|
1
tatas te rākṣasās tatra gatvā rāvaṇamandiram nyavedayan purīṃ ruddhāṃ rāmeṇa saha vānaraiḥ 2 ruddhāṃ tu nagarīṃ śrutvā jātakrodho niśācaraḥ vidhānaṃ dviguṇaṃ śrutvā prāsādaṃ so 'dhyarohata 3 sa dadarśāvṛtāṃ laṅkāṃ saśailavanakānanām asaṃkhyeyair harigaṇaiḥ sarvato yuddhakāṅkṣibhiḥ 4 sa dṛṣṭvā vānaraiḥ sarvāṃ vasudhāṃ kavalīkṛtām kathaṃ kṣapayitavyāḥ syur iti cintāparo 'bhavat 5 sa cintayitvā suciraṃ dhairyam ālambya rāvaṇaḥ rāghavaṃ hariyūthāṃś ca dadarśāyatalocanaḥ 6 prekṣato rākṣasendrasya tāny anīkāni bhāgaśaḥ rāghavapriyakāmārthaṃ laṅkām āruruhus tadā 7 te tāmravaktrā hemābhā rāmārthe tyaktajīvitāḥ laṅkām evāhyavartanta sālatālaśilāyudhāḥ 8 te drumaiḥ parvatāgraiś ca muṣṭibhiś ca plavaṃgamāḥ prāsādāgrāṇi coccāni mamantus toraṇāni ca 9 pārikhāḥ pūrayanti sma prasannasalilāyutāḥ pāṃsubhiḥ parvatāgraiś ca tṛṇaiḥ kāṣṭhaiś ca vānarāḥ 10 tataḥ sahasrayūthāś ca koṭiyūthāś ca yūthapāḥ koṭīśatayutāś cānye laṅkām āruruhus tadā 11 kāñcanāni pramṛdnantas toraṇāni plavaṃgamāḥ kailāsaśikharābhāni gopurāṇi pramathya ca 12 āplavantaḥ plavantaś ca garjantaś ca plavaṃgamāḥ laṅkāṃ tām abhyavartanta mahāvāraṇasaṃnibhāḥ 13 jayaty atibalo rāmo lakṣmaṇaś ca mahābalaḥ rājā jayati sugrīvo rāghaveṇābhipālitaḥ 14 ity evaṃ ghoṣayantaś ca garjantaś ca plavaṃgamāḥ abhyadhāvanta laṅkāyāḥ prākāraṃ kāmarūpiṇaḥ 15 vīrabāhuḥ subāhuś ca nalaś ca vanagocaraḥ nipīḍyopaniviṣṭās te prākāraṃ hariyūthapāḥ 16 etasminn antare cakruḥ skandhāvāraniveśanam 17 pūrvadvāraṃ tu kumudaḥ koṭibhir daśabhir vṛtaḥ āvṛtya balavāṃs tasthau haribhir jitakāśibhiḥ 18 dakṣiṇadvāram āgamya vīraḥ śatabaliḥ kapiḥ āvṛtya balavāṃs tasthau viṃśatyā koṭibhir vṛtaḥ 19 suṣeṇaḥ paścimadvāraṃ gatas tārā pitā hariḥ āvṛtya balavāṃs tasthau ṣaṣṭi koṭibhir āvṛtaḥ 20 uttaradvāram āsādya rāmaḥ saumitriṇā saha āvṛtya balavāṃs tasthau sugrīvaś ca harīśvaraḥ 21 golāṅgūlo mahākāyo gavākṣo bhīmadarśanaḥ vṛtaḥ koṭyā mahāvīryas tasthau rāmasya pārvataḥ 22 ṛṣkāṇāṃ bhīmavegānāṃ dhūmraḥ śatrunibarhaṇaḥ vṛtaḥ koṭyā mahāvīryas tasthau rāmasya pārśvataḥ 23 saṃnaddhas tu mahāvīryo gadāpāṇir vibhīṣaṇaḥ vṛto yas tais tu sacivais tasthau tatra mahābalaḥ 24 gajo gavākṣo gavayaḥ śarabho gandhamādanaḥ samantāt parighāvanto rarakṣur harivāhinīm 25 tataḥ kopaparītātmā rāvaṇo rākṣaseśvaraḥ niryāṇaṃ sarvasainyānāṃ drutam ājñāpayat tadā 26 niṣpatanti tataḥ sainyā hṛṣṭā rāvaṇacoditāḥ samaye pūryamāṇasya vegā iva mahodadheḥ 27 etasminn antare ghoraḥ saṃgrāmaḥ samapadyata rakṣasāṃ vānarāṇāṃ ca yathā devāsure purā 28 te gadābhiḥ pradīptābhiḥ śaktiśūlaparaśvadhaiḥ nijaghnur vānarān ghorāḥ kathayantaḥ svavikramān 29 tathā vṛkṣair mahākāyāḥ parvatāgraiś ca vānarāḥ rākṣasās tāni rakṣāṃsi nakhair dantaiś ca vegitāḥ 30 rākṣasās tv apare bhīmāḥ prākārasthā mahīgatān bhiṇḍipālaiś ca khaḍgaiś ca śūlaiś caiva vyadārayan 31 vānarāś cāpi saṃkruddhāḥ prākārasthān mahīgatāḥ rākṣasān pātayām āsuḥ samāplutya plavaṃgamāḥ 32 sa saṃprahāras tumulo māṃsaśoṇitakardamaḥ rakṣasāṃ vānarāṇāṃ ca saṃbabhūvādbhutopamāḥ |
