Sacred Texts  Hinduism  Index  Book 7 Index  Previous  Next 

Book 7
Chapter 6

 1 tair vadhyamānā devāś ca ṛṣayaś ca tapodhanāḥ
  bhayārtāḥ śaraṇaṃ jagmur devadevaṃ maheśvaram
 2 te sametya tu kāmāriṃ tripurāriṃ trilocanam
  ūcuḥ prāñjalayo devā bhayagadgadabhāṣiṇaḥ
 3 sukeśaputrair bhagavan pitāmahavaroddhataiḥ
  prajādhyakṣa prajāḥ sarvā bādhyante ripubādhana
 4 śaraṇyāny aśaraṇyāni āśramāṇi kṛtāni naḥ
  svargāc ca cyāvitaḥ śakraḥ svarge krīḍanti śakravat
 5 ahaṃ viṣṇur ahaṃ rudro brahmāhaṃ devarāḍ aham
  ahaṃ yamo 'haṃ varuṇaś candro 'haṃ ravir apy aham
 6 iti te rākṣasā deva varadānena darpitāḥ
  bādhante samaroddharṣā ye ca teṣāṃ puraḥsarāḥ
 7 tan no devabhayārtānām abhayaṃ dātum arhasi
  aśivaṃ vapur āsthāya jahi daivatakaṇṭakān
 8 ity uktas tu suraiḥ sarvaiḥ kapardī nīlalohitaḥ
  sukeśaṃ prati sāpekṣa āha devagaṇān prabhuḥ
 9 nāhaṃ tān nihaniṣyāmi avadhyā mama te 'surāḥ
  kiṃ tu mantraṃ pradāsyāmi yo vai tān nihaniṣyati
 10 evam eva samudyogaṃ puraskṛtya surarṣabhāḥ
   gacchantu śaraṇaṃ viṣṇuṃ haniṣyati sa tān prabhuḥ
11 tatas te jayaśabdena pratinandya maheśvaram
   viṣṇoḥ samīpam ājagmur niśācarabhayārditāḥ
12 śaṅkhacakradharaṃ devaṃ praṇamya bahumānya ca
   ūcuḥ saṃbhrāntavad vākyaṃ sukeśatanayārditāḥ
13 sukeśatanayair devatribhis tretāgnisaṃnibhaiḥ
   ākramya varadānena sthānāny apahṛtāni naḥ
14 laṅkā nāma purī durgā trikūṭaśikhare sthitā
   tatra sthitāḥ prabādhante sarvān naḥ kṣaṇadācarāḥ
15 sa tvam asmatpriyārthaṃ tu jahi tān madhusūdana
   cakrakṛttāsyakamalān nivedaya yamāya vai
16 bhayeṣv abhayado 'smākaṃ nānyo 'sti bhavatā samaḥ
   nuda tvaṃ no bhayaṃ deva nīhāram iva bhāskaraḥ
17 ity evaṃ daivatair ukto devadevo janārdanaḥ
   abhayaṃ bhayado 'rīṇāṃ dattvā devān uvāca ha
18 sukeśaṃ rākṣasaṃ jāne īśāna varadarpitam
   tāṃś cāsya tanayāñ jāne yeṣāṃ jyeṣṭhaḥ sa mālyavān
19 tān ahaṃ samatikrāntamaryādān rākṣasādhamān
   sūdayiṣyāmi saṃgrāme surā bhavata vijvarāḥ
20 ity uktās te surāḥ sarve viṣṇunā prabhaviṣṇunā
   yathā vāsaṃ yayur hṛṣṭāḥ praśamanto janārdanam
21 vibudhānāṃ samudyogaṃ mālyavān sa niśācaraḥ
