Sacred Texts  Hinduism  Index  Book 3 Index  Previous  Next 

Book 3
Chapter 11

 1 sa praviśyāśramapadaṃ lakṣmaṇo rāghavānujaḥ
  agastyaśiṣyam āsādya vākyam etad uvāca ha
 2 rājā daśaratho nāma jyeṣṭhas tasya suto balī
  rāmaḥ prāpto muniṃ draṣṭuṃ bhāryayā saha sītayā
 3 lakṣmaṇo nāma tasyāhaṃ bhrātā tv avarajo hitaḥ
  anukūlaś ca bhaktaś ca yadi te śrotram āgataḥ
 4 te vayaṃ vanam atyugraṃ praviṣṭāḥ pitṛśāsanāt
  draṣṭum icchāmahe sarve bhagavantaṃ nivedyatām
 5 tasya tadvacanaṃ śrutvā lakṣmaṇasya tapodhanaḥ
  tathety uktvāgniśaraṇaṃ praviveśa niveditum
 6 sa praviśya muni śreṣṭhaṃ tapasā duṣpradharṣaṇam
  kṛtāñjalir uvācedaṃ rāmāgamanam añjasā
 7 putrau daśarathasyemau rāmo lakṣmaṇa eva ca
  praviṣṭāv āśramapadaṃ sītayā saha bhāryayā
 8 draṣṭuṃ bhavantam āyātau śuśrūṣārtham ariṃdamau
  yad atrānantaraṃ tattvam ājñāpayitum arhasi
 9 tataḥ śiṣyād upaśrutya prāptaṃ rāmaṃ salakṣmaṇam
  vaidehīṃ ca mahābhāgām idaṃ vacanam abravīt
 10 diṣṭyā rāmaś cirasyādya draṣṭuṃ māṃ samupāgataḥ
   manasā kāṅkṣitaṃ hy asya mayāpy āgamanaṃ prati
11 gamyatāṃ satkṛto rāmaḥ sabhāryaḥ sahalakṣmaṇaḥ
   praveśyatāṃ samīpaṃ me kiṃ cāsau na praveśitaḥ
12 evam uktas tu muninā dharmajñena mahātmanā
   abhivādyābravīc chiṣyas tatheti niyatāñjaliḥ
13 tato niṣkramya saṃbhrāntaḥ śiṣyo lakṣmaṇam abravīt
   kvāsau rāmo muniṃ draṣṭum etu praviśatu svayam
14 tato gatvāśramapadaṃ śiṣyeṇa sahalakṣmaṇaḥ
   darśayām āsa kākutsthaṃ sītāṃ ca janakātmajām
15 taṃ śiṣyaḥ praśritaṃ vākyam agastyavacanaṃ bruvan
   prāveśayad yathānyāyaṃ satkārārthaṃ susatkṛtam
16 praviveśa tato rāmaḥ sītayā sahalakṣmaṇaḥ
   praśāntahariṇākīrṇam āśramaṃ hy avalokayan
17 sa tatra brahmaṇaḥ sthānam agneḥ sthānaṃ tathaiva ca
   viṣṇoḥ sthānaṃ mahendrasya sthānaṃ caiva vivasvataḥ
18 somasthānaṃ bhagasthānaṃ sthānaṃ kauberam eva ca
   dhātur vidhātuḥ sthānaṃ ca vāyoḥ sthānaṃ tathaiva ca
19 tataḥ śiṣyaiḥ parivṛto munir apy abhiniṣpatat
   taṃ dadarśāgrato rāmo munīnāṃ dīptatejasaṃ
   abravīd vacanaṃ vīro lakṣmaṇaṃ lakṣmivardhanam
20 eṣa lakṣmaṇa niṣkrāmaty agastyo bhagavān ṛṣiḥ
   audāryeṇāvagacchāmi nidhānaṃ tapasām imam
21 evam uktvā mahābāhur agastyaṃ sūryavarcasaṃ
