|
1
[कर्ण] थुर्यॊधन तव परज्ञा न सम्यग इति मे मतिः न हय उपायेन ते शक्याः पाण्डवाः कुरुनन्थन 2 पूर्वम एव हिते सूक्ष्मैर उपायैर यतितास तवया निग्रहीतुं यथा वीर शकिता न तथा तवया 3 इहैव वर्तमानास ते समीपे तव पार्दिव अजातपक्षाः शिशवः शकिता नैव बाधितुम 4 जातपक्षा विथेशस्दा विवृथ्धाः सर्वशॊ ऽथय ते नॊपाय साध्याः कौन्तेया ममैषा मतिर अच्युत 5 न च ते वयसनैर यॊक्तुं शक्या थिष्ट कृता हि ते शङ्किताश चेप्सवश चैव पितृपैतामहं पथम 6 परस्परेण भेथश च नाधातुं तेषु शक्यते एकस्यां ये रताः पत्न्यां न भिथ्यन्ते परस्परम 7 न चापि कृष्णा शक्येत तेभ्यॊ भेथयितुं परैः परिथ्यूनान वृतवती किम उताथ्य मृजावतः 8 ईप्सितश च गुणः सत्रीणाम एकस्या बहु भर्तृता तं च पराप्तवती कृष्णा न सा भेथयितुं सुखम 9 आर्य वृत्तश च पाञ्चाल्यॊ न स राजा धनप्रियः न संत्यक्ष्यति कौन्तेयान राज्यथानैर अपि धरुवम 10 तदास्य पुत्रॊ गुणवान अनुरक्तश च पाण्डवान तस्मान नॊपाय साध्यांस तान अहं मन्ये कदं चन 11 इथं तव अथ्य कषमं कर्तुम अस्माकं पुरुषर्षभ यावन न कृतमूलास ते पाण्डवेया विशां पते तवत परहरणीयास ते रॊचतां तव विक्रमः 12 अस्मत पक्षॊ महान यावथ यावत पाञ्चालकॊ लघुः तावत परहरणं तेषां करियतां मा विचारय 13 वाहनानि परभूतानि मित्राणि बहुलानि च याचन न तेषां गान्धारे तावथ एवाशु विक्रम 14 यावच च राजा पाञ्चाल्यॊ नॊथ्यमे कुरुते मनः सह पुत्रैर महावीर्यैस तावथ एवाशु विक्रम 15 यावन्न आयाति वार्ष्णेयः कर्षन यावथ अवाहिनीम राज्यार्दे पाण्डवेयानां तावथ एवाशु विक्रम 16 वसूनि विविधान भॊगान राज्यम एव च केवलम नात्याज्यम अस्ति कृष्णस्य पाण्डवार्दे महीपते 17 विक्रमेण मही पराप्ता भरतेन महात्मना विक्रमेण च लॊकांस तरीञ जितवान पाकशासनः 18 विक्रमं च परशंसन्ति कषत्रियस्य विशां पते सवकॊ हि धर्मः शूराणां विक्रमः पार्दिवर्षभ 19 ते बलेन वयं राजन महता चतुरङ्गिणा परमद्य थरुपथं शीघ्रम आनयामेह पाण्डवान 20 न हि साम्ना न थानेन न भेथेन च पाण्डवाः शक्याः साधयितुं तस्माथ विक्रमेणैव ताञ जहि 21 तान विक्रमेण जित्वेमाम अखिलां भुङ्क्ष्व मेथिनीम नान्यम अत्र परपश्यामि कार्यॊपायं जनाधिप 22 [वै] शरुत्वा तु राधेय वचॊ धृतराष्ट्रः परतापवान अभिपूज्य ततः पश्चाथ इथं वचनम अब्रवीत 23 उपपन्नं महाप्राज्ञे कृतास्त्रे सूतनन्थने तवयि विक्रमसंपन्नम इथं वचनम ईथृशम 24 भूय एव तु भीष्मश च थरॊणॊ विथुर एव च युवां च कुरुतां बुथ्धिं भवेथ या नः सुखॊथया 25 तत आनाय्य तान सर्वान मन्त्रिणः सुमहायशाः धृतराष्ट्रॊ महाराज मन्त्रयाम आस वै तथा |
1