   śrutvā tau bhrātarau vīrāv idaṃ vacanam abravīt
22 amarā ṛṣayaś caiva saṃhatya kila śaṃkaram
   asmadvadhaṃ parīpsanta idam ūcus trilocanam
23 sukeśatanayā deva varadānabaloddhatāḥ
   bādhante 'smān samudyuktā ghorarūpāḥ pade pade
24 rākṣasair abhibhūtāḥ sma na śaktāḥ sma umāpate
   sveṣu veśmasu saṃsthātuṃ bhayāt teṣāṃ durātmanām
25 tad asmākaṃ hitārthe tvaṃ jahi tāṃs tāṃs trilocana
   rākṣasān huṃkṛtenaiva daha pradahatāṃ vara
26 ity evaṃ tridaśair ukto niśamyāndhakasūdanaḥ
   śiraḥ karaṃ ca dhunvāna idaṃ vacanam abravīt
27 avadhyā mama te devāḥ sukeśatanayā raṇe
   mantraṃ tu vaḥ pradāsyāmi yo vai tān nihaniṣyati
28 yaḥ sa cakragadāpāṇiḥ pītavāsā janārdanaḥ
   haniṣyati sa tān yuddhe śaraṇaṃ taṃ prapadyatha
29 harān nāvāpya te kāmaṃ kāmārim abhivādya ca
   nārāyaṇālayaṃ prāptās tasmai sarvaṃ nyavedayan
30 tato nārāyaṇenoktā devā indrapurogamāḥ
   surārīn sūdayiṣyāmi surā bhavata vijvarāḥ
31 devānāṃ bhayabhītānāṃ hariṇā rākṣasarṣabhau
   pratijñāto vadho 'smākaṃ tac cintayatha yat kṣamam
32 hiraṇyakaśipor mṛtyur anyeṣāṃ ca suradviṣām
   duḥkhaṃ nārāyaṇaṃ jetuṃ yo no hantum abhīpsati
33 tataḥ sumālī mālī ca śrutvā mālyavato vacaḥ
   ūcatur bhrātaraṃ jyeṣṭhaṃ bhagāṃśāv iva vāsavam
34 svadhītaṃ dattam iṣṭaṃ ca aiśvaryaṃ paripālitam
   āyur nirāyamaṃ prāptaṃ svadharmaḥ sthāpitaś ca naḥ
35 devasāgaram akṣobhyaṃ śastraughaiḥ pravigāhya ca
   jitā devā raṇe nityaṃ na no mṛtyukṛtaṃ bhayam
36 nārāyaṇaś ca rudraś ca śakraś cāpi yamas tathā
   asmākaṃ pramukhe sthātuṃ sarva eva hi bibhyati
37 viṣṇor doṣaś ca nāsty atra kāraṇaṃ rākṣaseśvara
   devānām eva doṣeṇa viṣṇoḥ pracalitaṃ manaḥ
38 tasmād adya samudyuktāḥ sarvasainyasamāvṛtāḥ
   devān eva jighāṃsāmo yebhyo doṣaḥ samutthitaḥ
39 iti mālī sumālī ca mālyavān agrajaḥ prabhuḥ
   udyogaṃ ghoṣayitvātha rākṣasāḥ sarva eva te
   yuddhāya niryayuḥ kruddhā jambhavṛtrabalā iva
40 syandanair vāraṇendraiś ca hayaiś ca girisaṃnibhaiḥ
   kharair gobhir athoṣṭraiś ca śiṃśumārair bhujaṃ gamaiḥ
41 makaraiḥ kacchapair mīnair vihaṃgair garuḍopamaiḥ
   siṃhair vyāghrair varāhaiś ca sṛmaraiś camarair api
42 tyaktvā laṅkāṃ tataḥ sarve rākṣasā balagarvitāḥ
