|
1
[वै] ततॊ रात्र्यां वयतीतायाम अन्नम आथाय पाण्डवः भीमसेनॊ ययौ तत्र यत्रासौ पुरुषाथकः 2 आसाथ्य तु वनं तस्य रक्षसः पाण्डवॊ बली आजुहाव ततॊ नाम्ना तथन्नम उपयॊजयन 3 ततः स राक्षसः शरुत्वा भीमसेनस्य तथ वचः आजगाम सुसंक्रुथ्धॊ यत्र भीमॊ वयवस्दितः 4 महाकायॊ महावेगॊ थारयन्न इव मेथिनीम तरिशिखां भृकुटिं कृत्वा संथश्य थशनच छथम 5 भुञ्जानम अन्नं तं थृष्ट्वा भीमसेनं स राक्षसः विवृत्य नयने करुथ्ध इथं वचनम अब्रवीत 6 कॊ ऽयम अन्नम इथं भुङ्क्ते मथर्दम उपकल्पितम पश्यतॊ मम थुर्बुथ्धिर यियासुर यमसाथनम 7 भीमसेनस तु तच छरुत्वा परहसन्न इव भारत राक्षसं तम अनाथृत्य भुङ्क्त एव पराङ्मुखः 8 ततः स भैरवं कृत्वा समुथ्यम्य कराव उभौ अभ्यथ्रवथ भीमसेनं जिघांसुः पुरुषाथकः 9 तदापि परिभूयैनं नेक्षमाणॊ वृकॊथरः राक्षसं भुङ्क्त एवान्नं पाण्डवः परवीरहा 10 अमर्षेण तु संपूर्णः कुन्तीपुत्रस्य राक्षसः जघान पृष्ठं पाणिभ्यांम उभाभ्यां पृष्ठतः सदितः 11 तदा बलवता भीमः पाणिभ्यां भृशम आहतः नैवावलॊकयाम आस राक्षसं भुङ्क्त एव सः 12 ततः स भूयः संक्रुथ्धॊ वृक्षम आथाय राक्षसः ताडयिष्यंस तथा भीमं पुनर अभ्यथ्रवथ बली 13 ततॊ भीमः शनैर भुक्त्वा तथन्नं पुरुषर्षभः वार्य उपस्पृश्य संहृष्टस तस्दौ युधि महाबलः 14 कषिप्तं करुथ्धेन तं वृक्षं परतिजग्राह वीर्यवान सव्येन पाणिना भीमः परहसन्न इव भारत 15 ततः स पुनर उथ्यम्य वृक्षान बहुविधान बली पराहिणॊथ भीमसेनाय तस्मै भीमश च पाण्डवः 16 तथ वृक्षयुथ्धम अभवन महीरुह विनाशनम घॊररूपं महाराज बकपाण्डवयॊर महत 17 नाम विश्राव्य तु बकः समभिथ्रुत्य पाण्डवम भुजाभ्यां परिजग्राह भीमसेनं महाबलम 18 भीमसेनॊ ऽपि तथ रक्षः परिरभ्य महाभुजः विस्फुरन्तं महावेगं विचकर्ष बलाथ बली 19 स कृष्यमाणॊ भीमेन कर्षमाणश च पाण्डवम समयुज्यत तीव्रेण शरमेण पुरुषाथकः 20 तयॊर वेगेन महता पृदिवीसमकम्पत पाथपांश च महाकायांश चूर्णयाम आसतुस तथा 21 हीयमानं तु तथ रक्षः समीक्ष्य भरतर्षभ निष्पिष्य भूमौ पाणिभ्यां समाजघ्ने वृकॊथरः 22 ततॊ ऽसय जानुना पृष्ठम अवपीड्य बलाथ इव बाहुना परिजग्राह थक्षिणेन शिरॊधराम 23 सव्येन च कटी थेशे गृह्य वाससि पाण्डवः तथ रक्षॊ थविगुणं चक्रे नथन्तं भैरवान रवान 24 ततॊ ऽसय रुधिरं वक्त्रात पराथुरासीथ विशां पते भज्यमानस्य भीमेन तस्य घॊरस्य रक्षसः |
1