[karṇa] duryodhana tava prajñā na samyag iti me matiḥ na hy upāyena te śakyāḥ pāṇḍavāḥ kurunandana 2 pūrvam eva hite sūkṣmair upāyair yatitās tvayā nigrahītuṃ yadā vīra śakitā na tadā tvayā 3 ihaiva vartamānās te samīpe tava pārthiva ajātapakṣāḥ śiśavaḥ śakitā naiva bādhitum 4 jātapakṣā videśasthā vivṛddhāḥ sarvaśo 'dya te nopāya sādhyāḥ kaunteyā mamaiṣā matir acyuta 5 na ca te vyasanair yoktuṃ śakyā diṣṭa kṛtā hi te śaṅkitāś cepsavaś caiva pitṛpaitāmahaṃ padam 6 paraspareṇa bhedaś ca nādhātuṃ teṣu śakyate ekasyāṃ ye ratāḥ patnyāṃ na bhidyante parasparam 7 na cāpi kṛṣṇā śakyeta tebhyo bhedayituṃ paraiḥ paridyūnān vṛtavatī kim utādya mṛjāvataḥ 8 īpsitaś ca guṇaḥ strīṇām ekasyā bahu bhartṛtā taṃ ca prāptavatī kṛṣṇā na sā bhedayituṃ sukham 9 ārya vṛttaś ca pāñcālyo na sa rājā dhanapriyaḥ na saṃtyakṣyati kaunteyān rājyadānair api dhruvam 10 tathāsya putro guṇavān anuraktaś ca pāṇḍavān tasmān nopāya sādhyāṃs tān ahaṃ manye kathaṃ cana 11 idaṃ tv adya kṣamaṃ kartum asmākaṃ puruṣarṣabha yāvan na kṛtamūlās te pāṇḍaveyā viśāṃ pate tavat praharaṇīyās te rocatāṃ tava vikramaḥ 12 asmat pakṣo mahān yāvad yāvat pāñcālako laghuḥ tāvat praharaṇaṃ teṣāṃ kriyatāṃ mā vicāraya 13 vāhanāni prabhūtāni mitrāṇi bahulāni ca yācan na teṣāṃ gāndhāre tāvad evāśu vikrama 14 yāvac ca rājā pāñcālyo nodyame kurute manaḥ saha putrair mahāvīryais tāvad evāśu vikrama 15 yāvann āyāti vārṣṇeyaḥ karṣan yāvad avāhinīm rājyārthe pāṇḍaveyānāṃ tāvad evāśu vikrama 16 vasūni vividhān bhogān rājyam eva ca kevalam nātyājyam asti kṛṣṇasya pāṇḍavārthe mahīpate 17 vikrameṇa mahī prāptā bharatena mahātmanā vikrameṇa ca lokāṃs trīñ jitavān pākaśāsanaḥ 18 vikramaṃ ca praśaṃsanti kṣatriyasya viśāṃ pate svako hi dharmaḥ śūrāṇāṃ vikramaḥ pārthivarṣabha 19 te balena vayaṃ rājan mahatā caturaṅgiṇā pramathya drupadaṃ śīghram ānayāmeha pāṇḍavān 20 na hi sāmnā na dānena na bhedena ca pāṇḍavāḥ śakyāḥ sādhayituṃ tasmād vikrameṇaiva tāñ jahi 21 tān vikrameṇa jitvemām akhilāṃ bhuṅkṣva medinīm nānyam atra prapaśyāmi kāryopāyaṃ janādhipa 22 [vai] śrutvā tu rādheya vaco dhṛtarāṣṭraḥ pratāpavān abhipūjya tataḥ paścād idaṃ vacanam abravīt 23 upapannaṃ mahāprājñe kṛtāstre sūtanandane tvayi vikramasaṃpannam idaṃ vacanam īdṛśam 24 bhūya eva tu bhīṣmaś ca droṇo vidura eva ca yuvāṃ ca kurutāṃ buddhiṃ bhaved yā naḥ sukhodayā 25 tata ānāyya tān sarvān mantriṇaḥ sumahāyaśāḥ dhṛtarāṣṭro mahārāja mantrayām āsa vai tadā |