|
1
[व] तथ आज्ञाय हृषीकेशॊ विसृष्टं पापकर्मणा हृष्यमाण इथं वाक्यं थरौणिं परत्यब्रवीत तथा 2 विराटस्य सुतां पूर्वं सनुषां गाण्डीवधन्वनः उपप्लव्य गतां थृष्ट्वा वरतवान बराह्मणॊ ऽबरवीत 3 परिक्षीणेषु कुरुषु पुत्रस तव जनिष्यति एतथ अस्य परिक्षित तवं गर्भस्दस्य भविष्यति 4 तस्य तथ वचनं साधॊः सत्यम एव भविष्यति परिक्षिथ भविता हय एषां पुनर वंशकरः सुतः 5 एवं बरुवाणं गॊविन्थं सात्वत परवरं तथा थरौणिः परमसंरब्धः परत्युवाचेथम उत्तरम 6 नैतथ एवं यदात्द तवं पक्षपातेन केशव वचनं पुण्डरीकाक्ष न च मथ्वाक्यम अन्यदा 7 पतिष्यत्य एतथ अस्त्रं हि गर्भे तस्या मयॊथ्यतम विराट थुहितुः कृष्टयां तवं रक्षितुम इच्छसि 8 [वासुथेव] अमॊघः परमास्त्रस्य पातस तस्य भविष्यति स तु गर्भॊ मृतॊ जातॊ थीर्घम आयुर अवाप्स्यति 9 तवां तु कापुरुषं पापं विथुः सर्वे मनीषिणः असकृत पापकर्माणं बाल जीवितघातकम 10 तस्मात तवम अस्य पापस्य कर्मणः फलम आप्नुहि तरीणि वर्षसहस्राणि चरिष्यसि महीम इमाम अप्राप्नुवन कव चित कां चित संविथं जातु केन चित 11 निर्जनान असहायस तवं थेशान परविचरिष्यसि भवित्री नहि ते कषुथ्रजनमध्येषु संस्दितिः 12 पूय शॊणितगन्धी च थुर्ग कान्तारसंश्रयः विचरिष्यसि पापात्मन सर्वव्याधिसमन्वितः 13 वयः पराप्य परिक्षित तु वेथ वरतम अवाप्य च कृपाच छारथ्वताथ वीरः सर्वास्त्राण्य उपलप्स्यते 14 विथित्वा परमास्त्राणि कषत्रधर्मव्रते सदितः षष्टिं वर्षाणि धर्मात्मा वसुधां पालयिष्यति 15 इतश चॊर्ध्वं महाबाहुः कुरुराजॊ भविष्यति परिक्षिन नाम नृपतिर मिषतस ते सुथुर्मते पश्य मे तपसॊ वीर्यं सत्यस्य च नराधम 16 [वयास] यस्माथ अनाथृत्य कृतं तवयास्मान कर्म थारुणम बराह्मणस्य सतश चैव यस्मात ते वृत्तम ईथृशम 17 तस्माथ यथ थेवकीपुत्र उक्तवान उत्तमं वचः असंशयं ते तथ्भावि कषुथ्रकर्मन वरजाश्व इतः 18 [अष्वत्तामन] सहैव भवता बरह्मन सदास्यामि पुरुषेष्व अहम सत्यवाग अस्तु भगवान अयं च पुरुषॊत्तमः 19 [व] परथायाद मणिं थरौणिः पाण्डवानां महात्मनाम जगाम विमनास तेषां सर्वेषां पश्यतां वनम 20 पाण्डवाश चापि गॊविन्थं पुरस्कृत्य हतथ्विषः कृष्णथ्वैपायनं चैव नारथं च महामुनिम 21 थरॊणपुत्रस्य सहजं मणिम आथाय सत्वराः थरौपथीम अभ्यधावन्त परायॊपेतां मनस्विनीम 22 ततस ते पुरुषव्याघ्राः सथश्वैर अनिलॊपमैः अभ्ययुः सह थाशार्हाः शिबिरं पुनर एव ह 23 अवतीर्य रदाभ्यां तु तवरमाणा महारदाः थथृशुर थरौपथीं कृष्णाम आर्ताम आर्ततराः सवयम 24 ताम उपेत्य निर आनन्थां थुःखशॊकसमन्विताम परिवार्य वयतिष्ठन्त पाण्डवाः सह केशवाः 25 ततॊ राज्ञाभ्यनुज्ञातॊ भीमसेनॊ महाबलः परथथौ तु मणिं थिव्यं वचनं चेथम अब्रवीत 26 अयं भथ्रे तव