|
1
[व] एवं तरिरात्रम अभवत तथ युथ्धं भरतर्षभ अर्जुनस्य नरेन्थ्रेण वृत्रेणेव शतक्रतॊः 2 ततश चतुर्दे थिवसे वज्रथत्तॊ महाबलः जहास स सवनं हासं वाक्यं चेथम अदाब्रवीत 3 अर्जुनार्जुन तिष्ठस्व न मे जीवन विमॊक्ष्यसे तवां निहत्य करिष्यामि पुतुस तॊयं यदाविधि 4 तवया वृथ्धॊ मम पिता भगथत्तः पितुः सखा हतॊ वृथ्धॊ ऽपचायित्वाच छिशुं माम अथ्य यॊधय 5 इत्य एवम उक्त्वा संक्रुथ्धॊ वज्रथत्तॊ नराधिपः परेषयाम आस कौरव्य वारणं पाण्डवं परति 6 संप्रेष्यमाणॊ नागेन्थ्रॊ वज्रथत्तेन धीमता उत्पतिष्यन्न इवाकाशम अभिथुथ्राव पाण्डवम 7 अग्रहस्तप्रमुक्तेन शीकरेण सफल्गुनम समुक्षत महाराज शैलं नील इवाम्बुथः 8 स तेन परेषितॊ राज्ञा मेघवन निनथन मुहुः मुखाडम्बर घॊषेण समाथ्रवत फल्गुनम 9 स नृत्यन्न इव नागेन्थ्रॊ वज्रथत्तप्रचॊथितः आससाथ थरुतं राजन कौरवाणां महारदम 10 तम आपतन्तं संप्रेक्ष्य वज्रथत्तस्य वारणम गाण्डीवम आश्रित्य बली न वयकम्पत शत्रुहा 11 चुक्रॊध बलवच चापि पाण्डवस तस्य भूपतेः कार्यविघ्नम अनुस्मृत्य पूर्ववैरं च भारत 12 ततस तं वारणं करुथ्धः शरजालेन पाण्डवः निवारयाम आस तथा वेलेव मकरालयम 13 स नागप्रवरॊ वीर्याथ अर्जुनेन निवारितः तस्दौ शरैर वितुन्नाङ्गः शवाविच छललितॊ यदा 14 निवारितं गजं थृष्ट्वा भगथत्तात्मजॊ नृपः उत्ससर्ज शितान बाणान अर्जुने करॊधमूर्छितः 15 अर्जुनस तु महाराज शरैः शरविघातिभिः वारयाम आस तान अस्तांस तथ अथ्भुतम इवाभवत 16 ततः पुनर अतिक्रुथ्धॊ राजा पराग्ज्यॊतिषाधिपः परेषयाम आस नागेन्थ्रं बलवच छवसनॊपमम 17 तम आपतन्तं संप्रेक्ष्य बलवान पाकशासनिः नाराचम अग्निसंकाशं पराहिणॊथ वारणं परति 18 स तेन वारणॊ राजन मर्माण्य अभिहतॊ भृशम पपात सहसा भूमौ वज्ररुग्ण इवाचलः 19 स पतञ शुशुभे नागॊ धनंजय शराहतः विशन्न इव महाशैलॊ महीं वज्रप्रपीडितः 20 तस्मिन निपतिते नागे वज्रथत्तस्य पाण्डवः तं न भेतव्यम इत्य आह ततॊ भूमिगतं नृपम 21 अब्रवीथ धि महातेजाः परस्दितं मां युधिष्ठिरः राजानस ते न हन्तव्या धनंजय कदंचनन 22 सर्वम एतन नरव्याघ्र भवत्व एतावता कृतम यॊधाश चापि न हन्तव्या धनंजय रणे तवया 23 वक्तव्याश चापि राजानः सर्वैः सह सुहृज्जनैः युधिष्ठिरस्याश्वमेधॊ भवथ्भिर अनुभूयताम 24 इति भरातृवचः शरुत्वा न हन्मि तवां जनाधिप उत्तिष्ठ न भयं ते ऽसति सवस्तिमान गच्छ पार्दिव 25 आगच्छेदा महाराज परां चैत्रीम उपस्दिताम तथाश्वमेधॊ भविता धर्मराजस्य धीमतः 26 एवम उक्तः स राजा तु भगथत्तात्मजस तथा तदेत्य एवाब्रवीथ वाक्यं पाण्डवेनाभिनिर्जितः |
1
