|
1
yām eva rātriṃ te dūtāḥ praviśanti sma tāṃ purīm bharatenāpi tāṃ rātriṃ svapno dṛṣṭo 'yam apriyaḥ 2 vyuṣṭām eva tu tāṃ rātriṃ dṛṣṭvā taṃ svapnam apriyam putro rājādhirājasya subhṛśaṃ paryatapyata 3 tapyamānaṃ samājñāya vayasyāḥ priyavādinaḥ āyāsaṃ hi vineṣyantaḥ sabhāyāṃ cakrire kathāḥ 4 vādayanti tathā śāntiṃ lāsayanty api cāpare nāṭakāny apare prāhur hāsyāni vividhāni ca 5 sa tair mahātmā bharataḥ sakhibhiḥ priya vādibhiḥ goṣṭhīhāsyāni kurvadbhir na prāhṛṣyata rāghavaḥ 6 tam abravīt priyasakho bharataṃ sakhibhir vṛtam suhṛdbhiḥ paryupāsīnaḥ kiṃ sakhe nānumodase 7 evaṃ bruvāṇaṃ suhṛdaṃ bharataḥ pratyuvāca ha śṛṇu tvaṃ yan nimittaṃme dainyam etad upāgatam 8 svapne pitaram adrākṣaṃ malinaṃ muktamūrdhajam patantam adriśikharāt kaluṣe gomaye hrade 9 plavamānaś ca me dṛṣṭaḥ sa tasmin gomayahrade pibann añjalinā tailaṃ hasann iva muhur muhuḥ 10 tatas tilodanaṃ bhuktvā punaḥ punar adhaḥśirāḥ tailenābhyaktasarvāṅgas tailam evāvagāhata 11 svapne 'pi sāgaraṃ śuṣkaṃ candraṃ ca patitaṃ bhuvi sahasā cāpi saṃśantaṃ jvalitaṃ jātavedasaṃ 12 avadīrṇāṃ ca pṛthivīṃ śuṣkāṃś ca vividhān drumān ahaṃ paśyāmi vidhvastān sadhūmāṃś caiva pārvatān 13 pīṭhe kārṣṇāyase cainaṃ niṣaṇṇaṃ kṛṣṇavāsasaṃ prahasanti sma rājānaṃ pramadāḥ kṛṣṇapiṅgalāḥ 14 tvaramāṇaś ca dharmātmā raktamālyānulepanaḥ rathena kharayuktena prayāto dakṣiṇāmukhaḥ 15 evam etan mayā dṛṣṭam imāṃ rātriṃ bhayāvahām ahaṃ rāmo 'tha vā rājā lakṣmaṇo vā mariṣyati 16 naro yānena yaḥ svapne kharayuktena yāti hi acirāt tasya dhūmāgraṃ citāyāṃ saṃpradṛśyate etannimittaṃ dīno 'haṃ tan na vaḥ pratipūjaye 17 śuṣyatīva ca me kaṇṭho na svastham iva me manaḥ jugupsann iva cātmānaṃ na ca paśyāmi kāraṇam 18 imāṃ hi duḥsvapnagatiṃ niśāmya tām; anekarūpām avitarkitāṃ purā bhayaṃ mahat tad dhṛdayān na yāti me; vicintya rājānam acintyadarśanam |
1
याम एव रात्रिं ते थूताः परविशन्ति सम तां पुरीम भरतेनापि तां रात्रिं सवप्नॊ थृष्टॊ ऽयम अप्रियः 2 वयुष्टाम एव तु तां रात्रिं थृष्ट्वा तं सवप्नम अप्रियम पुत्रॊ राजाधिराजस्य सुभृशं पर्यतप्यत 3 तप्यमानं समाज्ञाय वयस्याः परियवाथिनः आयासं हि विनेष्यन्तः सभायां चक्रिरे कदाः 4 वाथयन्ति तदा शान्तिं लासयन्त्य अपि चापरे नाटकान्य अपरे पराहुर हास्यानि विविधानि च 5 स तैर महात्मा भरतः सखिभिः परिय वाथिभिः गॊष्ठीहास्यानि कुर्वथ्भिर न पराहृष्यत राघवः 6 तम अब्रवीत परियसखॊ भरतं सखिभिर वृतम सुहृथ्भिः पर्युपासीनः किं सखे नानुमॊथसे 7 एवं बरुवाणं सुहृथं भरतः परत्युवाच ह शृणु तवं यन निमित्तंमे थैन्यम एतथ उपागतम 8 सवप्ने पितरम अथ्राक्षं मलिनं मुक्तमूर्धजम पतन्तम अथ्रिशिखरात कलुषे गॊमये हरथे 9 पलवमानश च मे थृष्टः स तस्मिन गॊमयह्रथे पिबन्न अञ्जलिना तैलं हसन्न इव मुहुर मुहुः 10 ततस तिलॊथनं भुक्त्वा पुनः पुनर अधःशिराः तैलेनाभ्यक्तसर्वाङ्गस तैलम एवावगाहत 11 सवप्ने ऽपि सागरं शुष्कं चन्थ्रं च पतितं भुवि सहसा चापि संशन्तं जवलितं जातवेथसं 12 अवथीर्णां च पृदिवीं शुष्कांश च विविधान थरुमान अहं पश्यामि विध्वस्तान सधूमांश चैव पार्वतान 13 पीठे कार्ष्णायसे चैनं निषण्णं कृष्णवाससं परहसन्ति सम राजानं परमथाः कृष्णपिङ्गलाः 14 तवरमाणश च धर्मात्मा रक्तमाल्यानुलेपनः रदेन खरयुक्तेन परयातॊ थक्षिणामुखः 15 एवम एतन मया थृष्टम इमां रात्रिं भयावहाम अहं रामॊ ऽद वा राजा लक्ष्मणॊ वा मरिष्यति 16 नरॊ यानेन यः सवप्ने खरयुक्तेन याति हि अचिरात तस्य धूमाग्रं चितायां संप्रथृश्यते एतन्निमित्तं थीनॊ ऽहं तन न वः परतिपूजये 17 शुष्यतीव च मे कण्ठॊ न सवस्दम इव मे मनः जुगुप्सन्न इव चात्मानं न च पश्यामि कारणम 18 इमां हि थुःस्वप्नगतिं निशाम्य ताम; अनेकरूपाम अवितर्कितां पुरा भयं महत तथ धृथयान न याति मे; विचिन्त्य राजानम अचिन्त्यथर्शनम |