|
1
[वैषम्पायन] स एवम उक्तस तु मुनिर नारथॊ वथतां वरः कदयाम आस तत सर्वं यदा शप्तः ससूतजः 2 एवम एतन महाबाहॊ यदा वथसि भारत न कर्णार्जुनयॊः किं चिथ अविषह्यं भवेथ रणे 3 गुह्यम एतत तु थेवानां कदयिष्यामि ते नृप तन निबॊध महाराज यदावृत्तम इथं पुरा 4 कषत्रं सवर्गं कदं गच्छेच छस्त्र पूतम इति परभॊ संघर्षजननस तस्मात कन्या गर्भॊ विनिर्मितः 5 स बालस तेजसा युक्तः सूतपुत्रत्वम आगतः चकाराङ्गिरसां शरेष्ठे धनुर्वेथं गुरौ तव 6 सबलं भीमसेनस्य फल्गुनस्य च लाघवम बुथ्धिं च तव राजेन्थ्र यमयॊर विनयं तदा 7 सख्यं च वासुथेवेन बाल्ये गाण्डिवधन्वनः परजानाम अनुरागं च चिन्तयानॊ वयथह्यत 8 स सख्यम अगमथ बाल्ये राज्ञा थुर्यॊधनेन वै युष्माभिर नित्यसंथ्विष्टॊ थैवाच चापि सवभावतः 9 विथ्याधिकम अदालक्ष्य धनुर्वेथे धनंजयम थरॊणं रहस्य उपागम्य कर्णॊ वचनम अब्रवीत 10 बरह्मास्तं वेत्तुम इच्छामि स रहस्यनिवर्तनम अर्जुनेन समॊ युथ्धे भवेयम इति मे मतिः 11 समः पुत्रेषु च सनेहः शिष्येषु च तव धरुवम तवत्प्रसाथान न मां बरूयुर अकृतास्त्रं विचक्षणाः 12 थरॊणस तदॊक्तः कर्णेन सापेक्षः फल्गुनं परति थौरात्म्यं चापि कर्णस्य विथित्वा तम उवाच ह 13 बरह्मास्तं बराह्मणॊ विथ्याथ यदावच चरितव्रतः कषत्रियॊ वा तपस्वी यॊ नान्यॊ विथ्यात कदं चन 14 इत्य उक्तॊ ऽङगिरसां शरेष्ठम आमन्त्र्य परतिपूज्य च जगाम सहसा रामं महेन्थ्रं पर्वतं परति 15 स तु रामम उपागम्य शिरसाभिप्रणम्य च बराह्मणॊ भार्गवॊ ऽसमीति गौरवेणाभ्यगच्छत 16 रामस तं परतिजग्राह पृष्ट्वा गॊत्राथि सर्वशः उष्यतां सवागतं चेति परीतिमांश चाभवथ भृशम 17 तत्र कर्णस्य वसतॊ महेन्थ्रे पर्वतॊत्तमे गन्धर्वै राक्षसैर यक्षैर थेवैश चासीत समागमः 18 स तत्रेष्व अस्त्रम अकरॊथ भृगुश्रेष्ठाथ यदाविधि परियश चाभवथ अत्यर्दं थेवगन्धर्वरक्षसाम 19 स कथा चित समुथ्रान्ते विचरन्न आश्रमान्तिके एकः खड्गधनुः पाणिः परिचक्राम सूत जः 20 सॊ ऽगनिहॊत्रप्रसक्तस्य कस्य चिथ बरह्मवाथिनः जघानाज्ञानतः पार्द हॊमधेनुं यथृच्छया 21 तथ अज्ञानकृतं मत्वा बराह्मणाय नयवेथयत कर्णः परसाथयंश चैनम इथम इत्य अब्रवीथ वचः 22 अबुथ्धि पूर्वं भगवन धेनुर एषा हता तव मया तत्र परसाथं मे कुरुष्वेति पुनः पुनः 23 तं स विप्रॊ ऽबरवीत करुथ्धॊ वाचा निर्भर्त्सयन्न इव थुराचार वधार्हस तवं फलं पराप्नुहि थुर्मते 24 येन विस्पर्धसे नित्यं यथर्दं घटसे ऽनिशम युध्यतस तेन ते पापभूमिश चक्रं गरसिष्यति 25 ततश चक्रे मही गरस्ते मूर्धानं ते विचेतसः पातयिष्यति विक्रम्य शत्रुर गच्छ नराधम 26 यदेयं गौर हता मूढ परमत्तेन तवया मम परमत्तस्यैवम एवान्यः शिरस ते पातयिष्यति 27 ततः परसाथयाम आस पुनस तं थविजसत्तमम गॊभिर धनैश च रत्नैश च स चैनं पुनर अब्रवीत 28 नेथं मथ वयाहृतं कुर्यात सर्वलॊकॊ ऽपि वै मृषा गच्छ वा तिष्ठ वा यथ वा कार्यं ते तत समाचर 29 इत्य उक्तॊ बराह्मणेनाद कर्णॊ थैन्याथ अधॊमुखः रामम अभ्यागमथ भीतस तथ एव मनसा समरन |
1