[v] evaṃ trirātram abhavat tad yuddhaṃ bharatarṣabha arjunasya narendreṇa vṛtreṇeva śatakratoḥ 2 tataś caturthe divase vajradatto mahābalaḥ jahāsa sa svanaṃ hāsaṃ vākyaṃ cedam athābravīt 3 arjunārjuna tiṣṭhasva na me jīvan vimokṣyase tvāṃ nihatya kariṣyāmi putus toyaṃ yathāvidhi 4 tvayā vṛddho mama pitā bhagadattaḥ pituḥ sakhā hato vṛddho 'pacāyitvāc chiśuṃ mām adya yodhaya 5 ity evam uktvā saṃkruddho vajradatto narādhipaḥ preṣayām āsa kauravya vāraṇaṃ pāṇḍavaṃ prati 6 saṃpreṣyamāṇo nāgendro vajradattena dhīmatā utpatiṣyann ivākāśam abhidudrāva pāṇḍavam 7 agrahastapramuktena śīkareṇa saphalgunam samukṣata mahārāja śailaṃ nīla ivāmbudaḥ 8 sa tena preṣito rājñā meghavan ninadan muhuḥ mukhāḍambara ghoṣeṇa samādravata phalgunam 9 sa nṛtyann iva nāgendro vajradattapracoditaḥ āsasāda drutaṃ rājan kauravāṇāṃ mahāratham 10 tam āpatantaṃ saṃprekṣya vajradattasya vāraṇam gāṇḍīvam āśritya balī na vyakampata śatruhā 11 cukrodha balavac cāpi pāṇḍavas tasya bhūpateḥ kāryavighnam anusmṛtya pūrvavairaṃ ca bhārata 12 tatas taṃ vāraṇaṃ kruddhaḥ śarajālena pāṇḍavaḥ nivārayām āsa tadā veleva makarālayam 13 sa nāgapravaro vīryād arjunena nivāritaḥ tasthau śarair vitunnāṅgaḥ śvāvic chalalito yathā 14 nivāritaṃ gajaṃ dṛṣṭvā bhagadattātmajo nṛpaḥ utsasarja śitān bāṇān arjune krodhamūrchitaḥ 15 arjunas tu mahārāja śaraiḥ śaravighātibhiḥ vārayām āsa tān astāṃs tad adbhutam ivābhavat 16 tataḥ punar atikruddho rājā prāgjyotiṣādhipaḥ preṣayām āsa nāgendraṃ balavac chvasanopamam 17 tam āpatantaṃ saṃprekṣya balavān pākaśāsaniḥ nārācam agnisaṃkāśaṃ prāhiṇod vāraṇaṃ prati 18 sa tena vāraṇo rājan marmāṇy abhihato bhṛśam papāta sahasā bhūmau vajrarugṇa ivācalaḥ 19 sa patañ śuśubhe nāgo dhanaṃjaya śarāhataḥ viśann iva mahāśailo mahīṃ vajraprapīḍitaḥ 20 tasmin nipatite nāge vajradattasya pāṇḍavaḥ taṃ na bhetavyam ity āha tato bhūmigataṃ nṛpam 21 abravīd dhi mahātejāḥ prasthitaṃ māṃ yudhiṣṭhiraḥ rājānas te na hantavyā dhanaṃjaya kathaṃcanan 22 sarvam etan naravyāghra bhavatv etāvatā kṛtam yodhāś cāpi na hantavyā dhanaṃjaya raṇe tvayā 23 vaktavyāś cāpi rājānaḥ sarvaiḥ saha suhṛjjanaiḥ yudhiṣṭhirasyāśvamedho bhavadbhir anubhūyatām 24 iti bhrātṛvacaḥ śrutvā na hanmi tvāṃ janādhipa uttiṣṭha na bhayaṃ te 'sti svastimān gaccha pārthiva 25 āgacchethā mahārāja parāṃ caitrīm upasthitām tadāśvamedho bhavitā dharmarājasya dhīmataḥ 26 evam uktaḥ sa rājā tu bhagadattātmajas tadā tathety evābravīd vākyaṃ pāṇḍavenābhinirjitaḥ |