|
1
[थरॊण] मन्त्राय समुपानीतैर धृतराष्ट्र हितैर नृप धर्म्यं पद्यं यशस्यं च वाच्यम इत्य अनुशुश्रुमः 2 ममाप्य एषा मतिस तात या भीष्मस्य महात्मनः संविभज्यास तु कौन्तेया धर्म एष सनातनः 3 परेष्यतां थरुपथायाशु नरः कश चित परियंवथः बहुलं रत्नम आथाय तेषाम अर्दाय भारत 4 मिदः कृत्यं च तस्मै स आथाय बहु गच्छतु वृथ्धिं च परमां बरूयात तत संयॊगॊथ्भवां तदा 5 संप्रीयमाणं तवां बरूयाथ राजन थूर्यॊधनं तदा असकृथ थरुपथे चैव धृष्टथ्युम्ने च भारत 6 उचितत्वं परियत्वं च यॊगस्यापि च वर्णयेत पुनः पुनश च कौन्तेयान माथ्रीपुत्रौ च सान्त्वयन 7 हिरण्मयानि शुभ्राणि बहून्य आभरणानि च वचनात तव राजेन्थ्र थरौपथ्याः संप्रयच्छतु 8 तदा थरुपथपुत्राणां सर्वेषां भरतर्षभ पाण्डवानां च सर्वेषां कुन्त्या युक्तानि यानि च 9 एवं सान्त्वसमायुक्तं थरुपथं पाण्डवैः सह उक्त्वादानन्तरं बरूयात तेषाम आगमनं परति 10 अनुज्ञातेषु वीरेषु बलं गच्छतु शॊभनम थुःशासनॊ विकर्णश च पाण्डवान आनयन्त्व इह 11 ततस ते पार्दिवश्रेष्ठ पूज्यमानाः सथा तवया परकृतीनाम अनुमते पथे सदास्यन्ति पैतृके 12 एवं तव महाराज तेषु पुत्रेषु चैव ह वृत्तम औपयिकं मन्ये भीष्मेण सह भारत 13 [कर्ण] यॊजिताव अर्दमानाभ्यां सर्वकार्येष्व अनन्तरौ न मन्त्रयेतां तवच छरेयः किम अथ्भुततरं ततः 14 थुष्टेन मनसा यॊ वै परच्छन्नेनान्तर आत्मना बरूयान निःश्रेयसं नाम कदं कुर्यात सतां मतम 15 न मित्राण्य अर्दकृच्छ्रेषु शरेयसे वेतराय वा विधिपूर्वं हि सर्वस्य थुःखं वा यथि वा सुखम 16 कृतप्रज्ञॊ ऽकृतप्रज्ञॊ बालॊ वृथ्धश च मानवः ससहायॊ ऽसहायश च सर्वं सर्वत्र विन्थति 17 शरूयते हि पुरा कश चिथ अम्बुवीच इति शरुतः आसीथ राजगृहे राजा मागधानां महीक्षिताम 18 स हीनः करणैः सर्वैर उच्छ्वासपरमॊ नृपः अमात्यसंस्दः कार्येषु सर्वेष्व एवाभवत तथा 19 तस्यामात्यॊ महाकर्णिर बभूवैकेश्वरः पुरा स लब्धबलम आत्मानं मन्यमानॊ ऽवमन्यते 20 स राज्ञ उपभॊग्यानि सत्रियॊ रत्नधनानि च आथथे सर्वशॊ मूढ ऐश्वर्यं च सवयं तथा 21 तथ आथाय च लुब्धस्य लाभाल लॊभॊ वयवर्धत तदा हि सर्वम आथाय राज्यम अस्य जिहीर्षति 22 हीनस्य करणैः सर्वैर उच्छ्वासपरमस्य च यतमानॊ ऽपि तथ राज्यं न शशाकेति नः शरुतम 23 किम अन्यथ विहितान नूनं तस्य सा पुरुषेन्थ्रता यथि ते विहितं राज्यं भविष्यति विशां पते 24 मिषतः सर्वलॊकस्य सदास्यते तवयि तथ धरुवम अतॊ ऽनयदा चेथ विहितं यतमानॊ न लप्स्यसे 25 एवं विथ्वन्न उपाथत्स्व मन्त्रिणां साध्व असाधुताम थुष्टानां चैव बॊथ्धव्यम अथुष्टानां च भाषितम 26 [थरॊण] विथ्म ते भावथॊषेण यथर्दम इथम उच्यते थुष्टः पाण्डव हेतॊस तवं थॊषं खयापयसे हि नः 27 हितं तु परमं कर्ण बरवीमि कुरुवर्धनम अद तवं मन्यसे थुष्टं बरूहि यत परमं हितम 28 अतॊ ऽनयदा चेत करियते यथ बरवीमि परं हितम कुरवॊ विनशिष्यन्ति नचिरेणेति मे मतिः |
1
