|
1
tatas tān vidrutān dṛṣṭvā yakṣāñ śatasahasraśaḥ svayam eva dhanādhyakṣo nirjagāma raṇaṃ prati 2 tatra māṇicāro nāma yakṣaḥ paramadurjayaḥ vṛto yakṣasahasraiḥ sa caturbhiḥ samayodhayat 3 te gadāmusalaprāsaśaktitomaramudgaraiḥ abhighnanto raṇe yakṣā rākṣasān abhidudruvuḥ 4 tataḥ prahastena tadā sahasraṃ nihataṃ raṇe mahodareṇa gadayā sahasram aparaṃ hatam 5 kruddhena ca tadā rāma mārīcena durātmanā nimeṣāntaramātreṇa dve sahasre nipātite 6 dhūmrākṣeṇa samāgamya māṇibhadro mahāraṇe musalenorasi krodhāt tāḍito na ca kampitaḥ 7 tato gadāṃ samāvidhya māṇibhadreṇa rākṣasaḥ dhūmrākṣas tāḍito mūrdhni vihvalo nipapāta ha 8 dhūmrākṣaṃ tāḍitaṃ dṛṣṭvā patitaṃ śoṇitokṣitam abhyadhāvat susaṃkruddho māṇibhadraṃ daśānanaḥ 9 taṃ kruddham abhidhāvantaṃ yugāntāgnim ivotthitam śaktibhis tāḍayām āsa tisṛbhir yamapuṃgavaḥ 10 tato rākṣasarājena tāḍito gadayā raṇe tasya tena prahāreṇa mukuṭaḥ pārśvam āgataḥ tadā prabhṛti yakṣo 'sau pārśvamaulir iti smṛtaḥ 11 tasmiṃs tu vimukhe yakṣe māṇibhadre mahātmani saṃnādaḥ sumahān rāma tasmiñ śaile vyavardhata 12 tato dūrāt pradadṛśe dhanādhyakṣo gadādharaḥ śukraproṣṭaḥpadābhyāṃ ca śaṅkhapadmasamāvṛtaḥ 13 sa dṛṣṭvā bhrātaraṃ saṃkye śāpād vibhraṣṭagauravam uvāca vacanaṃ dhīmān yuktaṃ paitāmaye kule 14 mayā tvaṃ vīryamāṇo 'pi nāvagacchasi durmate paścād asya phalaṃ prāpya jñāsyase nirayaṃ gataḥ 15 yo hi mohād viṣaṃ pītvā nāvagacchati mānavaḥ pariṇāme sa vi mūḍho jānīte karmaṇaḥ phalam 16 daivatāni hi nandanti dharmayuktena kena cit yena tvam īdṛśaṃ bhāvaṃ nītas tac ca na budhyase 17 yo hi mātṝh pitṝn bhrātṝn ācaryāṃś cāvamanyate sa paśyati phalaṃ tasya pretarājavaśaṃ gataḥ 18 adhruve hi śarīre yo na karoti tapo 'rjanam sa paścāt tapyate mūḍho mṛto dṛṣṭvātmano gatim 19 kasya cin na hi durbudheś chandato jāyate matim yādṛśaṃ kurute karma tādṛśaṃ phalam aśnute 20 buddhiṃ rūpaṃ balaṃ vittaṃ putrān māhātmyam eva ca prapnuvanti narāḥ sarvaṃ svakṛtaiḥ pūrvakarmabhiḥ 21 evaṃ nirayagāmī tvaṃ yasya te matir īdṛśī na tvāṃ samabhibhāṣiṣye durvṛttasyaiṣa nirṇayaḥ 22 evam uktvā tatas tena tasyāmātyāḥ samāhatāḥ mārīcapramukhāḥ sarve vimukhā vipradudruvuḥ 23 tatas tena daśagrīvo yakṣendreṇa mahātmanā gadayābhihato mūrdhni na ca sthānād vyakampata 24 tatas tau rāma nighnantāv anyonyaṃ paramāhave na vihvalau na ca śrāntau babhūvatur amarṣaṇaiḥ 25 āgneyam astraṃ sa tato mumoca dhanado raṇe vāruṇena daśagrīvas tad astraṃ pratyavārayat 26 tato māyāṃ praviṣṭaḥ sa rākṣasīṃ rākṣaseśvaraḥ jaghāna mūrdhni dhanadaṃ vyāvidhya mahatīṃ gadām 27 evaṃ sa tenābhihato vihvalaḥ śoṇitokṣitaḥ kṛttamūla ivāśoko nipapāta dhanādhipaḥ 28 tataḥ padmādibhis tatra nidhibhiḥ sa dhanādhipaḥ nandanaṃ vanam ānīya dhanado śvāsitas tadā 29 tato nirjitya taṃ rāma dhanadaṃ rākṣasādhipaḥ puṣpakaṃ tasya jagrāha vimānaṃ jayalakṣaṇam 30 kāñcanastambhasaṃvītaṃ vaidūryamaṇitoraṇam muktājālapraticchannaṃ sarvakāmaphaladrumam 31 tat tu rājā samāruhya kāmagaṃ vīryanirjitam jitvā vaiśravaṇaṃ devaṃ kailāsād avarohata |
