|
1
dhūmrākṣaṃ prekṣya niryāntaṃ rākṣasaṃ bhīmanisvanam vinedur vānarāḥ sarve prahṛṣṭā yuddhakāṅkṣiṇaḥ 2 teṣāṃ tu tumulaṃ yuddhaṃ saṃjajñe harirakṣasām anyonyaṃ pādapair ghorair nighnataṃ śūlamudgaraiḥ 3 rākṣasair vānarā ghorā vinikṛttāḥ samantataḥ vānarai rākṣasāś cāpi drumair bhūmau samīkṛtāḥ 4 rākṣasāś cāpi saṃkruddhā vānarān niśitaiḥ śaraiḥ vivyadhur ghorasaṃkāśaiḥ kaṅkapatrair ajihmagaiḥ 5 te gadābhiś ca bhīmābhiḥ paṭṭasaiḥ kūṭamudgaraiḥ ghoraiś ca parighaiś citrais triśūlaiś cāpi saṃśitaiḥ 6 vidāryamāṇā rakṣobhir vānarās te mahābalāḥ amarṣāj janitoddharṣāś cakruḥ karmāṇy abhītavat 7 śaranirbhinnagātrās te śūlanirbhinnadehinaḥ jagṛhus te drumāṃs tatra śilāś ca hariyūthapāḥ 8 te bhīmavegā harayo nardamānās tatas tataḥ mamanthū rākṣasān bhīmān nāmāni ca babhāṣire 9 tad babhūvādbhutaṃ ghoraṃ yuddhaṃ vānararakṣasām śilābhir vividhābhiś ca bahuśākhaiś ca pādapaiḥ 10 rākṣasā mathitāḥ ke cid vānarair jitakāśibhiḥ vavarṣū rudhiraṃ ke cin mukhai rudhirabhojanāḥ 11 pārśveṣu dāritāḥ ke cit ke cid rāśīkṛtā drumaiḥ śilābhiś cūrṇitāḥ ke cit ke cid dantair vidāritāḥ 12 dhvajair vimathitair bhagnaiḥ kharaiś ca vinipātitaiḥ rathair vidhvaṃsitaiś cāpi patitai rajanīcaraiḥ 13 vānarair bhīmavikrāntair āplutyāplutya vegitaiḥ rākṣasāḥ karajais tīkṣṇair mukheṣu vinikartitāḥ 14 vivarṇavadanā bhūyo viprakīrṇaśiroruhāḥ mūḍhāḥ śoṇitagandhena nipetur dharaṇītale 15 naye tu paramakruddhā rākṣasā bhīmavikramāḥ talair evābhidhāvanti vajrasparśasamair harīn 16 vanarair āpatantas te vegitā vegavattaraiḥ muṣṭibhiś caraṇair dantaiḥ pādapaiś cāpapothitāḥ 17 sanyaṃ tu vidrutaṃ dṛṣṭvā dhūmrākṣo rākṣasarṣabhaḥ krodhena kadanaṃ cakre vānarāṇāṃ yuyutsatām 18 prāsaiḥ pramathitāḥ ke cid vānarāḥ śoṇitasravāḥ mudgarair āhatāḥ ke cit patitā dharaṇītale 19 parighair mathitaḥ ke cid bhiṇḍipālair vidāritāḥ paṭṭasair āhatāḥ ke cid vihvalanto gatāsavaḥ 20 ke cid vinihatā bhūmau rudhirārdrā vanaukasaḥ ke cid vidrāvitā naṣṭāḥ saṃkruddhai rākṣasair yudhi 21 vibhinnahṛdayāḥ ke cid ekapārśvena śāyitāḥ vidāritāstraśūlai ca ke cid āntrair vinisrutāḥ 22 tat subhīmaṃ mahad yuddhaṃ harirākasa saṃkulam prababhau śastrabahulaṃ śilāpādapasaṃkulam 23 dhanurjyātantrimadhuraṃ hikkātālasamanvitam mandrastanitasaṃgītaṃ yuddhagāndharvam ābabhau 24 dhūmrākṣas tu dhanuṣpāṇir vānarān raṇamūrdhani