Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 1 Index  Previous  Next 

Book 1 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 1
Chapter 212

  1 [वै]
      ततः संवाथिते तस्मिन्न अनुज्ञातॊ धनंजयः
      गतां रैवतके कन्यां विथित्वा जनमेजय
      वासुथेवाभ्यनुज्ञातः कदयित्वेतिकृत्यताम
  2 कृष्णस्य मतम आज्ञाय परययौ भरतर्षभः
  3 रदेन काञ्चनाङ्गेन कल्पितेन यदाविधि
      सैन्यसुग्रीव युक्तेन किङ्किणीजालमालिना
  4 सर्वशस्त्रॊपपन्नेन जीमूतरवनाथिना
      जवलिताग्निप्रकाशेन थविषतां हर्षघातिना
  5 संनथ्धः कवची खड्गी बथ्धगॊधाङ्गुलित्रवान
      मृगया वयपथेशेन यौगपथ्येन भारत
  6 सुभथ्रा तव अद शैलेन्थ्रम अभ्यर्च्य सह रैवतम
      थैवतानि च सर्वाणि बराह्मणान सवस्ति वाच्य च
  7 परथक्षिणं गिरिं कृत्वा परययौ थवारकां परति
      ताम अभिथ्रुत्य कौन्तेयः परसह्यारॊपयथ रदम
  8 ततः स पुरुषव्याघ्रस ताम आथाय शुचिस्मिताम
      रदेनाकाशगेनैव परययौ सवपुरं परति
  9 हरियमाणां तु तां थृष्ट्वा सुभथ्रां सैनिकॊ जनः
      विक्रॊशन पराथ्रवत सर्वॊ थवारकाम अभितः पुरीम
  10 ते समासाथ्य सहिताः सुधर्माम अभितः सभाम
     सभा पालस्य तत सर्वम आचख्युः पार्द विक्रमम
 11 तेषां शरुत्वा सभा पालॊ भेरीं साम्नाहिकीं ततः
     समाजघ्ने महाघॊषां जाम्बूनथपरिष्कृताम
 12 कषुब्धास तेनाद शब्थेन भॊजवृष्ण्यन्धकास तथा
     अन्नपानम अपास्याद समापेतुः सभां ततः
 13 ततॊ जाम्बूनथाङ्गानि सपर्ध्यास्तरणवन्ति च
     मणिविथ्रुम चित्राणि जवलिताग्निप्रभाणि च
 14 भेजिरे पुरुषव्याघ्रा वृष्ण्यन्धकमहारदाः
     सिंहासनानि शतशॊ धिष्ण्यानीव हुताशनाः
 15 तेषां समुपविष्टानां थेवानाम इव संनये
     आचख्यौ चेष्टितं जिष्णॊः सभा पालः सहानुगः
 16 तच छरुत्वा वृष्णिवीरास ते मथरक्तान्त लॊचनाः
     अमृष्यमाणाः पार्दस्य समुत्पेतुर अहं कृताः
 17 यॊजयध्वं रदान आशु परासान आहरतेति च
     धनूंषि च महार्हाणि कवचानि बृहन्ति च
 18 सूतान उच्चुक्रुशुः केच चिथ रदान यॊजयतेति च
     सवयं च तुरगान के चिन निन्युर हेमविभूषितान
 19 रदेष्व आनीयमानेषु कवचेषु धवजेषु च
     अभिक्रन्थे नृवीराणां तथासीत संकुलं महत
 20 वनमाली ततः कषीबः कैलासशिखरॊपमः
     नीलवासा मथॊत्सिक्त इथं वचनम अब्रवीत
 21 किम इथं कुरुदाप्रज्ञास तूष्णींभूते जनार्थने
     अस्य भावम अविज्ञाय संक्रुथ्धा मॊघगर्जिताः
 22 एष तावथ अभिप्रायम आख्यातु सवं महामतिः
     यथ अस्य रुचितं कर्तुं तत कुरुध्वम अतन्थ्रिताः
 23 ततस ते तथ वचः शरुत्वा गराह्य रूपं हलायुधात
     तूष्णींभूतास ततः सर्वे साधु साध्व इति चाब्रुवन
 24 समं वचॊ निशम्येति बलथेवस्य धीमतः
     पुनर एव सभामध्ये सर्वे तु समुपाविशन
 25 ततॊ ऽबरवीत कामपालॊ वासुथेवं परंतपम
     किम अवाग उपविष्टॊ ऽसि परेक्षमाणॊ जनार्थन
 26 सत्कृतस तवत्कृते पार्तः सर्वैर अस्माभिर अच्युत
     न च सॊ ऽरहति तां पूजां थुर्बुथ्धिः कुलपांसनः
 27 कॊ हि तत्रैव भुक्त्वान्नं भाजनं भेत्तुम अर्हति
     मन्यमानः कुले जातम आत्मानं पुरुषः कव चित
 28 ईप्समानश च संबन्धं कृप पूर्वं च मानयन
     कॊ हि नाम भवेनार्दी साहसेन समाचरेत
 29 सॊ ऽवमन्य च नामास्मान अनाथृत्य च केशवम
     परसह्य हृतवान अथ्य सुभथ्रां मृत्युम आत्मनः
 30 कदं हि शिरसॊ मध्ये पथं तेन कृतं मम
     मर्षयिष्यामि गॊविन्थ पाथस्पर्शम इवॊरगः
 31 अथ्य निष्कौरवाम एकः करिष्यामि वसुंधराम
     न हि मे मर्षणीयॊ ऽयम अर्जुनस्य वयतिक्रमः
 32 तं तदा गर्जमानं तु मेघथुन्थुभि निःस्वनम
     अन्वपथ्यन्त ते सर्वे भॊजवृष्ण्यन्धकास तथा
  1 [vai]
      tataḥ saṃvādite tasminn anujñāto dhanaṃjayaḥ
      gatāṃ raivatake kanyāṃ viditvā janamejaya
