|
1
[वै] यथा निवृत्ता राजानॊ धनुषः सज्य कर्मणि अदॊथतिष्ठथ विप्राणां मध्याज जिष्णुर उथारधीः 2 उथक्रॊशन विप्रमुख्या विधुन्वन्तॊ ऽजिनानि च थृष्ट्वा संप्रस्दितं पार्दम इन्थ्रकेतुसमप्रभम 3 के चिथ आसन विमनसः के चिथ आसन मुथा युताः आहुः परस्परं के चिन निपुणा बुथ्धिजीविनः 4 यत कर्ण शल्य परमुखैः पार्दिवैर लॊकविश्रुतैः नानृतं बलवथ्भिर हि धनुर्वेथा परायणैः 5 तत कदं तव अकृतास्त्रेण पराणतॊ थुर्बलीयसा बटु मात्रेण शक्यं हि सज्यं कर्तुं धनुर थविजाः 6 अवहास्या भविष्यन्ति बराह्मणाः सर्वराजसु कर्मण्य अस्मिन्न असंसिथ्धे चापलाथ अपरीक्षिते 7 यथ्य एष थर्पाथ धर्षाथ वा यथि वा बरह्म चापलात परस्दितॊ धनुर आयन्तुं वार्यतां साधु मा गमत 8 नावहास्या भविष्यामॊ न च लाघवम आस्दिताः न च विथ्विष्टतां लॊके गमिष्यामॊ महीक्षिताम 9 के चिथ आहुर युवा शरीमान नागराजकरॊपमः पीनस्कन्धॊरु बाहुश च धैर्येण हिमवान इव 10 संभाव्यम अस्मिन कर्मेथम उत्साहाच चानुमीयते शक्तिर अस्य महॊत्साहा न हय अशक्तः सवयं वरजेत 11 न च तथ्विथ्यते किं चित कर्म लॊकेषु यथ भवेत बराह्मणानाम असाध्यं च तरिषु संस्दान चारिषु 12 अब्भक्षा वायुभक्षाश च फलाहारा थृढव्रताः थुर्बला हि बलीयांसॊ विप्रा हि बरह्मतेजसाः 13 बराह्मणॊ नावमन्तव्यः सथ वासथ वा समाचरन सुखं थुःखं महथ धरस्वं कर्म यत समुपागतम 14 एवं तेषां विलपतां विप्राणां विविधा गिरः अर्जुनॊ धनुषॊ ऽभयाशे तस्दौ गिरिर इवाचलः 15 स तथ धनुः परिक्रम्य परथक्षिणम अदाकरॊत परणम्य शिरसा हृष्टॊ जगृहे च परंतपः 16 सज्यं च चक्रे निमिषान्तरेण; शरांश च जग्राह थशार्ध संख्यान विव्याध लक्ष्यं निपपात तच च; छिथ्रेण भूमौ सहसातिविथ्धम 17 ततॊ ऽनतरिक्षे च बभूव नाथः; समाजमध्ये च महान निनाथः पुष्पाणि थिव्यानि ववर्ष थेवः; पार्दस्य मूर्ध्नि थविषतां निहन्तुः 18 चेला वेधांस ततश चक्रुर हाहाकारांश च सर्वशः नयपतंश चात्र नभसः समन्तात पुष्पवृष्टयः 19 शताङ्गानि च तूर्याणि वाथकाश चाप्य अवाथयन सूतमागध संघाश च अस्तुवंस तत्र सुस्वनाः 20 तं थृष्ट्वा थरुपथः परीतॊ बभूवारि निषूथनः सहसैन्यश च पार्दस्य साहाय्यार्दम इयेष सः 21 तस्मिंस तु शब्थे महति परवृत्ते; युधिष्ठिरॊ धर्मभृतां वरिष्ठः आवासम एवॊपजगाम शीघ्रं; सार्धं यमाभ्यां पुरुषॊत्तमाभ्याम 22 विथ्धं तु लक्ष्यं परसमीक्ष्य; कृष्णा पार्दं च शक्र परतिमं निरीक्ष्य आथाय शुक्लं वरमाल्यथाम; जगाम कुन्तीसुतम उत्स्मयन्ती 23 स ताम उपाथाय विजित्य रङ्गे; थविजातिभिस तैर अभिपूज्यमानः रङ्गान निरक्रामथ अचिन्त्यकर्मा; पत्न्या तया चाप्य अनुगम्यमानः |
1