hasan vidrāvayām āsa diśas tāñ śaravṛṣṭibhiḥ 25 dhūmrākṣeṇārditaṃ sainyaṃ vyathitaṃ dṛśya mārutiḥ abhyavartata saṃkruddhaḥ pragṛhya vipulāṃ śilām 26 krodhād dviguṇatāmrākṣaḥ pitṛtulyaparākramaḥ śilāṃ tāṃ pātayām āsa dhūmrākṣasya rathaṃ prati 27 āpatantīṃ śilāṃ dṛṣṭvā gadām udyamya saṃbhramāt rathād āplutya vegena vasudhāyāṃ vyatiṣṭhata 28 sā pramathya rathaṃ tasya nipapāta śilābhuvi sacakrakūbaraṃ sāśvaṃ sadhvajaṃ saśarāsanam 29 sa bhaṅktvā tu rathaṃ tasya hanūmān mārutātmajaḥ rakṣasāṃ kadanaṃ cakre saskandhaviṭapair drumaiḥ 30 vibhinnaśiraso bhūtvā rākṣasāḥ śoṇitokṣitāḥ drumaiḥ pramathitāś cānye nipetur dharaṇītale 31 vidrāvya rākṣasaṃ sainyaṃ hanūmān mārutātmajaḥ gireḥ śikharam ādāya dhūmrākṣam abhidudruve 32 tam āpatantaṃ dhūmrākṣo gadām udyamya vīryavān vinardamānaḥ sahasā hanūmantam abhidravat 33 tataḥ kruddhas tu vegena gadāṃ tāṃ bahukaṇṭakām pātayām āsa dhūmrākṣo mastake tu hanūmataḥ 34 tāḍitaḥ sa tayā tatra gadayā bhīmarūpayā sa kapir mārutabalas taṃ prahāram acintayan dhūmrākṣasya śiro madhye giriśṛṅgam apātayat 35 sa vihvalitasarvāṅgo giriśṛṅgeṇa tāḍitaḥ papāta sahasā bhūmau vikīrṇa iva parvataḥ 36 dhūmrākṣaṃ nihataṃ dṛṣṭvā hataśeṣā niśācarāḥ trastāḥ praviviśur laṅkāṃ vadhyamānāḥ plavaṃgamaiḥ 37 sa tu pavanasuto nihatya śatruṃ; kṣatajavahāḥ saritaś ca saṃvikīrya ripuvadhajanitaśramo mahātmā; mudam agamat kapibhiś ca pūjyamānaḥ |
1
धूम्राक्षं परेक्ष्य निर्यान्तं राक्षसं भीमनिस्वनम विनेथुर वानराः सर्वे परहृष्टा युथ्धकाङ्क्षिणः 2 तेषां तु तुमुलं युथ्धं संजज्ञे हरिरक्षसाम अन्यॊन्यं पाथपैर घॊरैर निघ्नतं शूलमुथ्गरैः 3 राक्षसैर वानरा घॊरा विनिकृत्ताः समन्ततः वानरै राक्षसाश चापि थरुमैर भूमौ समीकृताः 4 राक्षसाश चापि संक्रुथ्धा वानरान निशितैः शरैः विव्यधुर घॊरसंकाशैः कङ्कपत्रैर अजिह्मगैः 5 ते गथाभिश च भीमाभिः पट्टसैः कूटमुथ्गरैः घॊरैश च परिघैश चित्रैस तरिशूलैश चापि संशितैः 6 विथार्यमाणा रक्षॊभिर वानरास ते महाबलाः अमर्षाज जनितॊथ्धर्षाश चक्रुः कर्माण्य अभीतवत 7 शरनिर्भिन्नगात्रास ते शूलनिर्भिन्नथेहिनः जगृहुस ते थरुमांस तत्र शिलाश च हरियूदपाः 8 ते भीमवेगा हरयॊ नर्थमानास ततस ततः ममन्दू राक्षसान भीमान नामानि च बभाषिरे 9 तथ बभूवाथ्भुतं घॊरं युथ्धं वानररक्षसाम शिलाभिर विविधाभिश च बहुशाखैश च पाथपैः 10 राक्षसा मदिताः के चिथ वानरैर जितकाशिभिः ववर्षू रुधिरं के चिन मुखै रुधिरभॊजनाः 11 पार्श्वेषु थारिताः के चित के चिथ राशीकृता थरुमैः शिलाभिश