|
1
kṛtātithyo 'tha rāmas tu sūryasyodayanaṃ prati āmantrya sa munīn sarvān vanam evānvagāhata 2 nānāmṛgagaṇākīrṇaṃ śārdūlavṛkasevitam dhvastavṛkṣalatāgulmaṃ durdarśa salilāśayam 3 niṣkūjanānāśakuni jhillikā gaṇanāditam lakṣmaṇānugato rāmo vanamadhyaṃ dadarśa ha 4 vanamadhye tu kākutsthas tasmin ghoramṛgāyute dadarśa giriśṛṅgābhaṃ puruṣādaṃ mahāsvanam 5 gabhīrākṣaṃ mahāvaktraṃ vikaṭaṃ viṣamodaram bībhatsaṃ viṣamaṃ dīrghaṃ vikṛtaṃ ghoradarśanam 6 vasānaṃ carmavaiyāghraṃ vasārdraṃ rudhirokṣitam trāsanaṃ sarvabhūtānāṃ vyāditāsyam ivāntakam 7 trīn siṃhāṃś caturo vyāghrān dvau vṛkau pṛṣatān daśa saviṣāṇaṃ vasādigdhaṃ gajasya ca śiro mahat 8 avasajyāyase śūle vinadantaṃ mahāsvanam sa rāmo lakṣmaṇaṃ caiva sītāṃ dṛṣṭvā ca maithilīm 9 abhyadhāvat susaṃkruddhaḥ prajāḥ kāla ivāntakaḥ sa kṛtvā bhairavaṃ nādaṃ cālayann iva medinīm 10 aṅgenādāya vaidehīm apakramya tato 'bravīt yuvāṃ jaṭācīradharau sabhāryau kṣīṇajīvitau 11 praviṣṭau daṇḍakāraṇyaṃ śaracāpāsidhāriṇau kathaṃ tāpasayor vāṃ ca vāsaḥ pramadayā saha 12 adharmacāriṇau pāpau kau yuvāṃ munidūṣakau ahaṃ vanam idaṃ durgaṃ virāgho nāma rākṣasaḥ 13 carāmi sāyudho nityam ṛṣimāṃsāni bhakṣayan iyaṃ nārī varārohā mama bharyā bhaviṣyati yuvayoḥ pāpayoś cāhaṃ pāsyāmi rudhiraṃ mṛdhe 14 tasyaivaṃ bruvato dhṛṣṭaṃ virādhasya durātmanaḥ śrutvā sagarvitaṃ vākyaṃ saṃbhrāntā janakātmajā sītā prāvepatodvegāt pravāte kadalī yathā 15 tāṃ dṛṣṭvā rāghavaḥ sītāṃ virādhāṅkagatāṃ śubhām abravīl lakṣmaṇaṃ vākyaṃ mukhena pariśuṣyatā 16 paśya saumya narendrasya janakasyātmasaṃbhavām mama bhāryāṃ śubhācārāṃ virādhāṅke praveśitām atyanta sukhasaṃvṛddhāṃ rājaputrīṃ yaśasvinīm 17 yad abhipretam asmāsu priyaṃ vara vṛtaṃ ca yat kaikeyyās tu susaṃvṛttaṃ kṣipram adyaiva lakṣmaṇa 18 yā na tuṣyati rājyena putrārthe dīrghadarśinī yayāhaṃ sarvabhūtānāṃ hitaḥ prasthāpito vanam adyedānīṃ sakāmā sā yā mātā mama madhyamā 19 parasparśāt tu vaidehyā na duḥkhataram asti me pitur vināśāt saumitre svarājyaharaṇāt tathā 20 iti bruvati kākutsthe bāṣpaśokapariplute abravīl lakṣmaṇaḥ kruddho ruddho nāga iva śvasan 21 anātha iva bhūtānāṃ nāthas tvaṃ vāsavopamaḥ mayā preṣyeṇa kākutstha kimarthaṃ paritapsyase 22 śareṇa nihatasyādya mayā kruddhena rakṣasaḥ virādhasya gatāsor hi mahī pāsyati śoṇitam 23 rājyakāme mama krodho bharate yo babhūva ha taṃ virādhe vimokṣyāmi vajrī vajram ivācale 24 mama bhujabalavegavegitaḥ; patatu śaro 'sya mahān mahorasi vyapanayatu tanoś ca jīvitaṃ; patatu tataś ca mahīṃ vighūrṇitaḥ |