[vai] tato rātryāṃ vyatītāyām annam ādāya pāṇḍavaḥ bhīmaseno yayau tatra yatrāsau puruṣādakaḥ 2 āsādya tu vanaṃ tasya rakṣasaḥ pāṇḍavo balī ājuhāva tato nāmnā tadannam upayojayan 3 tataḥ sa rākṣasaḥ śrutvā bhīmasenasya tad vacaḥ ājagāma susaṃkruddho yatra bhīmo vyavasthitaḥ 4 mahākāyo mahāvego dārayann iva medinīm triśikhāṃ bhṛkuṭiṃ kṛtvā saṃdaśya daśanac chadam 5 bhuñjānam annaṃ taṃ dṛṣṭvā bhīmasenaṃ sa rākṣasaḥ vivṛtya nayane kruddha idaṃ vacanam abravīt 6 ko 'yam annam idaṃ bhuṅkte madartham upakalpitam paśyato mama durbuddhir yiyāsur yamasādanam 7 bhīmasenas tu tac chrutvā prahasann iva bhārata rākṣasaṃ tam anādṛtya bhuṅkta eva parāṅmukhaḥ 8 tataḥ sa bhairavaṃ kṛtvā samudyamya karāv ubhau abhyadravad bhīmasenaṃ jighāṃsuḥ puruṣādakaḥ 9 tathāpi paribhūyainaṃ nekṣamāṇo vṛkodaraḥ rākṣasaṃ bhuṅkta evānnaṃ pāṇḍavaḥ paravīrahā 10 amarṣeṇa tu saṃpūrṇaḥ kuntīputrasya rākṣasaḥ jaghāna pṛṣṭhaṃ pāṇibhyāṃm ubhābhyāṃ pṛṣṭhataḥ sthitaḥ 11 tathā balavatā bhīmaḥ pāṇibhyāṃ bhṛśam āhataḥ naivāvalokayām āsa rākṣasaṃ bhuṅkta eva saḥ 12 tataḥ sa bhūyaḥ saṃkruddho vṛkṣam ādāya rākṣasaḥ tāḍayiṣyaṃs tadā bhīmaṃ punar abhyadravad balī 13 tato bhīmaḥ śanair bhuktvā tadannaṃ puruṣarṣabhaḥ vāry upaspṛśya saṃhṛṣṭas tasthau yudhi mahābalaḥ 14 kṣiptaṃ kruddhena taṃ vṛkṣaṃ pratijagrāha vīryavān savyena pāṇinā bhīmaḥ prahasann iva bhārata 15 tataḥ sa punar udyamya vṛkṣān bahuvidhān balī prāhiṇod bhīmasenāya tasmai bhīmaś ca pāṇḍavaḥ 16 tad vṛkṣayuddham abhavan mahīruha vināśanam ghorarūpaṃ mahārāja bakapāṇḍavayor mahat 17 nāma viśrāvya tu bakaḥ samabhidrutya pāṇḍavam bhujābhyāṃ parijagrāha bhīmasenaṃ mahābalam 18 bhīmaseno 'pi tad rakṣaḥ parirabhya mahābhujaḥ visphurantaṃ mahāvegaṃ vicakarṣa balād balī 19 sa kṛṣyamāṇo bhīmena karṣamāṇaś ca pāṇḍavam samayujyata tīvreṇa śrameṇa puruṣādakaḥ 20 tayor vegena mahatā pṛthivīsamakampata pādapāṃś ca mahākāyāṃś cūrṇayām āsatus tadā 21 hīyamānaṃ tu tad rakṣaḥ samīkṣya bharatarṣabha niṣpiṣya bhūmau pāṇibhyāṃ samājaghne vṛkodaraḥ 22 tato 'sya jānunā pṛṣṭham avapīḍya balād iva bāhunā parijagrāha dakṣiṇena śirodharām 23 savyena ca kaṭī deśe gṛhya vāsasi pāṇḍavaḥ tad rakṣo dviguṇaṃ cakre nadantaṃ bhairavān ravān 24 tato 'sya rudhiraṃ vaktrāt prādurāsīd viśāṃ pate bhajyamānasya bhīmena tasya ghorasya rakṣasaḥ |