[vaiṣampāyana] sa evam uktas tu munir nārado vadatāṃ varaḥ kathayām āsa tat sarvaṃ yathā śaptaḥ sasūtajaḥ 2 evam etan mahābāho yathā vadasi bhārata na karṇārjunayoḥ kiṃ cid aviṣahyaṃ bhaved raṇe 3 guhyam etat tu devānāṃ kathayiṣyāmi te nṛpa tan nibodha mahārāja yathāvṛttam idaṃ purā 4 kṣatraṃ svargaṃ kathaṃ gacchec chastra pūtam iti prabho saṃgharṣajananas tasmāt kanyā garbho vinirmitaḥ 5 sa bālas tejasā yuktaḥ sūtaputratvam āgataḥ cakārāṅgirasāṃ śreṣṭhe dhanurvedaṃ gurau tava 6 sabalaṃ bhīmasenasya phalgunasya ca lāghavam buddhiṃ ca tava rājendra yamayor vinayaṃ tathā 7 sakhyaṃ ca vāsudevena bālye gāṇḍivadhanvanaḥ prajānām anurāgaṃ ca cintayāno vyadahyata 8 sa sakhyam agamad bālye rājñā duryodhanena vai yuṣmābhir nityasaṃdviṣṭo daivāc cāpi svabhāvataḥ 9 vidyādhikam athālakṣya dhanurvede dhanaṃjayam droṇaṃ rahasy upāgamya karṇo vacanam abravīt 10 brahmāstaṃ vettum icchāmi sa rahasyanivartanam arjunena samo yuddhe bhaveyam iti me matiḥ 11 samaḥ putreṣu ca snehaḥ śiṣyeṣu ca tava dhruvam tvatprasādān na māṃ brūyur akṛtāstraṃ vicakṣaṇāḥ 12 droṇas tathoktaḥ karṇena sāpekṣaḥ phalgunaṃ prati daurātmyaṃ cāpi karṇasya viditvā tam uvāca ha 13 brahmāstaṃ brāhmaṇo vidyād yathāvac caritavrataḥ kṣatriyo vā tapasvī yo nānyo vidyāt kathaṃ cana 14 ity ukto 'ṅgirasāṃ śreṣṭham āmantrya pratipūjya ca jagāma sahasā rāmaṃ mahendraṃ parvataṃ prati 15 sa tu rāmam upāgamya śirasābhipraṇamya ca brāhmaṇo bhārgavo 'smīti gauraveṇābhyagacchata 16 rāmas taṃ pratijagrāha pṛṣṭvā gotrādi sarvaśaḥ uṣyatāṃ svāgataṃ ceti prītimāṃś cābhavad bhṛśam 17 tatra karṇasya vasato mahendre parvatottame gandharvai rākṣasair yakṣair devaiś cāsīt samāgamaḥ 18 sa tatreṣv astram akarod bhṛguśreṣṭhād yathāvidhi priyaś cābhavad atyarthaṃ devagandharvarakṣasām 19 sa kadā cit samudrānte vicarann āśramāntike ekaḥ khaḍgadhanuḥ pāṇiḥ paricakrāma sūta jaḥ 20 so 'gnihotraprasaktasya kasya cid brahmavādinaḥ jaghānājñānataḥ pārtha homadhenuṃ yadṛcchayā 21 tad ajñānakṛtaṃ matvā brāhmaṇāya nyavedayat karṇaḥ prasādayaṃś cainam idam ity abravīd vacaḥ 22 abuddhi pūrvaṃ bhagavan dhenur eṣā hatā tava mayā tatra prasādaṃ me kuruṣveti punaḥ punaḥ 23 taṃ sa vipro 'bravīt kruddho vācā nirbhartsayann iva durācāra vadhārhas tvaṃ phalaṃ prāpnuhi durmate 24 yena vispardhase nityaṃ yadarthaṃ ghaṭase 'niśam yudhyatas tena te pāpabhūmiś cakraṃ grasiṣyati 25 tataś cakre mahī graste mūrdhānaṃ te vicetasaḥ pātayiṣyati vikramya śatrur gaccha narādhama 26 yatheyaṃ gaur hatā mūḍha pramattena tvayā mama pramattasyaivam evānyaḥ śiras te pātayiṣyati 27 tataḥ prasādayām āsa punas taṃ dvijasattamam gobhir dhanaiś ca ratnaiś ca sa cainaṃ punar abravīt 28 nedaṃ mad vyāhṛtaṃ kuryāt sarvaloko 'pi vai mṛṣā gaccha vā tiṣṭha vā yad vā kāryaṃ te tat samācara 29 ity ukto brāhmaṇenātha karṇo dainyād adhomukhaḥ rāmam abhyāgamad bhītas tad eva manasā smaran |