   jagrāha paramaprītas tasya pādau paraṃtapaḥ
22 abhivādya tu dharmātmā tasthau rāmaḥ kṛtāñjaliḥ
   sītayā saha vaidehyā tadā rāma salakṣmaṇaḥ
23 pratigṛhya ca kākutstham arcayitvāsanodakaiḥ
   kuśalapraśnam uktvā ca āsyatām iti so 'bravīt
24 agniṃ hutvā pradāyārghyam atithiṃ pratipūjya ca
   vānaprasthena dharmeṇa sa teṣāṃ bhojanaṃ dadau
25 prathamaṃ copaviśyātha dharmajño munipuṃgavaḥ
   uvāca rāmam āsīnaṃ prāñjaliṃ dharmakovidam
26 anyathā khalu kākutstha tapasvī samudācaran
   duḥsākṣīva pare loke svāni māṃsāni bhakṣayet
27 rājā sarvasya lokasya dharmacārī mahārathaḥ
   pūjanīyaś ca mānyaś ca bhavān prāptaḥ priyātithiḥ
28 evam uktvā phalair mūlaiḥ puṣpaiś cānyaiś ca rāghavam
   pūjayitvā yathākāmaṃ punar eva tato 'bravīt
29 idaṃ divyaṃ mahac cāpaṃ hemavajravibhūṣitam
   vaiṣṇavaṃ puruṣavyāghra nirmitaṃ viśvakarmaṇā
30 amoghaḥ sūryasaṃkāśo brahmadattaḥ śarottamaḥ
   datto mama mahendreṇa tūṇī cākṣayasāyakau
31 saṃpūrṇau niśitair bāṇair jvaladbhir iva pāvakaiḥ
   mahārājata kośo 'yam asir hemavibhūṣitaḥ
32 anena dhanuṣā rāma hatvā saṃkhye mahāsurān
   ājahāra śriyaṃ dīptāṃ purā viṣṇur divaukasām
33 tad dhanus tau ca tūṇīrau śaraṃ khaḍgaṃ ca mānada
   jayāya pratigṛhṇīṣva vajraṃ vajradharo yathā
34 evam uktvā mahātejāḥ samastaṃ tad varāyudham
   dattvā rāmāya bhagavān agastyaḥ punar abravīt
 1 स परविश्याश्रमपथं लक्ष्मणॊ राघवानुजः
  अगस्त्यशिष्यम आसाथ्य वाक्यम एतथ उवाच ह
 2 राजा थशरदॊ नाम जयेष्ठस तस्य सुतॊ बली
  रामः पराप्तॊ मुनिं थरष्टुं भार्यया सह सीतया
 3 लक्ष्मणॊ नाम तस्याहं भराता तव अवरजॊ हितः
  अनुकूलश च भक्तश च यथि ते शरॊत्रम आगतः
 4 ते वयं वनम अत्युग्रं परविष्टाः पितृशासनात
  थरष्टुम इच्छामहे सर्वे भगवन्तं निवेथ्यताम
 5 तस्य तथ्वचनं शरुत्वा लक्ष्मणस्य तपॊधनः
  तदेत्य उक्त्वाग्निशरणं परविवेश निवेथितुम
 6 स परविश्य मुनि शरेष्ठं तपसा थुष्प्रधर्षणम
  कृताञ्जलिर उवाचेथं रामागमनम अञ्जसा
 7 पुत्रौ थशरदस्येमौ रामॊ लक्ष्मण एव च
  परविष्टाव आश्रमपथं सीतया सह भार्यया
 8 थरष्टुं भवन्तम आयातौ शुश्रूषार्दम अरिंथमौ
  यथ अत्रानन्तरं तत्त्वम आज्ञापयितुम अर्हसि
 9 ततः शिष्याथ उपश्रुत्य पराप्तं रामं सलक्ष्मणम
  वैथेहीं च महाभागाम इथं वचनम अब्रवीत
 10 थिष्ट्या रामश चिरस्याथ्य थरष्टुं मां समुपागतः
