Sacred Texts  Hinduism  Index  Book 3 Index  Previous  Next 

Book 3
Chapter 23

 1 āśramaṃ prati yāte tu khare kharaparākrame
  tān evautpātikān rāmaḥ saha bhrātrā dadarśa ha
 2 tān utpātān mahāghorān utthitān romaharṣaṇān
  prajānām ahitān dṛṣṭvā vākyaṃ lakṣmaṇam abravīt
 3 imān paśya mahābāho sarvabhūtāpahāriṇaḥ
  samutthitān mahotpātān saṃhartuṃ sarvarākṣasān
 4 amī rudhiradhārās tu visṛjantaḥ kharasvanān
  vyomni meghā vivartante paruṣā gardabhāruṇāḥ
 5 sadhūmāś ca śarāḥ sarve mama yuddhābhinandinaḥ
  rukmapṛṣṭhāni cāpāni viveṣṭante ca lakṣmaṇa
 6 yādṛśā iha kūjanti pakṣiṇo vanacāriṇaḥ
  agrato no bhayaṃ prāptaṃ saṃśayo jīvitasya ca
 7 saṃprahāras tu sumahān bhaviṣyati na saṃśayaḥ
  ayam ākhyāti me bāhuḥ sphuramāṇo muhur muhuḥ
 8 saṃnikarṣe tu naḥ śūra jayaṃ śatroḥ parājayam
  suprabhaṃ ca prasannaṃ ca tava vaktraṃ hi lakṣyate
 9 udyatānāṃ hi yuddhārthaṃ yeṣāṃ bhavati lakṣmaṇaḥ
  niṣprabhaṃ vadanaṃ teṣāṃ bhavaty āyuḥ parikṣayaḥ
 10 anāgatavidhānaṃ tu kartavyaṃ śubham icchatā
   āpadaṃ śaṅkamānena puruṣeṇa vipaścitā
11 tasmād gṛhītvā vaidehīṃ śarapāṇir dhanurdharaḥ
   guhām āśrayaśailasya durgāṃ pādapasaṃkulām
12 pratikūlitum icchāmi na hi vākyam idaṃ tvayā
   śāpito mama pādābhyāṃ gamyatāṃ vatsa māciram
13 evam uktas tu rāmeṇa lakṣmaṇaḥ saha sītayā
   śarān ādāya cāpaṃ ca guhāṃ durgāṃ samāśrayat
14 tasmin praviṣṭe tu guhāṃ lakṣmaṇe saha sītayā
   hanta niryuktam ity uktvā rāmaḥ kavacam āviśat
15 sā tenāgninikāśena kavacena vibhūṣitaḥ
   babhūva rāmas timire vidhūmo 'gnir ivotthitaḥ
16 sa cāpam udyamya mahac charān ādāya vīryavān
   babhūvāvasthitas tatra jyāsvanaiḥ pūrayan diśaḥ
17 tato devāḥ sagandharvāḥ siddhāś ca saha cāraṇaiḥ
   ūcuḥ paramasaṃtrastā guhyakāś ca parasparam
18 caturdaśa sahasrāṇi rakṣasāṃ bhīmakarmaṇām
   ekaś ca rāmo dharmātmā kathaṃ yuddhaṃ bhaviṣyati
19 tato gambhīranirhrādaṃ ghoravarmāyudhadhvajam
   anīkaṃ yātudhānānāṃ samantāt pratyadṛśyata
20 siṃhanādaṃ visṛjatām anyonyam abhigarjatām
   cāpāni vispharayatāṃ jṛmbhatāṃ cāpy abhīkṣṇaśaḥ
21 vipraghuṣṭasvanānāṃ ca dundubhīṃś cāpi nighnatām
   teṣāṃ sutumulaḥ śabdaḥ pūrayām āsa tad vanam
22 tena śabdena vitrastāḥ śvāpadā vanacāriṇaḥ
   dudruvur yatra niḥśabdaṃ pṛṣṭhato nāvalokayan
23 tat tv anīkaṃ mahāvegaṃ rāmaṃ samupasarpata
   ghṛtanānāpraharaṇaṃ gambhīraṃ sāgaropamam
24 rāmo 'pi cārayaṃś cakṣuḥ sarvato raṇapaṇḍitaḥ
   dadarśa kharasainyaṃ tad yuddhābhimukham udyatam
25 vitatya ca dhanur bhīmaṃ tūṇyāś coddhṛtya sāyakān
   krodham āhārayat tīvraṃ vadhārthaṃ sarvarakṣasām
