|
1
[षौनक] सौते कदय ताम एतां विस्तरेण कदां पुनः आस्तीकस्य कवेः साधॊः शुश्रूषा परमा हि नः 2 मधुरं कद्यते सौम्य शलक्ष्णाक्षर पथं तवया परीयामहे भृशं तात पितेवेथं परभाषसे 3 अस्मच छुश्रूषणे नित्यं पिता हि निरतस तव आचष्टैतथ यदाख्यानं पिता ते तवं तदा वथ 4 [स] आयुस्यम इथम आख्यानम आस्तीकं कदयामि ते यदा शरुतं कदयतः सकाशाथ वै पितुर मया 5 पुरा थेवयुगे बरह्मन परजापतिसुते शुभे आस्तां भगिन्यौ रूपेण समुपेते ऽथभुते ऽनघे 6 ते भार्ये कश्यपस्यास्तां कथ्रूश च विनता च ह पराथात ताभ्यां वरं परीतः परजापतिसमः पतिः कश्यपॊ धर्मपत्नीभ्यां मुथा परमया युतः 7 वरातिसर्वं शरुत्वैव कश्यपाथ उत्तमं च ते हर्षाथ अप्रतिमां परीतिं परापतुः सम वरस्त्रियौ 8 वव्रे कथ्रूः सुतान नागान सहस्रं तुल्यतेजसः थवौ पुत्रौ विनता वव्रे कथ्रू पुत्राधिकौ बले ओजसा तेजसा चैव विक्रमेणाधिकौ सुतौ 9 तस्यै भर्ता वरं पराथाथ अध्यर्दं पुत्रम ईप्सितम एवम अस्त्व इति तं चाह कश्यपं विनता तथा 10 कृतकृत्या तु विनता लब्ध्वा वीर्याधिकौ सुतौ कथ्रूश च लब्ध्वा पुत्राणां सहस्रं तुल्यतेजसाम 11 धार्यौ परयत्नतॊ गर्भाव इत्य उक्त्वा स महातपाः ते भार्ये वरसंहृष्टे कश्यपॊ वनम आविशत 12 कालेन महता कथ्रूर अण्डानां थशतीर थश जनयाम आस विप्रेन्थ्र थवे अण्डे विनता तथा 13 तयॊर अण्डानि निथधुः परहृष्टाः परिचारिकाः सॊपस्वेथेषु भाण्डेषु पञ्चवर्षशतानि च 14 ततः पञ्चशते काले कथ्रू पुत्रा निविःसृताः अण्डाभ्यां विनतायास तु मिदुनं न वयथृश्यत 15 ततः पुत्रार्दिणी थेवी वरीडिता सा तपस्विनी अण्डं बिभेथ विनता तत्र पुत्रम अथृक्षत 16 पूर्वार्ध कायसंपन्नम इतरेणाप्रकाशता सपुत्रॊ रॊषसंपन्नः शशापैनाम इति शरुतिः 17 यॊ ऽहम एवं कृतॊ मातस तवया लॊभपरीतया शरीरेणासमग्रॊ ऽथय तस्माथ थासी भविष्यसि 18 पञ्चवर्षशतान्य अस्या यया विस्पर्धसे सह एष च तवां सुतॊ मातर थास्यत्वान मॊक्षयिष्यति 19 यथ्य एनम अपि मातस तवं माम इवाण्ड विभेथनात न करिष्यस्य अथेहं वा वयङ्गं वापि तपस्विनम 20 परतिपालयितव्यस ते जन्म कालॊ ऽसय धीरया विशिष्ट बलम ईप्सन्त्या पञ्चवर्षशतात परः 21 एवं शप्त्वा ततः पुत्रॊ विनताम अन्तरिक्षगः अरुणॊ थृष्यते बरह्मन परभातसमये सथा 22 गरुडॊ ऽपि यदाकालं जज्ञे पन्नगसूथनः स जातमात्रॊ विनतां परित्यज्य खम आविशत 23 आथास्यन्न आत्मनॊ भॊज्यम अन्नं विहितम अस्य यत विधात्रा भृगुशार्थूल कषुधितस्य बुभुक्षतः |
1