[vai] yadā nivṛttā rājāno dhanuṣaḥ sajya karmaṇi athodatiṣṭhad viprāṇāṃ madhyāj jiṣṇur udāradhīḥ 2 udakrośan vipramukhyā vidhunvanto 'jināni ca dṛṣṭvā saṃprasthitaṃ pārtham indraketusamaprabham 3 ke cid āsan vimanasaḥ ke cid āsan mudā yutāḥ āhuḥ parasparaṃ ke cin nipuṇā buddhijīvinaḥ 4 yat karṇa śalya pramukhaiḥ pārthivair lokaviśrutaiḥ nānṛtaṃ balavadbhir hi dhanurvedā parāyaṇaiḥ 5 tat kathaṃ tv akṛtāstreṇa prāṇato durbalīyasā baṭu mātreṇa śakyaṃ hi sajyaṃ kartuṃ dhanur dvijāḥ 6 avahāsyā bhaviṣyanti brāhmaṇāḥ sarvarājasu karmaṇy asminn asaṃsiddhe cāpalād aparīkṣite 7 yady eṣa darpād dharṣād vā yadi vā brahma cāpalāt prasthito dhanur āyantuṃ vāryatāṃ sādhu mā gamat 8 nāvahāsyā bhaviṣyāmo na ca lāghavam āsthitāḥ na ca vidviṣṭatāṃ loke gamiṣyāmo mahīkṣitām 9 ke cid āhur yuvā śrīmān nāgarājakaropamaḥ pīnaskandhoru bāhuś ca dhairyeṇa himavān iva 10 saṃbhāvyam asmin karmedam utsāhāc cānumīyate śaktir asya mahotsāhā na hy aśaktaḥ svayaṃ vrajet 11 na ca tadvidyate kiṃ cit karma lokeṣu yad bhavet brāhmaṇānām asādhyaṃ ca triṣu saṃsthāna cāriṣu 12 abbhakṣā vāyubhakṣāś ca phalāhārā dṛḍhavratāḥ durbalā hi balīyāṃso viprā hi brahmatejasāḥ 13 brāhmaṇo nāvamantavyaḥ sad vāsad vā samācaran sukhaṃ duḥkhaṃ mahad dhrasvaṃ karma yat samupāgatam 14 evaṃ teṣāṃ vilapatāṃ viprāṇāṃ vividhā giraḥ arjuno dhanuṣo 'bhyāśe tasthau girir ivācalaḥ 15 sa tad dhanuḥ parikramya pradakṣiṇam athākarot praṇamya śirasā hṛṣṭo jagṛhe ca paraṃtapaḥ 16 sajyaṃ ca cakre nimiṣāntareṇa; śarāṃś ca jagrāha daśārdha saṃkhyān vivyādha lakṣyaṃ nipapāta tac ca; chidreṇa bhūmau sahasātividdham 17 tato 'ntarikṣe ca babhūva nādaḥ; samājamadhye ca mahān ninādaḥ puṣpāṇi divyāni vavarṣa devaḥ; pārthasya mūrdhni dviṣatāṃ nihantuḥ 18 celā vedhāṃs tataś cakrur hāhākārāṃś ca sarvaśaḥ nyapataṃś cātra nabhasaḥ samantāt puṣpavṛṣṭayaḥ 19 śatāṅgāni ca tūryāṇi vādakāś cāpy avādayan sūtamāgadha saṃghāś ca astuvaṃs tatra susvanāḥ 20 taṃ dṛṣṭvā drupadaḥ prīto babhūvāri niṣūdanaḥ sahasainyaś ca pārthasya sāhāyyārtham iyeṣa saḥ 21 tasmiṃs tu śabde mahati pravṛtte; yudhiṣṭhiro dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ āvāsam evopajagāma śīghraṃ; sārdhaṃ yamābhyāṃ puruṣottamābhyām 22 viddhaṃ tu lakṣyaṃ prasamīkṣya; kṛṣṇā pārthaṃ ca śakra pratimaṃ nirīkṣya ādāya śuklaṃ varamālyadāma; jagāma kuntīsutam utsmayantī 23 sa tām upādāya vijitya raṅge; dvijātibhis tair abhipūjyamānaḥ raṅgān nirakrāmad acintyakarmā; patnyā tayā cāpy anugamyamānaḥ |