|
1
rākṣasendro 'bhiṣiktas tu bhrātṛbhyāṃ sahitas tadā tataḥ pradānaṃ rākṣasyā bhaginyāḥ samacintayat 2 dadau tāṃ kālakeyāya dānavendrāya rākṣasīm svasāṃ śūrpaṇakhāṃ nāma vidyujjihvāya nāmataḥ 3 atha dattvā svasāraṃ sa mṛgayāṃ paryaṭan nṛpaḥ tatrāpaśyat tato rāma mayaṃ nāma diteḥ sutam 4 kanyāsahāyaṃ taṃ dṛṣṭvā daśagrīvo niśācaraḥ apṛcchat ko bhavan eko nirmanuṣya mṛge vane 5 mayas tv athābravīd rāma pṛcchantaṃ taṃ niśācaram śrūyatāṃ sarvam ākhyāsye yathāvṛttam idaṃ mama 6 hemā nāmāpsarās tāta śrutapūrvā yadi tvayā daivatair mama sā dattā paulomīva śatakratoḥ 7 tasyāṃ saktamanās tāta pañcavarṣaśatāny aham sā ca daivata kāryeṇa gatā varṣaṃ caturdaśam 8 tasyāḥ kṛte ca hemāyāḥ sarvaṃ hemapuraṃ mayā vajravaidūryacitraṃ ca māyayā nirmitaṃ tadā 9 tatrāham aratiṃ vindaṃs tayā hīnaḥ suduḥkhitaḥ tasmāt purād duhitaraṃ gṛhītvā vanam āgataḥ 10 iyaṃ mamātmajā rājaṃs tasyāḥ kukṣau vivardhitā bhartāram anayā sārdham asyāḥ prāpto 'smi mārgitum 11 kanyāpitṛtvaṃ duḥkhaṃ hi narāṇāṃ mānakāṅkṣiṇām kanyā hi dve kule nityaṃ saṃśaye sthāpya tiṣṭhati 12 dvau sutau tu mama tv asyāṃ bhāryāyāṃ saṃbabhūvatuḥ māyāvī prathamas tāta dundubhis tadanantaram 13 etat te sarvam ākhyātaṃ yāthātathyena pṛcchataḥ tvām idānīṃ kathaṃ tāta jānīyāṃ ko bhavān iti 14 evam ukto rākṣasendro vinītam idam abravīt ahaṃ paulastya tanayo daśagrīvaś ca nāmataḥ 15 brahmarṣes taṃ sutaṃ jñātvā mayo harṣam upāgataḥ dātuṃ duhitaraṃ tasya rocayām āsa tatra vai 16 prahasan prāha daityendro rākṣasendram idaṃ vacaḥ iyaṃ mamātmajā rājan hemayāpsarasā dhṛtā kanyā mandodarī nāma patnyarthaṃ pratigṛhyatām 17 bāḍham ity eva taṃ rāma daśagrīvo 'bhyabhāṣata prajvālya tatra caivāgnim akarot pāṇisaṃgraham 18 na hi tasya mayo rāma śāpābhijñas tapodhanāt viditvā tena sā dattā tasya paitāmahaṃ kulam 19 amoghāṃ tasya śaktiṃ ca pradadau paramādbhutām pareṇa tapasā labdhāṃ jagnivāṁl lakṣmaṇaṃ yayā 20 evaṃ sa kṛtadāro vai laṅkāyām īśvaraḥ prabhuḥ gatvā tu nagaraṃ bhārye bhrātṛbhyāṃ samudāvahat 21 vairocanasya dauhitrīṃ vajrajvāleti nāmataḥ tāṃ bhāryāṃ kumbhakarṇasya rāvaṇaḥ samudāvahat 22 gandharvarājasya sutāṃ śailūṣasya mahātmana saramā nāma dharmajño lebhe bhāryāṃ vibhīṣaṇaḥ 23 tīre tu sarasaḥ sā vai saṃjajñe mānasasya ca mānasaṃ ca saras tāta vavṛdhe jaladāgame 24 mātrā tu tasyāḥ kanyāyāḥ snehanākranditaṃ vacaḥ saro mā vardhatety uktaṃ tataḥ sā saramābhavat 25 evaṃ te kṛtadārā vai remire tatra rākṣasāḥ svāṃ svāṃ bhāryām upādāya gandharvā iva nandane 26 tato mandodarī putraṃ meghanādam asūyata sa eṣa indrajin nāma yuṣmābhir abhidhīyate 27 jātamātreṇa hi purā tena rākṣasasūnunā rudatā sumahān mukto nādo jaladharopamaḥ 28 jaḍīkṛtāyāṃ laṅkāyāṃ tena nādena tasya vai pitā tasyākaron nāma meghanāda iti svayam 29 so 'vardhata tadā rāma rāvaṇāntaḥpure śubhe rakṣyamāṇo varastrībhiś channaḥ kāṣṭhair ivānalaḥ |
