|
1
[य] बराह्मणानां तु ये लॊके परतिश्रुत्य पितामह न परयच्छन्ति मॊहात ते के भवन्ति महामते 2 एतन मे तत्त्वतॊ बरूहि धर्मं धर्मभृतां वर परतिश्रुत्य थुरात्मानॊ न परयच्छन्ति ये नराः 3 [भ] यॊ न थथ्यात परतिश्रुत्य सवल्पं वा यथि वा बहु आशास तस्य हताः सर्वाः कलीबस्येव परजा फलम 4 यां रात्रिं जायते पापॊ यां च रात्रिं विनश्यति एतस्मिन्न अन्तरे यथ यत सुकृतं तस्य भारत यच च तस्य हुतं किं चित सर्वं तस्यॊपहन्यते 5 अत्रैतथ वचनं पराहुर धर्मशास्त्रविथॊ जनाः निशम्य भरतश्रेष्ठ बुथ्ध्या परमयुक्तया 6 अपि चॊथाहरन्तीमं धर्मशास्त्रविथॊ जनाः अश्वानां शयाम कर्णानां सहस्रेण स मुच्यते 7 अत्रैवॊथाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम सृगालस्य च संवाथं वानरस्य च भारत 8 तौ सखायौ पुरा हय आस्तां मानुषत्वे परंतप अन्यां यॊनिं समापन्नौ सार्गालीं वानरीं तदा 9 ततः परासून खाथन्तं सृगालं वानरॊ ऽबरवीत शमशानमध्ये संप्रेक्ष्य पूर्वजातिम अनुस्मरन 10 किं तवया पापकं कर्मकृतं पूर्वं सुथारुणम यस तवं शमशाने कृतकान पूतिकान अत्सि कुत्सितान 11 एवम उक्तः परत्युवाच सृगालॊ वानरं तथा बराह्मणस्य परतिश्रुत्य न मया तथ उपाकृतम 12 तत कृते पापिकां यॊनिम आपन्नॊ ऽसमि पलवंगम तस्माथ एवंविधं भक्ष्यं भक्षयामि बुभुक्षितः 13 इत्य एतथ बरुवतॊ राजन बराह्मणस्य मया शरुतम कदां कदयतः पुण्यां धर्मज्ञस्य पुरातनीम 14 शरुतं चापि मया भूयः कृष्णस्यापि विशां पते कदां कदयतः पूर्वं बराह्मणं परति पाण्डव 15 एवम एव च मां नित्यं बराह्मणाः संथिशन्ति वै परतिश्रुत्य भवेथ थेयं नाशा कार्या हि बराह्मणैः 16 बराह्मणॊ हय आशया पूर्वं कृतया पृदिवीपते सुसमिथ्धॊ यदा थीप्तः पावकस तथ्विधः समृतः 17 यं निरीक्षेत संक्रुथ्ध आशया पूर्वजातया परथहेत हि तं राजन कक्षम अक्षय्य भुग यदा 18 स एव हि यथा तुष्टॊ वचसा परतिनन्थति भवत्य अगथ संकाशॊ विषये तस्य भारत 19 पुत्रान पौत्रान पशूंश चैव बान्धवान सचिवांस तदा पुरं जनपथं चैव शान्तिर इष्टेव पुष्यति 20 एतथ धि परमं तेजॊ बराह्मणस्येह थृश्यते सहस्रकिरणस्येव सवितुर धरणीतले 21 तस्माथ थातव्यम एवेह परतिश्रुत्य युधिष्ठिर यथीच्छेच छॊभनां जातिं पराप्तुं भरतसत्तम 22 बराह्मणस्य हि थत्तेन धरुवं सवर्गॊ हय अनुत्तमः शक्यम्प्राप्तुं विशेषेण थानं हि महती करिया 23 इतॊ थत्तेन जीवन्ति थेवताः पितरस तदा तस्माथ आनानि थेयानि बराह्मणेभ्यॊ विजानता 24 महथ धि भरतश्रेष्ठ बराह्मणस तीर्दम उच्यते वेलायां न तु कस्यां चिथ गच्छेथ विप्रॊ हय अपूजितः |
1