      vāsudevābhyanujñātaḥ kathayitvetikṛtyatām
  2 kṛṣṇasya matam ājñāya prayayau bharatarṣabhaḥ
  3 rathena kāñcanāṅgena kalpitena yathāvidhi
      sainyasugrīva yuktena kiṅkiṇījālamālinā
  4 sarvaśastropapannena jīmūtaravanādinā
      jvalitāgniprakāśena dviṣatāṃ harṣaghātinā
  5 saṃnaddhaḥ kavacī khaḍgī baddhagodhāṅgulitravān
      mṛgayā vyapadeśena yaugapadyena bhārata
  6 subhadrā tv atha śailendram abhyarcya saha raivatam
      daivatāni ca sarvāṇi brāhmaṇān svasti vācya ca
  7 pradakṣiṇaṃ giriṃ kṛtvā prayayau dvārakāṃ prati
      tām abhidrutya kaunteyaḥ prasahyāropayad ratham
  8 tataḥ sa puruṣavyāghras tām ādāya śucismitām
      rathenākāśagenaiva prayayau svapuraṃ prati
  9 hriyamāṇāṃ tu tāṃ dṛṣṭvā subhadrāṃ sainiko janaḥ
      vikrośan prādravat sarvo dvārakām abhitaḥ purīm
  10 te samāsādya sahitāḥ sudharmām abhitaḥ sabhām
     sabhā pālasya tat sarvam ācakhyuḥ pārtha vikramam
 11 teṣāṃ śrutvā sabhā pālo bherīṃ sāmnāhikīṃ tataḥ
     samājaghne mahāghoṣāṃ jāmbūnadapariṣkṛtām
 12 kṣubdhās tenātha śabdena bhojavṛṣṇyandhakās tadā
     annapānam apāsyātha samāpetuḥ sabhāṃ tataḥ
 13 tato jāmbūnadāṅgāni spardhyāstaraṇavanti ca
     maṇividruma citrāṇi jvalitāgniprabhāṇi ca
 14 bhejire puruṣavyāghrā vṛṣṇyandhakamahārathāḥ
     siṃhāsanāni śataśo dhiṣṇyānīva hutāśanāḥ
 15 teṣāṃ samupaviṣṭānāṃ devānām iva saṃnaye
     ācakhyau ceṣṭitaṃ jiṣṇoḥ sabhā pālaḥ sahānugaḥ
 16 tac chrutvā vṛṣṇivīrās te madaraktānta locanāḥ
     amṛṣyamāṇāḥ pārthasya samutpetur ahaṃ kṛtāḥ
 17 yojayadhvaṃ rathān āśu prāsān āharateti ca
     dhanūṃṣi ca mahārhāṇi kavacāni bṛhanti ca
 18 sūtān uccukruśuḥ kec cid rathān yojayateti ca
     svayaṃ ca turagān ke cin ninyur hemavibhūṣitān
 19 ratheṣv ānīyamāneṣu kavaceṣu dhvajeṣu ca
     abhikrande nṛvīrāṇāṃ tadāsīt saṃkulaṃ mahat
 20 vanamālī tataḥ kṣībaḥ kailāsaśikharopamaḥ
     nīlavāsā madotsikta idaṃ vacanam abravīt
 21 kim idaṃ kuruthāprajñās tūṣṇīṃbhūte janārdane
     asya bhāvam avijñāya saṃkruddhā moghagarjitāḥ
 22 eṣa tāvad abhiprāyam ākhyātu svaṃ mahāmatiḥ
     yad asya rucitaṃ kartuṃ tat kurudhvam atandritāḥ
 23 tatas te tad vacaḥ śrutvā grāhya rūpaṃ halāyudhāt
     tūṣṇīṃbhūtās tataḥ sarve sādhu sādhv iti cābruvan
 24 samaṃ vaco niśamyeti baladevasya dhīmataḥ
     punar eva sabhāmadhye sarve tu samupāviśan
 25 tato 'bravīt kāmapālo vāsudevaṃ paraṃtapam
     kim avāg upaviṣṭo 'si prekṣamāṇo janārdana
 26 satkṛtas tvatkṛte pārtaḥ sarvair asmābhir acyuta
     na ca so 'rhati tāṃ pūjāṃ durbuddhiḥ kulapāṃsanaḥ
 27 ko hi tatraiva bhuktvānnaṃ bhājanaṃ bhettum arhati
     manyamānaḥ kule jātam ātmānaṃ puruṣaḥ kva cit
 28 īpsamānaś ca saṃbandhaṃ kṛpa pūrvaṃ ca mānayan
     ko hi nāma bhavenārthī sāhasena samācaret
 29 so 'vamanya ca nāmāsmān anādṛtya ca keśavam
     prasahya hṛtavān adya subhadrāṃ mṛtyum ātmanaḥ
 30 kathaṃ hi śiraso madhye padaṃ tena kṛtaṃ mama
     marṣayiṣyāmi govinda pādasparśam ivoragaḥ
 31 adya niṣkauravām ekaḥ kariṣyāmi vasuṃdharām
     na hi me marṣaṇīyo 'yam arjunasya vyatikramaḥ
 32 taṃ tathā garjamānaṃ tu meghadundubhi niḥsvanam
     anvapadyanta te sarve bhojavṛṣṇyandhakās tadā


Next: Chapter 213