1
ततस ते राक्षसास तत्र गत्वा रावणमन्थिरम नयवेथयन पुरीं रुथ्धां रामेण सह वानरैः 2 रुथ्धां तु नगरीं शरुत्वा जातक्रॊधॊ निशाचरः विधानं थविगुणं शरुत्वा परासाथं सॊ ऽधयरॊहत 3 स थथर्शावृतां लङ्कां सशैलवनकाननाम असंख्येयैर हरिगणैः सर्वतॊ युथ्धकाङ्क्षिभिः 4 स थृष्ट्वा वानरैः सर्वां वसुधां कवलीकृताम कदं कषपयितव्याः सयुर इति चिन्तापरॊ ऽभवत 5 स चिन्तयित्वा सुचिरं धैर्यम आलम्ब्य रावणः राघवं हरियूदांश च थथर्शायतलॊचनः 6 परेक्षतॊ राक्षसेन्थ्रस्य तान्य अनीकानि भागशः राघवप्रियकामार्दं लङ्काम आरुरुहुस तथा 7 ते ताम्रवक्त्रा हेमाभा रामार्दे तयक्तजीविताः लङ्काम एवाह्यवर्तन्त सालतालशिलायुधाः 8 ते थरुमैः पर्वताग्रैश च मुष्टिभिश च पलवंगमाः परासाथाग्राणि चॊच्चानि ममन्तुस तॊरणानि च 9 पारिखाः पूरयन्ति सम परसन्नसलिलायुताः पांसुभिः पर्वताग्रैश च तृणैः काष्ठैश च वानराः 10 ततः सहस्रयूदाश च कॊटियूदाश च यूदपाः कॊटीशतयुताश चान्ये लङ्काम आरुरुहुस तथा 11 काञ्चनानि परमृथ्नन्तस तॊरणानि पलवंगमाः कैलासशिखराभानि गॊपुराणि परमद्य च 12 आप्लवन्तः पलवन्तश च गर्जन्तश च पलवंगमाः लङ्कां ताम अभ्यवर्तन्त महावारणसंनिभाः 13 जयत्य अतिबलॊ रामॊ लक्ष्मणश च महाबलः राजा जयति सुग्रीवॊ राघवेणाभिपालितः 14 इत्य एवं घॊषयन्तश च गर्जन्तश च पलवंगमाः अभ्यधावन्त लङ्कायाः पराकारं कामरूपिणः 15 वीरबाहुः सुबाहुश च नलश च वनगॊचरः निपीड्यॊपनिविष्टास ते पराकारं हरियूदपाः 16 एतस्मिन्न अन्तरे चक्रुः सकन्धावारनिवेशनम 17 पूर्वथ्वारं तु कुमुथः कॊटिभिर थशभिर वृतः आवृत्य बलवांस तस्दौ हरिभिर जितकाशिभिः 18 थक्षिणथ्वारम आगम्य वीरः शतबलिः कपिः आवृत्य बलवांस तस्दौ विंशत्या कॊटिभिर वृतः 19 सुषेणः पश्चिमथ्वारं गतस तारा पिता हरिः आवृत्य बलवांस तस्दौ षष्टि कॊटिभिर आवृतः 20 उत्तरथ्वारम आसाथ्य रामः सौमित्रिणा सह आवृत्य बलवांस तस्दौ सुग्रीवश च हरीश्वरः 21 गॊलाङ्गूलॊ महाकायॊ गवाक्षॊ भीमथर्शनः वृतः कॊट्या महावीर्यस तस्दौ रामस्य पार्वतः 22 ऋष्काणां भीमवेगानां धूम्रः शत्रुनिबर्हणः वृतः कॊट्या महावीर्यस तस्दौ रामस्य पार्श्वतः 23 संनथ्धस तु महावीर्यॊ गथापाणिर विभीषणः वृतॊ यस तैस तु सचिवैस तस्दौ तत्र महाबलः 24 गजॊ गवाक्षॊ गवयः शरभॊ गन्धमाथनः समन्तात परिघावन्तॊ ररक्षुर हरिवाहिनीम 25 ततः कॊपपरीतात्मा रावणॊ राक्षसेश्वरः निर्याणं सर्वसैन्यानां थरुतम आज्ञापयत तथा 26 निष्पतन्ति ततः सैन्या हृष्टा रावणचॊथिताः समये पूर्यमाणस्य वेगा इव महॊथधेः 27 एतस्मिन्न अन्तरे घॊरः संग्रामः समपथ्यत रक्षसां वानराणां च यदा थेवासुरे पुरा 28 ते गथाभिः परथीप्ताभिः शक्तिशूलपरश्वधैः निजघ्नुर वानरान घॊराः कदयन्तः सवविक्रमान 29 तदा वृक्षैर महाकायाः पर्वताग्रैश च वानराः राक्षसास तानि रक्षांसि नखैर थन्तैश च वेगिताः 30 राक्षसास तव अपरे भीमाः पराकारस्दा महीगतान भिण्डिपालैश च खड्गैश च शूलैश चैव वयथारयन 31 वानराश चापि संक्रुथ्धाः पराकारस्दान महीगताः राक्षसान पातयाम आसुः समाप्लुत्य पलवंगमाः 32 स संप्रहारस तुमुलॊ मांसशॊणितकर्थमः रक्षसां वानराणां च संबभूवाथ्भुतॊपमाः |