मणिः पुत्र हन्ता जितः स ते उत्तिष्ठ शॊकम उत्सृज्य कषत्रधर्मम अनुस्मर 27 परयाणे वासुथेवस्य शमार्दम असितेक्षणे यान्य उक्तानि तवया भीरु वाक्यानि मधु घातिनः 28 नैव मे पतयः सन्ति न पुत्रा भरातरॊ न च नैव तवम अपि गॊविन्थ शमम इच्छति राजनि 29 उक्तवत्य असि घॊराणि वाक्यानि पुरुषॊत्तमम कषत्रधर्मानुरूपाणि तानि संस्मर्तुम अर्हसि 30 हतॊ थुर्यॊधनः पापॊ राज्यस्य परिपन्दकः थुःशासनस्य रुधिरं पीतं विस्फुरतॊ मया 31 वैरस्य गतम आनृण्यं न सम वाच्या विवक्षताम जित्वा मुक्तॊ थरॊणपुत्रॊ बराह्मण्याथ गौरवेण च 32 यशॊ ऽसय पातितं थेवि शरीरं तव अवशेषितम वियॊजितश च मणिना नयासितश चायुधं भुवि 33 [थरौपथी] केवलानृण्यम आप्तास्मि गुरुपुत्रॊ गुरुर मम शिरस्य एतं मणिं राजा परतिबध्नातु भारत 34 [व] तं गृहीत्वा ततॊ राजा शिरस्य एवाकरॊत तथा गुरुर उच्छिष्टम इत्य एव थरौपथ्या वचनाथ अपि 35 ततॊ थिव्यं मणिवरं शिरसा धारयन परभुः शुशुभे स महाराजः सचन्थ्र इव पर्वतः 36 उत्तस्दौ पुत्रशॊकार्ता ततः कृष्णा मनस्विनी कृष्णं चापि महाबाहुं पर्यपृच्छत धर्मराट |
1
[v] tad ājñāya hṛṣīkeśo visṛṣṭaṃ pāpakarmaṇā hṛṣyamāṇa idaṃ vākyaṃ drauṇiṃ pratyabravīt tadā 2 virāṭasya sutāṃ pūrvaṃ snuṣāṃ gāṇḍīvadhanvanaḥ upaplavya gatāṃ dṛṣṭvā vratavān brāhmaṇo 'bravīt 3 parikṣīṇeṣu kuruṣu putras tava janiṣyati etad asya parikṣit tvaṃ garbhasthasya bhaviṣyati 4 tasya tad vacanaṃ sādhoḥ satyam eva bhaviṣyati parikṣid bhavitā hy eṣāṃ punar vaṃśakaraḥ sutaḥ 5 evaṃ bruvāṇaṃ govindaṃ sātvata pravaraṃ tadā drauṇiḥ paramasaṃrabdhaḥ pratyuvācedam uttaram 6 naitad evaṃ yathāttha tvaṃ pakṣapātena keśava vacanaṃ puṇḍarīkākṣa na ca madvākyam anyathā 7 patiṣyaty etad astraṃ hi garbhe tasyā mayodyatam virāṭa duhituḥ kṛṣṭayāṃ tvaṃ rakṣitum icchasi 8 [vāsudeva] amoghaḥ paramāstrasya pātas tasya bhaviṣyati sa tu garbho mṛto jāto dīrgham āyur avāpsyati 9 tvāṃ tu kāpuruṣaṃ pāpaṃ viduḥ sarve manīṣiṇaḥ asakṛt pāpakarmāṇaṃ bāla jīvitaghātakam 10 tasmāt tvam asya pāpasya karmaṇaḥ phalam āpnuhi trīṇi varṣasahasrāṇi cariṣyasi mahīm imām aprāpnuvan kva cit kāṃ cit saṃvidaṃ jātu kena cit 11 nirjanān asahāyas tvaṃ deśān pravicariṣyasi bhavitrī nahi te kṣudrajanamadhyeṣu saṃsthitiḥ 12 pūya śoṇitagandhī ca durga kāntārasaṃśrayaḥ vicariṣyasi pāpātman sarvavyādhisamanvitaḥ 13 vayaḥ prāpya parikṣit tu veda vratam avāpya ca kṛpāc chāradvatād vīraḥ sarvāstrāṇy upalapsyate 14 viditvā paramāstrāṇi