1
ततस तान विथ्रुतान थृष्ट्वा यक्षाञ शतसहस्रशः सवयम एव धनाध्यक्षॊ निर्जगाम रणं परति 2 तत्र माणिचारॊ नाम यक्षः परमथुर्जयः वृतॊ यक्षसहस्रैः स चतुर्भिः समयॊधयत 3 ते गथामुसलप्रासशक्तितॊमरमुथ्गरैः अभिघ्नन्तॊ रणे यक्षा राक्षसान अभिथुथ्रुवुः 4 ततः परहस्तेन तथा सहस्रं निहतं रणे महॊथरेण गथया सहस्रम अपरं हतम 5 करुथ्धेन च तथा राम मारीचेन थुरात्मना निमेषान्तरमात्रेण थवे सहस्रे निपातिते 6 धूम्राक्षेण समागम्य माणिभथ्रॊ महारणे मुसलेनॊरसि करॊधात ताडितॊ न च कम्पितः 7 ततॊ गथां समाविध्य माणिभथ्रेण राक्षसः धूम्राक्षस ताडितॊ मूर्ध्नि विह्वलॊ निपपात ह 8 धूम्राक्षं ताडितं थृष्ट्वा पतितं शॊणितॊक्षितम अभ्यधावत सुसंक्रुथ्धॊ माणिभथ्रं थशाननः 9 तं करुथ्धम अभिधावन्तं युगान्ताग्निम इवॊत्दितम शक्तिभिस ताडयाम आस तिसृभिर यमपुंगवः 10 ततॊ राक्षसराजेन ताडितॊ गथया रणे तस्य तेन परहारेण मुकुटः पार्श्वम आगतः तथा परभृति यक्षॊ ऽसौ पार्श्वमौलिर इति समृतः 11 तस्मिंस तु विमुखे यक्षे माणिभथ्रे महात्मनि संनाथः सुमहान राम तस्मिञ शैले वयवर्धत 12 ततॊ थूरात परथथृशे धनाध्यक्षॊ गथाधरः शुक्रप्रॊष्टःपथाभ्यां च शङ्खपथ्मसमावृतः 13 स थृष्ट्वा भरातरं संक्ये शापाथ विभ्रष्टगौरवम उवाच वचनं धीमान युक्तं पैतामये कुले 14 मया तवं वीर्यमाणॊ ऽपि नावगच्छसि थुर्मते पश्चाथ अस्य फलं पराप्य जञास्यसे निरयं गतः 15 यॊ हि मॊहाथ विषं पीत्वा नावगच्छति मानवः परिणामे स वि मूढॊ जानीते कर्मणः फलम 16 थैवतानि हि नन्थन्ति धर्मयुक्तेन केन चित येन तवम ईथृशं भावं नीतस तच च न बुध्यसे 17 यॊ हि मातॄह पितॄन भरातॄन आचर्यांश चावमन्यते स पश्यति फलं तस्य परेतराजवशं गतः 18 अध्रुवे हि शरीरे यॊ न करॊति तपॊ ऽरजनम स पश्चात तप्यते मूढॊ मृतॊ थृष्ट्वात्मनॊ गतिम 19 कस्य चिन न हि थुर्बुधेश छन्थतॊ जायते मतिम याथृशं कुरुते कर्म ताथृशं फलम अश्नुते 20 बुथ्धिं रूपं बलं वित्तं पुत्रान माहात्म्यम एव च परप्नुवन्ति नराः सर्वं सवकृतैः पूर्वकर्मभिः 21 एवं निरयगामी तवं यस्य ते मतिर ईथृशी न तवां समभिभाषिष्ये थुर्वृत्तस्यैष निर्णयः 22 एवम उक्त्वा ततस तेन तस्यामात्याः समाहताः मारीचप्रमुखाः सर्वे विमुखा विप्रथुथ्रुवुः 23 ततस तेन थशग्रीवॊ यक्षेन्थ्रेण महात्मना गथयाभिहतॊ मूर्ध्नि न च सदानाथ वयकम्पत 24 ततस तौ राम निघ्नन्ताव अन्यॊन्यं परमाहवे न विह्वलौ न च शरान्तौ बभूवतुर अमर्षणैः 25 आग्नेयम अस्त्रं स ततॊ मुमॊच धनथॊ रणे वारुणेन थशग्रीवस तथ अस्त्रं परत्यवारयत 26 ततॊ मायां परविष्टः स राक्षसीं राक्षसेश्वरः जघान मूर्ध्नि धनथं वयाविध्य महतीं गथाम 27 एवं स तेनाभिहतॊ विह्वलः शॊणितॊक्षितः कृत्तमूल इवाशॊकॊ निपपात धनाधिपः 28 ततः पथ्माथिभिस तत्र निधिभिः स धनाधिपः नन्थनं वनम आनीय धनथॊ शवासितस तथा 29 ततॊ निर्जित्य तं राम धनथं राक्षसाधिपः पुष्पकं तस्य जग्राह विमानं जयलक्षणम 30 काञ्चनस्तम्भसंवीतं वैथूर्यमणितॊरणम मुक्ताजालप्रतिच्छन्नं सर्वकामफलथ्रुमम 31 तत तु राजा समारुह्य कामगं वीर्यनिर्जितम जित्वा वैश्रवणं थेवं कैलासाथ अवरॊहत |