   मनसा काङ्क्षितं हय अस्य मयाप्य आगमनं परति
11 गम्यतां सत्कृतॊ रामः सभार्यः सहलक्ष्मणः
   परवेश्यतां समीपं मे किं चासौ न परवेशितः
12 एवम उक्तस तु मुनिना धर्मज्ञेन महात्मना
   अभिवाथ्याब्रवीच छिष्यस तदेति नियताञ्जलिः
13 ततॊ निष्क्रम्य संभ्रान्तः शिष्यॊ लक्ष्मणम अब्रवीत
   कवासौ रामॊ मुनिं थरष्टुम एतु परविशतु सवयम
14 ततॊ गत्वाश्रमपथं शिष्येण सहलक्ष्मणः
   थर्शयाम आस काकुत्स्दं सीतां च जनकात्मजाम
15 तं शिष्यः परश्रितं वाक्यम अगस्त्यवचनं बरुवन
   परावेशयथ यदान्यायं सत्कारार्दं सुसत्कृतम
16 परविवेश ततॊ रामः सीतया सहलक्ष्मणः
   परशान्तहरिणाकीर्णम आश्रमं हय अवलॊकयन
17 स तत्र बरह्मणः सदानम अग्नेः सदानं तदैव च
   विष्णॊः सदानं महेन्थ्रस्य सदानं चैव विवस्वतः
18 सॊमस्दानं भगस्दानं सदानं कौबेरम एव च
   धातुर विधातुः सदानं च वायॊः सदानं तदैव च
19 ततः शिष्यैः परिवृतॊ मुनिर अप्य अभिनिष्पतत
   तं थथर्शाग्रतॊ रामॊ मुनीनां थीप्ततेजसं
   अब्रवीथ वचनं वीरॊ लक्ष्मणं लक्ष्मिवर्धनम
20 एष लक्ष्मण निष्क्रामत्य अगस्त्यॊ भगवान ऋषिः
   औथार्येणावगच्छामि निधानं तपसाम इमम
21 एवम उक्त्वा महाबाहुर अगस्त्यं सूर्यवर्चसं
   जग्राह परमप्रीतस तस्य पाथौ परंतपः
22 अभिवाथ्य तु धर्मात्मा तस्दौ रामः कृताञ्जलिः
   सीतया सह वैथेह्या तथा राम सलक्ष्मणः
23 परतिगृह्य च काकुत्स्दम अर्चयित्वासनॊथकैः
   कुशलप्रश्नम उक्त्वा च आस्यताम इति सॊ ऽबरवीत
24 अग्निं हुत्वा परथायार्घ्यम अतिदिं परतिपूज्य च
   वानप्रस्देन धर्मेण स तेषां भॊजनं थथौ
25 परदमं चॊपविश्याद धर्मज्ञॊ मुनिपुंगवः
   उवाच रामम आसीनं पराञ्जलिं धर्मकॊविथम
26 अन्यदा खलु काकुत्स्द तपस्वी समुथाचरन
   थुःसाक्षीव परे लॊके सवानि मांसानि भक्षयेत
27 राजा सर्वस्य लॊकस्य धर्मचारी महारदः
   पूजनीयश च मान्यश च भवान पराप्तः परियातिदिः
28 एवम उक्त्वा फलैर मूलैः पुष्पैश चान्यैश च राघवम
   पूजयित्वा यदाकामं पुनर एव ततॊ ऽबरवीत
29 इथं थिव्यं महच चापं हेमवज्रविभूषितम
   वैष्णवं पुरुषव्याघ्र निर्मितं विश्वकर्मणा
30 अमॊघः सूर्यसंकाशॊ बरह्मथत्तः शरॊत्तमः
   थत्तॊ मम महेन्थ्रेण तूणी चाक्षयसायकौ
31 संपूर्णौ निशितैर बाणैर जवलथ्भिर इव पावकैः
   महाराजत कॊशॊ ऽयम असिर हेमविभूषितः
32 अनेन धनुषा राम हत्वा संख्ये महासुरान
   आजहार शरियं थीप्तां पुरा विष्णुर थिवौकसाम
33 तथ धनुस तौ च तूणीरौ शरं खड्गं च मानथ
   जयाय परतिगृह्णीष्व वज्रं वज्रधरॊ यदा
34 एवम उक्त्वा महातेजाः समस्तं तथ वरायुधम
   थत्त्वा रामाय भगवान अगस्त्यः पुनर अब्रवीत


Next: Chapter 12