kṣatradharmavrate sthitaḥ ṣaṣṭiṃ varṣāṇi dharmātmā vasudhāṃ pālayiṣyati 15 itaś cordhvaṃ mahābāhuḥ kururājo bhaviṣyati parikṣin nāma nṛpatir miṣatas te sudurmate paśya me tapaso vīryaṃ satyasya ca narādhama 16 [vyāsa] yasmād anādṛtya kṛtaṃ tvayāsmān karma dāruṇam brāhmaṇasya sataś caiva yasmāt te vṛttam īdṛśam 17 tasmād yad devakīputra uktavān uttamaṃ vacaḥ asaṃśayaṃ te tadbhāvi kṣudrakarman vrajāśv itaḥ 18 [aṣvattāman] sahaiva bhavatā brahman sthāsyāmi puruṣeṣv aham satyavāg astu bhagavān ayaṃ ca puruṣottamaḥ 19 [v] pradāyātha maṇiṃ drauṇiḥ pāṇḍavānāṃ mahātmanām jagāma vimanās teṣāṃ sarveṣāṃ paśyatāṃ vanam 20 pāṇḍavāś cāpi govindaṃ puraskṛtya hatadviṣaḥ kṛṣṇadvaipāyanaṃ caiva nāradaṃ ca mahāmunim 21 droṇaputrasya sahajaṃ maṇim ādāya satvarāḥ draupadīm abhyadhāvanta prāyopetāṃ manasvinīm 22 tatas te puruṣavyāghrāḥ sadaśvair anilopamaiḥ abhyayuḥ saha dāśārhāḥ śibiraṃ punar eva ha 23 avatīrya rathābhyāṃ tu tvaramāṇā mahārathāḥ dadṛśur draupadīṃ kṛṣṇām ārtām ārtatarāḥ svayam 24 tām upetya nir ānandāṃ duḥkhaśokasamanvitām parivārya vyatiṣṭhanta pāṇḍavāḥ saha keśavāḥ 25 tato rājñābhyanujñāto bhīmaseno mahābalaḥ pradadau tu maṇiṃ divyaṃ vacanaṃ cedam abravīt 26 ayaṃ bhadre tava maṇiḥ putra hantā jitaḥ sa te uttiṣṭha śokam utsṛjya kṣatradharmam anusmara 27 prayāṇe vāsudevasya śamārtham asitekṣaṇe yāny uktāni tvayā bhīru vākyāni madhu ghātinaḥ 28 naiva me patayaḥ santi na putrā bhrātaro na ca naiva tvam api govinda śamam icchati rājani 29 uktavaty asi ghorāṇi vākyāni puruṣottamam kṣatradharmānurūpāṇi tāni saṃsmartum arhasi 30 hato duryodhanaḥ pāpo rājyasya paripanthakaḥ duḥśāsanasya rudhiraṃ pītaṃ visphurato mayā 31 vairasya gatam ānṛṇyaṃ na sma vācyā vivakṣatām jitvā mukto droṇaputro brāhmaṇyād gauraveṇa ca 32 yaśo 'sya pātitaṃ devi śarīraṃ tv avaśeṣitam viyojitaś ca maṇinā nyāsitaś cāyudhaṃ bhuvi 33 [draupadī] kevalānṛṇyam āptāsmi guruputro gurur mama śirasy etaṃ maṇiṃ rājā pratibadhnātu bhārata 34 [v] taṃ gṛhītvā tato rājā śirasy evākarot tadā gurur ucchiṣṭam ity eva draupadyā vacanād api 35 tato divyaṃ maṇivaraṃ śirasā dhārayan prabhuḥ śuśubhe sa mahārājaḥ sacandra iva parvataḥ 36 uttasthau putraśokārtā tataḥ kṛṣṇā manasvinī kṛṣṇaṃ cāpi mahābāhuṃ paryapṛcchata dharmarāṭ |