26 duṣprekṣyaḥ so 'bhavat kruddho yugāntāgnir iva jvalan
   taṃ dṛṣṭvā tejasāviṣṭaṃ prāvyathan vanadevatāḥ
27 tasya kruddhasya rūpaṃ tu rāmasya dadṛśe tadā
   dakṣasyeva kratuṃ hantum udyatasya pinākinaḥ
 1 आश्रमं परति याते तु खरे खरपराक्रमे
  तान एवौत्पातिकान रामः सह भरात्रा थथर्श ह
 2 तान उत्पातान महाघॊरान उत्दितान रॊमहर्षणान
  परजानाम अहितान थृष्ट्वा वाक्यं लक्ष्मणम अब्रवीत
 3 इमान पश्य महाबाहॊ सर्वभूतापहारिणः
  समुत्दितान महॊत्पातान संहर्तुं सर्वराक्षसान
 4 अमी रुधिरधारास तु विसृजन्तः खरस्वनान
  वयॊम्नि मेघा विवर्तन्ते परुषा गर्थभारुणाः
 5 सधूमाश च शराः सर्वे मम युथ्धाभिनन्थिनः
  रुक्मपृष्ठानि चापानि विवेष्टन्ते च लक्ष्मण
 6 याथृशा इह कूजन्ति पक्षिणॊ वनचारिणः
  अग्रतॊ नॊ भयं पराप्तं संशयॊ जीवितस्य च
 7 संप्रहारस तु सुमहान भविष्यति न संशयः
  अयम आख्याति मे बाहुः सफुरमाणॊ मुहुर मुहुः
 8 संनिकर्षे तु नः शूर जयं शत्रॊः पराजयम
  सुप्रभं च परसन्नं च तव वक्त्रं हि लक्ष्यते
 9 उथ्यतानां हि युथ्धार्दं येषां भवति लक्ष्मणः
  निष्प्रभं वथनं तेषां भवत्य आयुः परिक्षयः
 10 अनागतविधानं तु कर्तव्यं शुभम इच्छता
   आपथं शङ्कमानेन पुरुषेण विपश्चिता
11 तस्माथ गृहीत्वा वैथेहीं शरपाणिर धनुर्धरः
   गुहाम आश्रयशैलस्य थुर्गां पाथपसंकुलाम
12 परतिकूलितुम इच्छामि न हि वाक्यम इथं तवया
   शापितॊ मम पाथाभ्यां गम्यतां वत्स माचिरम
13 एवम उक्तस तु रामेण लक्ष्मणः सह सीतया
   शरान आथाय चापं च गुहां थुर्गां समाश्रयत
14 तस्मिन परविष्टे तु गुहां लक्ष्मणे सह सीतया
   हन्त निर्युक्तम इत्य उक्त्वा रामः कवचम आविशत
15 सा तेनाग्निनिकाशेन कवचेन विभूषितः
   बभूव रामस तिमिरे विधूमॊ ऽगनिर इवॊत्दितः
16 स चापम उथ्यम्य महच छरान आथाय वीर्यवान
   बभूवावस्दितस तत्र जयास्वनैः पूरयन थिशः
17 ततॊ थेवाः सगन्धर्वाः सिथ्धाश च सह चारणैः
   ऊचुः परमसंत्रस्ता गुह्यकाश च परस्परम
18 चतुर्थश सहस्राणि रक्षसां भीमकर्मणाम
   एकश च रामॊ धर्मात्मा कदं युथ्धं भविष्यति
19 ततॊ गम्भीरनिर्ह्राथं घॊरवर्मायुधध्वजम
   अनीकं यातुधानानां समन्तात परत्यथृश्यत
20 सिंहनाथं विसृजताम अन्यॊन्यम अभिगर्जताम
   चापानि विस्फरयतां जृम्भतां चाप्य अभीक्ष्णशः
21 विप्रघुष्टस्वनानां च थुन्थुभींश चापि निघ्नताम
   तेषां सुतुमुलः शब्थः पूरयाम आस तथ वनम
22 तेन शब्थेन वित्रस्ताः शवापथा वनचारिणः
   थुथ्रुवुर यत्र निःशब्थं पृष्ठतॊ नावलॊकयन
23 तत तव अनीकं महावेगं रामं समुपसर्पत
   घृतनानाप्रहरणं गम्भीरं सागरॊपमम
24 रामॊ ऽपि चारयंश चक्षुः सर्वतॊ रणपण्डितः
   थथर्श खरसैन्यं तथ युथ्धाभिमुखम उथ्यतम
25 वितत्य च धनुर भीमं तूण्याश चॊथ्धृत्य सायकान
   करॊधम आहारयत तीव्रं वधार्दं सर्वरक्षसाम
26 थुष्प्रेक्ष्यः सॊ ऽभवत करुथ्धॊ युगान्ताग्निर इव जवलन
   तं थृष्ट्वा तेजसाविष्टं पराव्यदन वनथेवताः
27 तस्य करुथ्धस्य रूपं तु रामस्य थथृशे तथा
   थक्षस्येव करतुं हन्तुम उथ्यतस्य पिनाकिनः


Next: Chapter 24