   prayātā devalokāya yoddhuṃ daivataśatravaḥ
43 laṅkāviparyayaṃ dṛṣṭvā yāni laṅkālayāny atha
   bhūtāni bhayadarśīni vimanaskāni sarvaśaḥ
44 bhaumās tathāntarikṣāś ca kālājñaptā bhayāvahāḥ
   utpātā rākṣasendrāṇām abhāvāyotthitā drutam
45 asthīni meghā varṣanti uṣṇaṃ śoṇitam eva ca
   velāṃ samudro 'py utkrāntaś calante cācalottamāḥ
46 aṭṭahāsān vimuñcanto ghananādasamasvanān
   bhūtāḥ paripatanti sma nṛtyamānāḥ sahasraśaḥ
47 gṛdhracakraṃ mahac cāpi jvalanodgāribhir mukhaiḥ
   rākṣasānām upari vai bhramate kālacakravat
48 tān acintyamahotpātān rākṣasā balagarvitāḥ
   yanty eva na nivartante mṛtyupāśāvapāśitāḥ
49 mālyavāṃś ca sumālī ca mālī ca rajanīcarāḥ
   āsan puraḥsarās teṣāṃ kratūnām iva pāvakāḥ
50 mālyavantaṃ tu te sarve mālyavantam ivācalam
   niśācarā āśrayante dhātāram iva dehinaḥ
51 tad balaṃ rākṣasendrāṇāṃ mahābhraghananāditam
   jayepsayā devalokaṃ yayau mālī vaśe sthitam
52 rākṣasānāṃ samudyogaṃ taṃ tu nārāyaṇaḥ prabhuḥ
   devadūtād upaśutya dadhre yuddhe tato manaḥ
53 sa devasiddharṣimahoragaiś ca; gandharvamukhyāpsarasopagītaḥ
   samāsasādāmaraśatrusainyaṃ; cakrāsisīrapravarādidhārī
54 suparṇapakṣānilanunnapakṣaṃ; bhramatpatākaṃ pravikīrṇaśastram
   cacāla tad rākṣasarājasainyaṃ; calopalo nīla ivācalendraḥ
55 tatha śitaiḥ śoṇitamāṃsarūṣitair; yugāntavaiśvānaratulyavigrahaiḥ
   niśācarāḥ saṃparivārya mādhavaṃ; varāyudhair nirbibhiduḥ sahasraśaḥ
 1 तैर वध्यमाना थेवाश च ऋषयश च तपॊधनाः
  भयार्ताः शरणं जग्मुर थेवथेवं महेश्वरम
 2 ते समेत्य तु कामारिं तरिपुरारिं तरिलॊचनम
  ऊचुः पराञ्जलयॊ थेवा भयगथ्गथभाषिणः
 3 सुकेशपुत्रैर भगवन पितामहवरॊथ्धतैः
  परजाध्यक्ष परजाः सर्वा बाध्यन्ते रिपुबाधन
 4 शरण्यान्य अशरण्यानि आश्रमाणि कृतानि नः
  सवर्गाच च चयावितः शक्रः सवर्गे करीडन्ति शक्रवत
 5 अहं विष्णुर अहं रुथ्रॊ बरह्माहं थेवराड अहम
  अहं यमॊ ऽहं वरुणश चन्थ्रॊ ऽहं रविर अप्य अहम
 6 इति ते राक्षसा थेव वरथानेन थर्पिताः
  बाधन्ते समरॊथ्धर्षा ये च तेषां पुरःसराः
 7 तन नॊ थेवभयार्तानाम अभयं थातुम अर्हसि
  अशिवं वपुर आस्दाय जहि थैवतकण्टकान
 8 इत्य उक्तस तु सुरैः सर्वैः कपर्थी नीललॊहितः
  सुकेशं परति सापेक्ष आह थेवगणान परभुः