[y] brāhmaṇānāṃ tu ye loke pratiśrutya pitāmaha na prayacchanti mohāt te ke bhavanti mahāmate 2 etan me tattvato brūhi dharmaṃ dharmabhṛtāṃ vara pratiśrutya durātmāno na prayacchanti ye narāḥ 3 [bh] yo na dadyāt pratiśrutya svalpaṃ vā yadi vā bahu āśās tasya hatāḥ sarvāḥ klībasyeva prajā phalam 4 yāṃ rātriṃ jāyate pāpo yāṃ ca rātriṃ vinaśyati etasminn antare yad yat sukṛtaṃ tasya bhārata yac ca tasya hutaṃ kiṃ cit sarvaṃ tasyopahanyate 5 atraitad vacanaṃ prāhur dharmaśāstravido janāḥ niśamya bharataśreṣṭha buddhyā paramayuktayā 6 api codāharantīmaṃ dharmaśāstravido janāḥ aśvānāṃ śyāma karṇānāṃ sahasreṇa sa mucyate 7 atraivodāharantīmam itihāsaṃ purātanam sṛgālasya ca saṃvādaṃ vānarasya ca bhārata 8 tau sakhāyau purā hy āstāṃ mānuṣatve paraṃtapa anyāṃ yoniṃ samāpannau sārgālīṃ vānarīṃ tathā 9 tataḥ parāsūn khādantaṃ sṛgālaṃ vānaro 'bravīt śmaśānamadhye saṃprekṣya pūrvajātim anusmaran 10 kiṃ tvayā pāpakaṃ karmakṛtaṃ pūrvaṃ sudāruṇam yas tvaṃ śmaśāne kṛtakān pūtikān atsi kutsitān 11 evam uktaḥ pratyuvāca sṛgālo vānaraṃ tadā brāhmaṇasya pratiśrutya na mayā tad upākṛtam 12 tat kṛte pāpikāṃ yonim āpanno 'smi plavaṃgama tasmād evaṃvidhaṃ bhakṣyaṃ bhakṣayāmi bubhukṣitaḥ 13 ity etad bruvato rājan brāhmaṇasya mayā śrutam kathāṃ kathayataḥ puṇyāṃ dharmajñasya purātanīm 14 śrutaṃ cāpi mayā bhūyaḥ kṛṣṇasyāpi viśāṃ pate kathāṃ kathayataḥ pūrvaṃ brāhmaṇaṃ prati pāṇḍava 15 evam eva ca māṃ nityaṃ brāhmaṇāḥ saṃdiśanti vai pratiśrutya bhaved deyaṃ nāśā kāryā hi brāhmaṇaiḥ 16 brāhmaṇo hy āśayā pūrvaṃ kṛtayā pṛthivīpate susamiddho yathā dīptaḥ pāvakas tadvidhaḥ smṛtaḥ 17 yaṃ nirīkṣeta saṃkruddha āśayā pūrvajātayā pradaheta hi taṃ rājan kakṣam akṣayya bhug yathā 18 sa eva hi yadā tuṣṭo vacasā pratinandati bhavaty agada saṃkāśo viṣaye tasya bhārata 19 putrān pautrān paśūṃś caiva bāndhavān sacivāṃs tathā puraṃ janapadaṃ caiva śāntir iṣṭeva puṣyati 20 etad dhi paramaṃ tejo brāhmaṇasyeha dṛśyate sahasrakiraṇasyeva savitur dharaṇītale 21 tasmād dātavyam eveha pratiśrutya yudhiṣṭhira yadīcchec chobhanāṃ jātiṃ prāptuṃ bharatasattama 22 brāhmaṇasya hi dattena dhruvaṃ svargo hy anuttamaḥ śakyamprāptuṃ viśeṣeṇa dānaṃ hi mahatī kriyā 23 ito dattena jīvanti devatāḥ pitaras tathā tasmād ānāni deyāni brāhmaṇebhyo vijānatā 24 mahad dhi bharataśreṣṭha brāhmaṇas tīrtham ucyate velāyāṃ na tu kasyāṃ cid gacched vipro hy apūjitaḥ |