaṃ kurupāṇḍavasṛñjayāḥ priyān asūn raṇe tyaktvā yodhā jagmuḥ parasparam 25 susaṃnaddhāḥ kavacinaḥ sa śiras trāṇabhūṣaṇāḥ gadābhir musalair cānye parighairś ca mahārathāḥ 26 samabhyadhāvanta bhṛśaṃ devā daṇḍair ivodyataiḥ nadantaś cāhvayantaś ca pravalgantaś ca māriṣa 27 tato nijaghnur anyonyaṃ petuś cāhavatāḍitāḥ vamanto rudhiraṃ gātrair vimastiṣkekṣaṇā yudhi 28 dantapūrṇaiḥ sa rudhirair vaktrair dāḍima saṃnibhaiḥ jīvanta iva cāpy ete tasthuḥ śastropabṛṃhitāḥ 29 parasparaṃ cāpy apare paṭṭiśair asibhis tathā śaktibhir bhiṇḍipālaiś ca nakharaprāsatomaraiḥ 30 tatakṣuś cicchiduś cānye bibhiduś cikṣipus tathā saṃcakartuś ca jaghnuś ca kruddhā nirbibhiduś ca ha 31 petur anyonyanihatā vyasavo rudhirokṣitāḥ kṣarantaḥ svarasaṃ raktaṃ prakṛtāś candanā iva 32 rathai rathā vinihatā hastinaś cāpi hastibhiḥ narā naravaraiḥ petur aśvāś cāśvaiḥ sahasraśaḥ 33 dhvajāḥ śirāṃsi cchatrāṇi dvipahastā nṛṇāṃ bhujāḥ kṣurair bhallārdha candraiś ca chinnāḥ śastrāṇi tatyajuḥ 34 narāṃś ca nāgāṃś ca rathān hayān mamṛdur āhave aśvārohair hatāḥ śūrāś chinnahastāś ca dantinaḥ 35 sa patākādhvajāḥ petur viśīrṇā iva parvatāḥ pattibhiś ca samāplutya dviradāḥ syandanās tathā 36 prahatā hanyamānāś ca patitāś caiva sarvaśaḥ aśvārohāḥ samāsādya tvaritāḥpattibhir hatāḥ sādibhiḥ pattisaṃghāś ca nihatā yudhi śerate 37 mṛditānīva padmāni pramlānā iva ca srajaḥ hatānāṃ vadanāny āsan gātrāṇi ca mahāmate 38 rūpāṇy atyartha kāmyāni dviradāśvanṛṇāṃ nṛpa samunnānīva vastrāṇi prāpur durdarśatāṃ param |