[ṣaunaka] saute kathaya tām etāṃ vistareṇa kathāṃ punaḥ āstīkasya kaveḥ sādhoḥ śuśrūṣā paramā hi naḥ 2 madhuraṃ kathyate saumya ślakṣṇākṣara padaṃ tvayā prīyāmahe bhṛśaṃ tāta pitevedaṃ prabhāṣase 3 asmac chuśrūṣaṇe nityaṃ pitā hi niratas tava ācaṣṭaitad yathākhyānaṃ pitā te tvaṃ tathā vada 4 [s] āyusyam idam ākhyānam āstīkaṃ kathayāmi te yathā śrutaṃ kathayataḥ sakāśād vai pitur mayā 5 purā devayuge brahman prajāpatisute śubhe āstāṃ bhaginyau rūpeṇa samupete 'dbhute 'naghe 6 te bhārye kaśyapasyāstāṃ kadrūś ca vinatā ca ha prādāt tābhyāṃ varaṃ prītaḥ prajāpatisamaḥ patiḥ kaśyapo dharmapatnībhyāṃ mudā paramayā yutaḥ 7 varātisarvaṃ śrutvaiva kaśyapād uttamaṃ ca te harṣād apratimāṃ prītiṃ prāpatuḥ sma varastriyau 8 vavre kadrūḥ sutān nāgān sahasraṃ tulyatejasaḥ dvau putrau vinatā vavre kadrū putrādhikau bale ojasā tejasā caiva vikrameṇādhikau sutau 9 tasyai bhartā varaṃ prādād adhyarthaṃ putram īpsitam evam astv iti taṃ cāha kaśyapaṃ vinatā tadā 10 kṛtakṛtyā tu vinatā labdhvā vīryādhikau sutau kadrūś ca labdhvā putrāṇāṃ sahasraṃ tulyatejasām 11 dhāryau prayatnato garbhāv ity uktvā sa mahātapāḥ te bhārye varasaṃhṛṣṭe kaśyapo vanam āviśat 12 kālena mahatā kadrūr aṇḍānāṃ daśatīr daśa janayām āsa viprendra dve aṇḍe vinatā tadā 13 tayor aṇḍāni nidadhuḥ prahṛṣṭāḥ paricārikāḥ sopasvedeṣu bhāṇḍeṣu pañcavarṣaśatāni ca 14 tataḥ pañcaśate kāle kadrū putrā niviḥsṛtāḥ aṇḍābhyāṃ vinatāyās tu mithunaṃ na vyadṛśyata 15 tataḥ putrārthiṇī devī vrīḍitā sā tapasvinī aṇḍaṃ bibheda vinatā tatra putram adṛkṣata 16 pūrvārdha kāyasaṃpannam itareṇāprakāśatā saputro roṣasaṃpannaḥ śaśāpainām iti śrutiḥ 17 yo 'ham evaṃ kṛto mātas tvayā lobhaparītayā śarīreṇāsamagro 'dya tasmād dāsī bhaviṣyasi 18 pañcavarṣaśatāny asyā yayā vispardhase saha eṣa ca tvāṃ suto mātar dāsyatvān mokṣayiṣyati 19 yady enam api mātas tvaṃ mām ivāṇḍa vibhedanāt na kariṣyasy adehaṃ vā vyaṅgaṃ vāpi tapasvinam 20 pratipālayitavyas te janma kālo 'sya dhīrayā viśiṣṭa balam īpsantyā pañcavarṣaśatāt paraḥ 21 evaṃ śaptvā tataḥ putro vinatām antarikṣagaḥ aruṇo dṛṣyate brahman prabhātasamaye sadā 22 garuḍo 'pi yathākālaṃ jajñe pannagasūdanaḥ sa jātamātro vinatāṃ parityajya kham āviśat 23 ādāsyann ātmano bhojyam annaṃ vihitam asya yat vidhātrā bhṛguśārdūla kṣudhitasya bubhukṣataḥ |