[droṇa] mantrāya samupānītair dhṛtarāṣṭra hitair nṛpa dharmyaṃ pathyaṃ yaśasyaṃ ca vācyam ity anuśuśrumaḥ 2 mamāpy eṣā matis tāta yā bhīṣmasya mahātmanaḥ saṃvibhajyās tu kaunteyā dharma eṣa sanātanaḥ 3 preṣyatāṃ drupadāyāśu naraḥ kaś cit priyaṃvadaḥ bahulaṃ ratnam ādāya teṣām arthāya bhārata 4 mithaḥ kṛtyaṃ ca tasmai sa ādāya bahu gacchatu vṛddhiṃ ca paramāṃ brūyāt tat saṃyogodbhavāṃ tathā 5 saṃprīyamāṇaṃ tvāṃ brūyād rājan dūryodhanaṃ tathā asakṛd drupade caiva dhṛṣṭadyumne ca bhārata 6 ucitatvaṃ priyatvaṃ ca yogasyāpi ca varṇayet punaḥ punaś ca kaunteyān mādrīputrau ca sāntvayan 7 hiraṇmayāni śubhrāṇi bahūny ābharaṇāni ca vacanāt tava rājendra draupadyāḥ saṃprayacchatu 8 tathā drupadaputrāṇāṃ sarveṣāṃ bharatarṣabha pāṇḍavānāṃ ca sarveṣāṃ kuntyā yuktāni yāni ca 9 evaṃ sāntvasamāyuktaṃ drupadaṃ pāṇḍavaiḥ saha uktvāthānantaraṃ brūyāt teṣām āgamanaṃ prati 10 anujñāteṣu vīreṣu balaṃ gacchatu śobhanam duḥśāsano vikarṇaś ca pāṇḍavān ānayantv iha 11 tatas te pārthivaśreṣṭha pūjyamānāḥ sadā tvayā prakṛtīnām anumate pade sthāsyanti paitṛke 12 evaṃ tava mahārāja teṣu putreṣu caiva ha vṛttam aupayikaṃ manye bhīṣmeṇa saha bhārata 13 [karṇa] yojitāv arthamānābhyāṃ sarvakāryeṣv anantarau na mantrayetāṃ tvac chreyaḥ kim adbhutataraṃ tataḥ 14 duṣṭena manasā yo vai pracchannenāntar ātmanā brūyān niḥśreyasaṃ nāma kathaṃ kuryāt satāṃ matam 15 na mitrāṇy arthakṛcchreṣu śreyase vetarāya vā vidhipūrvaṃ hi sarvasya duḥkhaṃ vā yadi vā sukham 16 kṛtaprajño 'kṛtaprajño bālo vṛddhaś ca mānavaḥ sasahāyo 'sahāyaś ca sarvaṃ sarvatra vindati 17 śrūyate hi purā kaś cid ambuvīca iti śrutaḥ āsīd rājagṛhe rājā māgadhānāṃ mahīkṣitām 18 sa hīnaḥ karaṇaiḥ sarvair ucchvāsaparamo nṛpaḥ amātyasaṃsthaḥ kāryeṣu sarveṣv evābhavat tadā 19 tasyāmātyo mahākarṇir babhūvaikeśvaraḥ purā sa labdhabalam ātmānaṃ manyamāno 'vamanyate 20 sa rājña upabhogyāni striyo ratnadhanāni ca ādade sarvaśo mūḍha aiśvaryaṃ ca svayaṃ tadā 21 tad ādāya ca lubdhasya lābhāl lobho vyavardhata tathā hi sarvam ādāya rājyam asya jihīrṣati 22 hīnasya karaṇaiḥ sarvair ucchvāsaparamasya ca yatamāno 'pi tad rājyaṃ na śaśāketi naḥ śrutam 23 kim anyad vihitān nūnaṃ tasya sā puruṣendratā yadi te vihitaṃ rājyaṃ bhaviṣyati viśāṃ pate 24 miṣataḥ sarvalokasya sthāsyate tvayi tad dhruvam ato 'nyathā ced vihitaṃ yatamāno na lapsyase 25 evaṃ vidvann upādatsva mantriṇāṃ sādhv asādhutām duṣṭānāṃ caiva boddhavyam aduṣṭānāṃ ca bhāṣitam 26 [droṇa] vidma te bhāvadoṣeṇa yadartham idam ucyate duṣṭaḥ pāṇḍava hetos tvaṃ doṣaṃ khyāpayase hi naḥ 27 hitaṃ tu paramaṃ karṇa bravīmi kuruvardhanam atha tvaṃ manyase duṣṭaṃ brūhi yat paramaṃ hitam 28 ato 'nyathā cet kriyate yad bravīmi paraṃ hitam kuravo vinaśiṣyanti nacireṇeti me matiḥ |