 9 नाहं तान निहनिष्यामि अवध्या मम ते ऽसुराः
  किं तु मन्त्रं परथास्यामि यॊ वै तान निहनिष्यति
 10 एवम एव समुथ्यॊगं पुरस्कृत्य सुरर्षभाः
   गच्छन्तु शरणं विष्णुं हनिष्यति स तान परभुः
11 ततस ते जयशब्थेन परतिनन्थ्य महेश्वरम
   विष्णॊः समीपम आजग्मुर निशाचरभयार्थिताः
12 शङ्खचक्रधरं थेवं परणम्य बहुमान्य च
   ऊचुः संभ्रान्तवथ वाक्यं सुकेशतनयार्थिताः
13 सुकेशतनयैर थेवत्रिभिस तरेताग्निसंनिभैः
   आक्रम्य वरथानेन सदानान्य अपहृतानि नः
14 लङ्का नाम पुरी थुर्गा तरिकूटशिखरे सदिता
   तत्र सदिताः परबाधन्ते सर्वान नः कषणथाचराः
15 स तवम अस्मत्प्रियार्दं तु जहि तान मधुसूथन
   चक्रकृत्तास्यकमलान निवेथय यमाय वै
16 भयेष्व अभयथॊ ऽसमाकं नान्यॊ ऽसति भवता समः
   नुथ तवं नॊ भयं थेव नीहारम इव भास्करः
17 इत्य एवं थैवतैर उक्तॊ थेवथेवॊ जनार्थनः
   अभयं भयथॊ ऽरीणां थत्त्वा थेवान उवाच ह
18 सुकेशं राक्षसं जाने ईशान वरथर्पितम
   तांश चास्य तनयाञ जाने येषां जयेष्ठः स माल्यवान
19 तान अहं समतिक्रान्तमर्याथान राक्षसाधमान
   सूथयिष्यामि संग्रामे सुरा भवत विज्वराः
20 इत्य उक्तास ते सुराः सर्वे विष्णुना परभविष्णुना
   यदा वासं ययुर हृष्टाः परशमन्तॊ जनार्थनम
21 विबुधानां समुथ्यॊगं माल्यवान स निशाचरः
   शरुत्वा तौ भरातरौ वीराव इथं वचनम अब्रवीत
22 अमरा ऋषयश चैव संहत्य किल शंकरम
   अस्मथ्वधं परीप्सन्त इथम ऊचुस तरिलॊचनम
23 सुकेशतनया थेव वरथानबलॊथ्धताः
   बाधन्ते ऽसमान समुथ्युक्ता घॊररूपाः पथे पथे
24 राक्षसैर अभिभूताः सम न शक्ताः सम उमापते
   सवेषु वेश्मसु संस्दातुं भयात तेषां थुरात्मनाम
25 तथ अस्माकं हितार्दे तवं जहि तांस तांस तरिलॊचन
   राक्षसान हुंकृतेनैव थह परथहतां वर
26 इत्य एवं तरिथशैर उक्तॊ निशम्यान्धकसूथनः
   शिरः करं च धुन्वान इथं वचनम अब्रवीत
27 अवध्या मम ते थेवाः सुकेशतनया रणे
   मन्त्रं तु वः परथास्यामि यॊ वै तान निहनिष्यति
28 यः स चक्रगथापाणिः पीतवासा जनार्थनः
   हनिष्यति स तान युथ्धे शरणं तं परपथ्यद
29 हरान नावाप्य ते कामं कामारिम अभिवाथ्य च
   नारायणालयं पराप्तास तस्मै सर्वं नयवेथयन
30 ततॊ नारायणेनॊक्ता थेवा इन्थ्रपुरॊगमाः
   सुरारीन सूथयिष्यामि सुरा भवत विज्वराः
31 थेवानां भयभीतानां हरिणा राक्षसर्षभौ
   परतिज्ञातॊ वधॊ ऽसमाकं तच चिन्तयद यत कषमम
32 हिरण्यकशिपॊर मृत्युर अन्येषां च सुरथ्विषाम
   थुःखं नारायणं जेतुं यॊ नॊ हन्तुम अभीप्सति
33 ततः सुमाली माली च शरुत्वा माल्यवतॊ वचः