चूर्णिताः के चित के चिथ थन्तैर विथारिताः 12 धवजैर विमदितैर भग्नैः खरैश च विनिपातितैः रदैर विध्वंसितैश चापि पतितै रजनीचरैः 13 वानरैर भीमविक्रान्तैर आप्लुत्याप्लुत्य वेगितैः राक्षसाः करजैस तीक्ष्णैर मुखेषु विनिकर्तिताः 14 विवर्णवथना भूयॊ विप्रकीर्णशिरॊरुहाः मूढाः शॊणितगन्धेन निपेतुर धरणीतले 15 नये तु परमक्रुथ्धा राक्षसा भीमविक्रमाः तलैर एवाभिधावन्ति वज्रस्पर्शसमैर हरीन 16 वनरैर आपतन्तस ते वेगिता वेगवत्तरैः मुष्टिभिश चरणैर थन्तैः पाथपैश चापपॊदिताः 17 सन्यं तु विथ्रुतं थृष्ट्वा धूम्राक्षॊ राक्षसर्षभः करॊधेन कथनं चक्रे वानराणां युयुत्सताम 18 परासैः परमदिताः के चिथ वानराः शॊणितस्रवाः मुथ्गरैर आहताः के चित पतिता धरणीतले 19 परिघैर मदितः के चिथ भिण्डिपालैर विथारिताः पट्टसैर आहताः के चिथ विह्वलन्तॊ गतासवः 20 के चिथ विनिहता भूमौ रुधिरार्थ्रा वनौकसः के चिथ विथ्राविता नष्टाः संक्रुथ्धै राक्षसैर युधि 21 विभिन्नहृथयाः के चिथ एकपार्श्वेन शायिताः विथारितास्त्रशूलै च के चिथ आन्त्रैर विनिस्रुताः 22 तत सुभीमं महथ युथ्धं हरिराकस संकुलम परबभौ शस्त्रबहुलं शिलापाथपसंकुलम 23 धनुर्ज्यातन्त्रिमधुरं हिक्कातालसमन्वितम मन्थ्रस्तनितसंगीतं युथ्धगान्धर्वम आबभौ 24 धूम्राक्षस तु धनुष्पाणिर वानरान रणमूर्धनि हसन विथ्रावयाम आस थिशस ताञ शरवृष्टिभिः 25 धूम्राक्षेणार्थितं सैन्यं वयदितं थृश्य मारुतिः अभ्यवर्तत संक्रुथ्धः परगृह्य विपुलां शिलाम 26 करॊधाथ थविगुणताम्राक्षः पितृतुल्यपराक्रमः शिलां तां पातयाम आस धूम्राक्षस्य रदं परति 27 आपतन्तीं शिलां थृष्ट्वा गथाम उथ्यम्य संभ्रमात रदाथ आप्लुत्य वेगेन वसुधायां वयतिष्ठत 28 सा परमद्य रदं तस्य निपपात शिलाभुवि सचक्रकूबरं साश्वं सध्वजं सशरासनम 29 स भङ्क्त्वा तु रदं तस्य हनूमान मारुतात्मजः रक्षसां कथनं चक्रे सस्कन्धविटपैर थरुमैः 30 विभिन्नशिरसॊ भूत्वा राक्षसाः शॊणितॊक्षिताः थरुमैः परमदिताश चान्ये निपेतुर धरणीतले 31 विथ्राव्य राक्षसं सैन्यं हनूमान मारुतात्मजः गिरेः शिखरम आथाय धूम्राक्षम अभिथुथ्रुवे 32 तम आपतन्तं धूम्राक्षॊ गथाम उथ्यम्य वीर्यवान विनर्थमानः सहसा हनूमन्तम अभिथ्रवत 33 ततः करुथ्धस तु वेगेन गथां तां बहुकण्टकाम पातयाम आस धूम्राक्षॊ मस्तके तु हनूमतः 34 ताडितः स तया तत्र गथया भीमरूपया स कपिर मारुतबलस तं परहारम अचिन्तयन धूम्राक्षस्य शिरॊ मध्ये गिरिशृङ्गम अपातयत 35 स विह्वलितसर्वाङ्गॊ गिरिशृङ्गेण ताडितः पपात सहसा भूमौ विकीर्ण इव पर्वतः 36 धूम्राक्षं निहतं थृष्ट्वा हतशेषा निशाचराः तरस्ताः परविविशुर लङ्कां वध्यमानाः पलवंगमैः 37 स तु पवनसुतॊ निहत्य शत्रुं; कषतजवहाः सरितश च संविकीर्य रिपुवधजनितश्रमॊ महात्मा; मुथम अगमत कपिभिश च पूज्यमानः |