|
1
[व] एवम उक्तस तु राजेन्थ्र केशिहा थुःखमूर्छितः तदेति वयाजहारॊच्चैर हलाथयन्न इव तं जनम 2 वाक्येन तेन हि तथा तं जनं पुरुषर्षभः हलाथयाम आस स विभुर घर्मार्तं सलिलैर इव 3 ततः स पराविशत तूर्णं जन्म वेश्म पितुस तव अर्चितं पुरुषव्याघ्र सितैर माल्यैर यदाविधि 4 अपां कुम्भैः सुपूर्णैश च विन्यस्तैः सर्वतॊथिशम घृतेन तिन्थुकालातैः सर्षपैश च महाभुज 5 शस्त्रैश च विमलैर नयस्तैः पावकैश च समन्ततः वृथ्धाभिश चाभिरामा भिः परिचारार्दम अच्युतः 6 थक्षैश च परितॊ वीर मिषग्भिः कुशलैस तदा थथर्श च स तेजस्वी रक्षॊघ्नान्य अपि सर्वशः थरव्याणि सदापितानि सम विधिवत कुशलैर जनैः 7 तदायुक्तं च तथ थृष्ट्वा जन्म वेश्म पितुस तव हृष्टॊ ऽभवथ धृषी केशः साधु साध्व इति चाब्रवीत 8 तदा बरुवति वार्ष्णेये परहृष्टवथने तथा थरौपथी तवरिता गत्वा वैराटीं वाक्यम अब्रवीत 9 अयम आयाति ते भथ्रे शवशुरॊ मधुसूथनः पुराणर्षिर अचिन्त्यात्मा समीपम अपराजितः 10 सापि बाष्पकलां वाचं निगृह्याश्रूणि चैव ह सुसंवीताभवथ थेवी थेववत कृष्णम ईक्षती 11 सा तदा थूयमानेन हृथयेन तपस्विनी थृष्ट्वा गॊविन्थम आयान्तं कृपणं पर्यथेवयत 12 पुण्डरीकाक्ष पश्यस्व बालाव इह विनाकृतौ अभिमन्युं च मां चैव हतौ तुल्यं जनार्थन 13 वार्ष्णेय मधुहन वीर शिरसा तवां परसाथये थरॊणपुत्रास्त्र निर्थग्धं जीवयैनं ममात्मजम 14 यथि सम धर्मराज्ञा वा भीमसेनेन वा पुनः तवया वा पुण्डरीकाक्ष वाक्यम उक्तम इथं भवेत 15 अजानतीम ईषिकेयं जनित्रीं जन्त्व इति परभॊ अहम एव विनष्टा सयां नेथम एवंगतं भवेत 16 गर्भस्दस्यास्य बालस्य बरह्मास्त्रेण निपातनम कृत्वा नृशंसं थुर्बुथ्धिर थरौणिः किं फलम अश्नुते 17 सा तवा परसाथ्य शिरसा याचे शत्रुनिबर्हण पराणांस तयक्ष्यामि गॊविन्थ नायं संजीवते यथि 18 अस्मिन हि बहवः साधॊ ये ममासन मनॊरदाः ते थरॊणपुत्रेण हताः किं नु जीवामि केशव 19 आसीन मम मतिः कृष्ण पूर्णॊत्सङ्गा जनार्थन अभिवाथयिष्ये थिष्ट्येति तथ इथं वितदीकृतम 20 चपलाक्षस्य थायाथे मृते ऽसमिन पुरुषर्षभ विफला मे कृताः कृष्ण हृथि सर्वे मनॊरदाः 21 चलपाक्षः किलातीव परियस ते मधुसूथन सुतं पश्यस्व तस्येमं बरह्मास्त्रेण निपातितम 22 कृतघ्नॊ ऽयं नृशंसॊ ऽयं यदास्य जनकस तदा यः पाण्डवीं शरियं तयक्त्वा गतॊ ऽथय यमसाथनम 23 मया चैतत परतिज्ञातं रणमूर्धनि केशव अभिमन्यौ हते वीर तवाम एष्याम्य अचिराथ इति 24 तच च नाकरवं कृष्ण नृशंसा जीवितप्रिया इथानीम आगतां तत्र किं नु वक्ष्यति फाल्गुनिः |
1