1
कृतातिद्यॊ ऽद रामस तु सूर्यस्यॊथयनं परति आमन्त्र्य स मुनीन सर्वान वनम एवान्वगाहत 2 नानामृगगणाकीर्णं शार्थूलवृकसेवितम धवस्तवृक्षलतागुल्मं थुर्थर्श सलिलाशयम 3 निष्कूजनानाशकुनि झिल्लिका गणनाथितम लक्ष्मणानुगतॊ रामॊ वनमध्यं थथर्श ह 4 वनमध्ये तु काकुत्स्दस तस्मिन घॊरमृगायुते थथर्श गिरिशृङ्गाभं पुरुषाथं महास्वनम 5 गभीराक्षं महावक्त्रं विकटं विषमॊथरम बीभत्सं विषमं थीर्घं विकृतं घॊरथर्शनम 6 वसानं चर्मवैयाघ्रं वसार्थ्रं रुधिरॊक्षितम तरासनं सर्वभूतानां वयाथितास्यम इवान्तकम 7 तरीन सिंहांश चतुरॊ वयाघ्रान थवौ वृकौ पृषतान थश सविषाणं वसाथिग्धं गजस्य च शिरॊ महत 8 अवसज्यायसे शूले विनथन्तं महास्वनम स रामॊ लक्ष्मणं चैव सीतां थृष्ट्वा च मैदिलीम 9 अभ्यधावत सुसंक्रुथ्धः परजाः काल इवान्तकः स कृत्वा भैरवं नाथं चालयन्न इव मेथिनीम 10 अङ्गेनाथाय वैथेहीम अपक्रम्य ततॊ ऽबरवीत युवां जटाचीरधरौ सभार्यौ कषीणजीवितौ 11 परविष्टौ थण्डकारण्यं शरचापासिधारिणौ कदं तापसयॊर वां च वासः परमथया सह 12 अधर्मचारिणौ पापौ कौ युवां मुनिथूषकौ अहं वनम इथं थुर्गं विराघॊ नाम राक्षसः 13 चरामि सायुधॊ नित्यम ऋषिमांसानि भक्षयन इयं नारी वरारॊहा मम भर्या भविष्यति युवयॊः पापयॊश चाहं पास्यामि रुधिरं मृधे 14 तस्यैवं बरुवतॊ धृष्टं विराधस्य थुरात्मनः शरुत्वा सगर्वितं वाक्यं संभ्रान्ता जनकात्मजा सीता परावेपतॊथ्वेगात परवाते कथली यदा 15 तां थृष्ट्वा राघवः सीतां विराधाङ्कगतां शुभाम अब्रवील लक्ष्मणं वाक्यं मुखेन परिशुष्यता 16 पश्य सौम्य नरेन्थ्रस्य जनकस्यात्मसंभवाम मम भार्यां शुभाचारां विराधाङ्के परवेशिताम अत्यन्त सुखसंवृथ्धां राजपुत्रीं यशस्विनीम 17 यथ अभिप्रेतम अस्मासु परियं वर वृतं च यत कैकेय्यास तु सुसंवृत्तं कषिप्रम अथ्यैव लक्ष्मण 18 या न तुष्यति राज्येन पुत्रार्दे थीर्घथर्शिनी ययाहं सर्वभूतानां हितः परस्दापितॊ वनम अथ्येथानीं सकामा सा या माता मम मध्यमा 19 परस्पर्शात तु वैथेह्या न थुःखतरम अस्ति मे पितुर विनाशात सौमित्रे सवराज्यहरणात तदा 20 इति बरुवति काकुत्स्दे बाष्पशॊकपरिप्लुते अब्रवील लक्ष्मणः करुथ्धॊ रुथ्धॊ नाग इव शवसन 21 अनाद इव भूतानां नादस तवं वासवॊपमः मया परेष्येण काकुत्स्द किमर्दं परितप्स्यसे 22 शरेण निहतस्याथ्य मया करुथ्धेन रक्षसः विराधस्य गतासॊर हि मही पास्यति शॊणितम 23 राज्यकामे मम करॊधॊ भरते यॊ बभूव ह तं विराधे विमॊक्ष्यामि वज्री वज्रम इवाचले 24 मम भुजबलवेगवेगितः; पततु शरॊ ऽसय महान महॊरसि वयपनयतु तनॊश च जीवितं; पततु ततश च महीं विघूर्णितः |