1
राक्षसेन्थ्रॊ ऽभिषिक्तस तु भरातृभ्यां सहितस तथा ततः परथानं राक्षस्या भगिन्याः समचिन्तयत 2 थथौ तां कालकेयाय थानवेन्थ्राय राक्षसीम सवसां शूर्पणखां नाम विथ्युज्जिह्वाय नामतः 3 अद थत्त्वा सवसारं स मृगयां पर्यटन नृपः तत्रापश्यत ततॊ राम मयं नाम थितेः सुतम 4 कन्यासहायं तं थृष्ट्वा थशग्रीवॊ निशाचरः अपृच्छत कॊ भवन एकॊ निर्मनुष्य मृगे वने 5 मयस तव अदाब्रवीथ राम पृच्छन्तं तं निशाचरम शरूयतां सर्वम आख्यास्ये यदावृत्तम इथं मम 6 हेमा नामाप्सरास तात शरुतपूर्वा यथि तवया थैवतैर मम सा थत्ता पौलॊमीव शतक्रतॊः 7 तस्यां सक्तमनास तात पञ्चवर्षशतान्य अहम सा च थैवत कार्येण गता वर्षं चतुर्थशम 8 तस्याः कृते च हेमायाः सर्वं हेमपुरं मया वज्रवैथूर्यचित्रं च मायया निर्मितं तथा 9 तत्राहम अरतिं विन्थंस तया हीनः सुथुःखितः तस्मात पुराथ थुहितरं गृहीत्वा वनम आगतः 10 इयं ममात्मजा राजंस तस्याः कुक्षौ विवर्धिता भर्तारम अनया सार्धम अस्याः पराप्तॊ ऽसमि मार्गितुम 11 कन्यापितृत्वं थुःखं हि नराणां मानकाङ्क्षिणाम कन्या हि थवे कुले नित्यं संशये सदाप्य तिष्ठति 12 थवौ सुतौ तु मम तव अस्यां भार्यायां संबभूवतुः मायावी परदमस तात थुन्थुभिस तथनन्तरम 13 एतत ते सर्वम आख्यातं यादातद्येन पृच्छतः तवाम इथानीं कदं तात जानीयां कॊ भवान इति 14 एवम उक्तॊ राक्षसेन्थ्रॊ विनीतम इथम अब्रवीत अहं पौलस्त्य तनयॊ थशग्रीवश च नामतः 15 बरह्मर्षेस तं सुतं जञात्वा मयॊ हर्षम उपागतः थातुं थुहितरं तस्य रॊचयाम आस तत्र वै 16 परहसन पराह थैत्येन्थ्रॊ राक्षसेन्थ्रम इथं वचः इयं ममात्मजा राजन हेमयाप्सरसा धृता कन्या मन्थॊथरी नाम पत्न्यर्दं परतिगृह्यताम 17 बाढम इत्य एव तं राम थशग्रीवॊ ऽभयभाषत परज्वाल्य तत्र चैवाग्निम अकरॊत पाणिसंग्रहम 18 न हि तस्य मयॊ राम शापाभिज्ञस तपॊधनात विथित्वा तेन सा थत्ता तस्य पैतामहं कुलम 19 अमॊघां तस्य शक्तिं च परथथौ परमाथ्भुताम परेण तपसा लब्धां जग्निवाँल लक्ष्मणं यया 20 एवं स कृतथारॊ वै लङ्कायाम ईश्वरः परभुः गत्वा तु नगरं भार्ये भरातृभ्यां समुथावहत 21 वैरॊचनस्य थौहित्रीं वज्रज्वालेति नामतः तां भार्यां कुम्भकर्णस्य रावणः समुथावहत 22 गन्धर्वराजस्य सुतां शैलूषस्य महात्मन सरमा नाम धर्मज्ञॊ लेभे भार्यां विभीषणः 23 तीरे तु सरसः सा वै संजज्ञे मानसस्य च मानसं च सरस तात ववृधे जलथागमे 24 मात्रा तु तस्याः कन्यायाः सनेहनाक्रन्थितं वचः सरॊ मा वर्धतेत्य उक्तं ततः सा सरमाभवत 25 एवं ते कृतथारा वै रेमिरे तत्र राक्षसाः सवां सवां भार्याम उपाथाय गन्धर्वा इव नन्थने 26 ततॊ मन्थॊथरी पुत्रं मेघनाथम असूयत स एष इन्थ्रजिन नाम युष्माभिर अभिधीयते 27 जातमात्रेण हि पुरा तेन राक्षससूनुना रुथता सुमहान मुक्तॊ नाथॊ जलधरॊपमः 28 जडीकृतायां लङ्कायां तेन नाथेन तस्य वै पिता तस्याकरॊन नाम मेघनाथ इति सवयम 29 सॊ ऽवर्धत तथा राम रावणान्तःपुरे शुभे रक्ष्यमाणॊ वरस्त्रीभिश छन्नः काष्ठैर इवानलः |