[v] evam uktas tu rājendra keśihā duḥkhamūrchitaḥ tatheti vyājahāroccair hlādayann iva taṃ janam 2 vākyena tena hi tadā taṃ janaṃ puruṣarṣabhaḥ hlādayām āsa sa vibhur gharmārtaṃ salilair iva 3 tataḥ sa prāviśat tūrṇaṃ janma veśma pitus tava arcitaṃ puruṣavyāghra sitair mālyair yathāvidhi 4 apāṃ kumbhaiḥ supūrṇaiś ca vinyastaiḥ sarvatodiśam ghṛtena tindukālātaiḥ sarṣapaiś ca mahābhuja 5 śastraiś ca vimalair nyastaiḥ pāvakaiś ca samantataḥ vṛddhābhiś cābhirāmā bhiḥ paricārārtham acyutaḥ 6 dakṣaiś ca parito vīra miṣagbhiḥ kuśalais tathā dadarśa ca sa tejasvī rakṣoghnāny api sarvaśaḥ dravyāṇi sthāpitāni sma vidhivat kuśalair janaiḥ 7 tathāyuktaṃ ca tad dṛṣṭvā janma veśma pitus tava hṛṣṭo 'bhavad dhṛṣī keśaḥ sādhu sādhv iti cābravīt 8 tathā bruvati vārṣṇeye prahṛṣṭavadane tadā draupadī tvaritā gatvā vairāṭīṃ vākyam abravīt 9 ayam āyāti te bhadre śvaśuro madhusūdanaḥ purāṇarṣir acintyātmā samīpam aparājitaḥ 10 sāpi bāṣpakalāṃ vācaṃ nigṛhyāśrūṇi caiva ha susaṃvītābhavad devī devavat kṛṣṇam īkṣatī 11 sā tathā dūyamānena hṛdayena tapasvinī dṛṣṭvā govindam āyāntaṃ kṛpaṇaṃ paryadevayat 12 puṇḍarīkākṣa paśyasva bālāv iha vinākṛtau abhimanyuṃ ca māṃ caiva hatau tulyaṃ janārdana 13 vārṣṇeya madhuhan vīra śirasā tvāṃ prasādaye droṇaputrāstra nirdagdhaṃ jīvayainaṃ mamātmajam 14 yadi sma dharmarājñā vā bhīmasenena vā punaḥ tvayā vā puṇḍarīkākṣa vākyam uktam idaṃ bhavet 15 ajānatīm īṣikeyaṃ janitrīṃ jantv iti prabho aham eva vinaṣṭā syāṃ nedam evaṃgataṃ bhavet 16 garbhasthasyāsya bālasya brahmāstreṇa nipātanam kṛtvā nṛśaṃsaṃ durbuddhir drauṇiḥ kiṃ phalam aśnute 17 sā tvā prasādya śirasā yāce śatrunibarhaṇa prāṇāṃs tyakṣyāmi govinda nāyaṃ saṃjīvate yadi 18 asmin hi bahavaḥ sādho ye mamāsan manorathāḥ te droṇaputreṇa hatāḥ kiṃ nu jīvāmi keśava 19 āsīn mama matiḥ kṛṣṇa pūrṇotsaṅgā janārdana abhivādayiṣye diṣṭyeti tad idaṃ vitathīkṛtam 20 capalākṣasya dāyāde mṛte 'smin puruṣarṣabha viphalā me kṛtāḥ kṛṣṇa hṛdi sarve manorathāḥ 21 calapākṣaḥ kilātīva priyas te madhusūdana sutaṃ paśyasva tasyemaṃ brahmāstreṇa nipātitam 22 kṛtaghno 'yaṃ nṛśaṃso 'yaṃ yathāsya janakas tathā yaḥ pāṇḍavīṃ śriyaṃ tyaktvā gato 'dya yamasādanam 23 mayā caitat pratijñātaṃ raṇamūrdhani keśava abhimanyau hate vīra tvām eṣyāmy acirād iti 24 tac ca nākaravaṃ kṛṣṇa nṛśaṃsā jīvitapriyā idānīm āgatāṃ tatra kiṃ nu vakṣyati phālguniḥ |