   ऊचतुर भरातरं जयेष्ठं भगांशाव इव वासवम
34 सवधीतं थत्तम इष्टं च ऐश्वर्यं परिपालितम
   आयुर निरायमं पराप्तं सवधर्मः सदापितश च नः
35 थेवसागरम अक्षॊभ्यं शस्त्रौघैः परविगाह्य च
   जिता थेवा रणे नित्यं न नॊ मृत्युकृतं भयम
36 नारायणश च रुथ्रश च शक्रश चापि यमस तदा
   अस्माकं परमुखे सदातुं सर्व एव हि बिभ्यति
37 विष्णॊर थॊषश च नास्त्य अत्र कारणं राक्षसेश्वर
   थेवानाम एव थॊषेण विष्णॊः परचलितं मनः
38 तस्माथ अथ्य समुथ्युक्ताः सर्वसैन्यसमावृताः
   थेवान एव जिघांसामॊ येभ्यॊ थॊषः समुत्दितः
39 इति माली सुमाली च माल्यवान अग्रजः परभुः
   उथ्यॊगं घॊषयित्वाद राक्षसाः सर्व एव ते
   युथ्धाय निर्ययुः करुथ्धा जम्भवृत्रबला इव
40 सयन्थनैर वारणेन्थ्रैश च हयैश च गिरिसंनिभैः
   खरैर गॊभिर अदॊष्ट्रैश च शिंशुमारैर भुजं गमैः
41 मकरैः कच्छपैर मीनैर विहंगैर गरुडॊपमैः
   सिंहैर वयाघ्रैर वराहैश च सृमरैश चमरैर अपि
42 तयक्त्वा लङ्कां ततः सर्वे राक्षसा बलगर्विताः
   परयाता थेवलॊकाय यॊथ्धुं थैवतशत्रवः
43 लङ्काविपर्ययं थृष्ट्वा यानि लङ्कालयान्य अद
   भूतानि भयथर्शीनि विमनस्कानि सर्वशः
44 भौमास तदान्तरिक्षाश च कालाज्ञप्ता भयावहाः
   उत्पाता राक्षसेन्थ्राणाम अभावायॊत्दिता थरुतम
45 अस्दीनि मेघा वर्षन्ति उष्णं शॊणितम एव च
   वेलां समुथ्रॊ ऽपय उत्क्रान्तश चलन्ते चाचलॊत्तमाः
46 अट्टहासान विमुञ्चन्तॊ घननाथसमस्वनान
   भूताः परिपतन्ति सम नृत्यमानाः सहस्रशः
47 गृध्रचक्रं महच चापि जवलनॊथ्गारिभिर मुखैः
   राक्षसानाम उपरि वै भरमते कालचक्रवत
48 तान अचिन्त्यमहॊत्पातान राक्षसा बलगर्विताः
   यन्त्य एव न निवर्तन्ते मृत्युपाशावपाशिताः
49 माल्यवांश च सुमाली च माली च रजनीचराः
   आसन पुरःसरास तेषां करतूनाम इव पावकाः
50 माल्यवन्तं तु ते सर्वे माल्यवन्तम इवाचलम
   निशाचरा आश्रयन्ते धातारम इव थेहिनः
51 तथ बलं राक्षसेन्थ्राणां महाभ्रघननाथितम
   जयेप्सया थेवलॊकं ययौ माली वशे सदितम
52 राक्षसानां समुथ्यॊगं तं तु नारायणः परभुः
   थेवथूताथ उपशुत्य थध्रे युथ्धे ततॊ मनः
53 स थेवसिथ्धर्षिमहॊरगैश च; गन्धर्वमुख्याप्सरसॊपगीतः
   समाससाथामरशत्रुसैन्यं; चक्रासिसीरप्रवराथिधारी
54 सुपर्णपक्षानिलनुन्नपक्षं; भरमत्पताकं परविकीर्णशस्त्रम
   चचाल तथ राक्षसराजसैन्यं; चलॊपलॊ नील इवाचलेन्थ्रः
55 तद शितैः शॊणितमांसरूषितैर; युगान्तवैश्वानरतुल्यविग्रहैः
   निशाचराः संपरिवार्य माधवं; वरायुधैर निर्बिभिथुः सहस्रशः


Next: Chapter 7