|
1
[भस] न रॊचते विग्रहॊ मे पाण्डुपुत्रैः कदं चन यदैव धृतराष्ट्रॊ मे तदा पाण्डुर असंशयम 2 गान्धार्याश च यदा पुत्रास तदा कुन्तीसुता मताः यदा च मम ते रक्ष्या धृतराष्ट्र तदा तव 3 यदा च मम राज्ञश च तदा थुर्यॊधनस्य ते तदा कुरूणां सर्वेषाम अन्येषाम अपि भारत 4 एवंगते विग्रहं तैर न रॊचये; संधाय वीरैर थीयताम अथ्य भूमिः तेषाम अपीथं परपितामहानां; राज्यं पितुश चैव कुरूत्तमानाम 5 थुर्यॊधन यदा राज्यं तवम इथं तात पश्यसि मम पैतृकम इत्य एवं ते ऽपि पश्यन्ति पाण्डवाः 6 यथि राज्यं न ते पराप्ताः पाण्डवेयास तपस्विनः कुत एव तवापीथं भारतस्य च कस्य चित 7 अद धर्मेण राज्यं तवं पराप्तवान भरतर्षभ ते ऽपि राज्यम अनुप्राप्ताः पूर्वम एवेति मे मतिः 8 मधुरेणैव राज्यस्य तेषाम अर्धं परथीयताम एतथ धि पुरुषव्याघ्र हितं सर्वजनस्य च 9 अतॊ ऽनयदा चेत करियते न हितं नॊ भविष्यति तवाप्य अकीर्तिः सकला भविष्यति न संशयः 10 कीर्तिरक्षणम आतिष्ठ कीर्तिर हि परमं बलम नष्टकीर्तेर मनुष्यस्य जीवितं हय अफलं समृतम 11 यावत कीर्तिर मनुष्यस्य न परणश्यति कौरव तावज जीवति गान्धारे नष्टकीर्तिस तु नश्यति 12 तम इमं समुपातिष्ठ धर्मं कुरु कुलॊचितम अनुरूपं महाबाहॊ पूर्वेषाम आत्मनः कुरु 13 थिष्ट्या धरन्ति ते वीरा थिष्ट्या जीवति सा पृदा थिष्ट्या पुरॊचनः पापॊ नसकामॊ ऽतययं गतः 14 तथा परभृति गान्धारे न शक्नॊम्य अभिवीक्षितुम लॊके पराणभृतां कं चिच छरुत्वा कुन्तीं तदागताम 15 न चापि थॊषेण तदा लॊकॊ वैति पुरॊचनम यदा तवां पुरुषव्याघ्र लॊकॊ थॊषेण गच्छति 16 तथ इथं जीवितं तेषां तव कल्मष नाशनम संमन्तव्यं महाराज पाण्डवानां च थर्शनम 17 न चापि तेषां वीराणां जीवतां कुरुनन्थन पित्र्यॊ ऽंशः शक्य आथातुम अपि वज्रभृता सवयम 18 ते हि सर्वे सदिता धर्मे सर्वे चैवैक चेतसः अधर्मेण निरस्ताश च तुल्ये राज्ये विशेषतः 19 यथि धर्मस तवया कार्यॊ यथि कार्यं परियं च मे कषेमं च यथि कर्तव्यं तेषाम अर्धं परथीयताम |
1
[bhs] na rocate vigraho me pāṇḍuputraiḥ kathaṃ cana yathaiva dhṛtarāṣṭro me tathā pāṇḍur asaṃśayam 2 gāndhāryāś ca yathā putrās tathā kuntīsutā matāḥ yathā ca mama te rakṣyā dhṛtarāṣṭra tathā tava 3 yathā ca mama rājñaś ca tathā duryodhanasya te tathā kurūṇāṃ sarveṣām anyeṣām api bhārata 4 evaṃgate vigrahaṃ tair na rocaye; saṃdhāya vīrair dīyatām adya bhūmiḥ teṣām apīdaṃ prapitāmahānāṃ; rājyaṃ pituś caiva kurūttamānām 5 duryodhana yathā rājyaṃ tvam idaṃ tāta paśyasi mama paitṛkam ity evaṃ te 'pi paśyanti pāṇḍavāḥ 6 yadi rājyaṃ na te prāptāḥ pāṇḍaveyās tapasvinaḥ kuta eva tavāpīdaṃ bhāratasya ca kasya cit 7 atha dharmeṇa rājyaṃ tvaṃ prāptavān bharatarṣabha te 'pi rājyam anuprāptāḥ pūrvam eveti me matiḥ 8 madhureṇaiva rājyasya teṣām ardhaṃ pradīyatām etad dhi puruṣavyāghra hitaṃ sarvajanasya ca 9 ato 'nyathā cet kriyate na hitaṃ no bhaviṣyati tavāpy akīrtiḥ sakalā bhaviṣyati na saṃśayaḥ 10 kīrtirakṣaṇam ātiṣṭha kīrtir hi paramaṃ balam naṣṭakīrter manuṣyasya jīvitaṃ hy aphalaṃ smṛtam 11 yāvat kīrtir manuṣyasya na praṇaśyati kaurava tāvaj jīvati gāndhāre naṣṭakīrtis tu naśyati 12 tam imaṃ samupātiṣṭha dharmaṃ kuru kulocitam anurūpaṃ mahābāho pūrveṣām ātmanaḥ kuru 13 diṣṭyā dharanti te vīrā diṣṭyā jīvati sā pṛthā diṣṭyā purocanaḥ pāpo nasakāmo 'tyayaṃ gataḥ 14 tadā prabhṛti gāndhāre na śaknomy abhivīkṣitum loke prāṇabhṛtāṃ kaṃ cic chrutvā kuntīṃ tathāgatām 15 na cāpi doṣeṇa tathā loko vaiti purocanam yathā tvāṃ puruṣavyāghra loko doṣeṇa gacchati 16 tad idaṃ jīvitaṃ teṣāṃ tava kalmaṣa nāśanam saṃmantavyaṃ mahārāja pāṇḍavānāṃ ca darśanam 17 na cāpi teṣāṃ vīrāṇāṃ jīvatāṃ kurunandana pitryo 'ṃśaḥ śakya ādātum api vajrabhṛtā svayam 18 te hi sarve sthitā dharme sarve caivaika cetasaḥ adharmeṇa nirastāś ca tulye rājye viśeṣataḥ 19 yadi dharmas tvayā kāryo yadi kāryaṃ priyaṃ ca me kṣemaṃ ca yadi kartavyaṃ teṣām ardhaṃ pradīyatām |