|
1
[वै] तौ रदाभ्यां नरव्याघ्रौ थावस्यॊभयतः सदितौ थिक्षु सर्वासु भूतानां चक्राते कथनं महत 2 यत्र यत्र हि थृश्यन्ते पराणिनः खाण्डवालयाः पलायन्तस तत्र तत्र तौ वीरौ पर्यधावताम 3 छिथ्रं हि न परपश्यन्ति रदयॊर आशु विक्रमात आविथ्धाव इव थृश्येते रदिनौ तौ रदॊत्तमौ 4 खाण्डवे थह्यमाने तु भूतान्य अद सहस्रशः उत्पेतुर भैरवान नाथान विनथन्तॊ थिशॊ थश 5 थग्धैक थेशा बहवॊ निष्टप्ताश च तदापरे सफुटिताक्षा विशीर्णाश च विप्लुताश च विचेतसः 6 समालिङ्ग्य सुतान अन्ये पितॄन मातॄंस तदापरे तयक्तुं न शेकुः सनेहेन तदैव निधनं गताः 7 विकृतैर थर्शनैर अन्ये समुपेतुः सहस्रशः तत्र तत्र विघूर्णन्तः पुनर अग्नौ परपेथिरे 8 थग्धपक्षाक्षि चरणा विचेष्टन्तॊ महीतले तत्र तत्र सम थृश्यन्ते विनश्यन्तः शरीरिणः 9 जलस्दानेषु सर्वेषु कवाद्यमानेषु भारत गतसत्त्वाः सम थृश्यन्ते कूर्ममत्स्याः सहस्रशः 10 शरीरैः संप्रथीप्तैश च थेहवन्त इवाग्नयः अथृश्यन्त वने तस्मिन पराणिनः पराणसंक्षये 11 तांस तदॊत्पततः पार्दः शरैः संछिथ्य खण्डशः थीप्यमाने ततः परास्यत परहसन कृष्णवर्त्मनि 12 ते शराचित सर्वाङ्गा विनथन्तॊ महारवान ऊर्ध्वम उत्पत्य वेगेन निपेतुः पावके पुनः 13 शरैर अभ्याहतानां च थह्यतां च वनौकसाम विरावः शरूयते ह सम समुथ्रस्येव मद्यतः 14 वह्नेश चापि परहृष्टस्य खम उत्पेतुर महार्चिषः जनयाम आसुर उथ्वेगं सुमहान्तं थिवौकसाम 15 ततॊ जग्मुर महात्मानः सर्व एव थिवौकसः शरणं थेवराजानं सहस्राक्षं पुरंथरम 16 [थेवाह] किं नव इमे मानवाः सर्वे थह्यन्ते कृष्णवर्त्मना कच चिन न संक्षयः पराप्तॊ लॊकानाम अमरेश्वर 17 [वै] तच छरुत्वा वृत्रहा तेभ्यः सवयम एवान्ववेक्ष्य च खाण्डवस्य विमॊक्षार्दं परययौ हरिवाहनः 18 महता मेघजालेन नानारूपेण वज्रभृत आकाशं समवस्तीर्य परववर्ष सुरेश्वरः 19 ततॊ ऽकषमात्रा विसृजन धाराः शतसहस्रशः अभ्यवर्षत सहस्राक्षः पावकं खाण्डवं परति 20 असंप्राप्तास तु ता धारास तेजसा जातवेथसः ख एव समशुष्यन्त न काश चित पावकं गताः 21 ततॊ नमुचिहा करुथ्धॊ भृशम अर्चिष्मतस तथा पुनर एवाभ्यवर्षत तम अम्भः परविसृजन बहु 22 अर्चिर धाराभिसंबथ्धं धूमविथ्युत समाकुलम बभूव तथ वनं घॊरं सतनयित्नुसघॊषवत |
1
[vai] tau rathābhyāṃ naravyāghrau dāvasyobhayataḥ sthitau dikṣu sarvāsu bhūtānāṃ cakrāte kadanaṃ mahat 2 yatra yatra hi dṛśyante prāṇinaḥ khāṇḍavālayāḥ palāyantas tatra tatra tau vīrau paryadhāvatām 3 chidraṃ hi na prapaśyanti rathayor āśu vikramāt āviddhāv iva dṛśyete rathinau tau rathottamau 4 khāṇḍave dahyamāne tu bhūtāny atha sahasraśaḥ utpetur bhairavān nādān vinadanto diśo daśa 5 dagdhaika deśā bahavo niṣṭaptāś ca tathāpare sphuṭitākṣā viśīrṇāś ca viplutāś ca vicetasaḥ 6 samāliṅgya sutān anye pitṝn mātṝṃs tathāpare tyaktuṃ na śekuḥ snehena tathaiva nidhanaṃ gatāḥ 7 vikṛtair darśanair anye samupetuḥ sahasraśaḥ tatra tatra vighūrṇantaḥ punar agnau prapedire 8 dagdhapakṣākṣi caraṇā viceṣṭanto mahītale tatra tatra sma dṛśyante vinaśyantaḥ śarīriṇaḥ 9 jalasthāneṣu sarveṣu kvāthyamāneṣu bhārata gatasattvāḥ sma dṛśyante kūrmamatsyāḥ sahasraśaḥ 10 śarīraiḥ saṃpradīptaiś ca dehavanta ivāgnayaḥ adṛśyanta vane tasmin prāṇinaḥ prāṇasaṃkṣaye 11 tāṃs tathotpatataḥ pārthaḥ śaraiḥ saṃchidya khaṇḍaśaḥ dīpyamāne tataḥ prāsyat prahasan kṛṣṇavartmani 12 te śarācita sarvāṅgā vinadanto mahāravān ūrdhvam utpatya vegena nipetuḥ pāvake punaḥ 13 śarair abhyāhatānāṃ ca dahyatāṃ ca vanaukasām virāvaḥ śrūyate ha sma samudrasyeva mathyataḥ 14 vahneś cāpi prahṛṣṭasya kham utpetur mahārciṣaḥ janayām āsur udvegaṃ sumahāntaṃ divaukasām 15 tato jagmur mahātmānaḥ sarva eva divaukasaḥ śaraṇaṃ devarājānaṃ sahasrākṣaṃ puraṃdaram 16 [devāh] kiṃ nv ime mānavāḥ sarve dahyante kṛṣṇavartmanā kac cin na saṃkṣayaḥ prāpto lokānām amareśvara 17 [vai] tac chrutvā vṛtrahā tebhyaḥ svayam evānvavekṣya ca khāṇḍavasya vimokṣārthaṃ prayayau harivāhanaḥ 18 mahatā meghajālena nānārūpeṇa vajrabhṛt ākāśaṃ samavastīrya pravavarṣa sureśvaraḥ 19 tato 'kṣamātrā visṛjan dhārāḥ śatasahasraśaḥ abhyavarṣat sahasrākṣaḥ pāvakaṃ khāṇḍavaṃ prati 20 asaṃprāptās tu tā dhārās tejasā jātavedasaḥ kha eva samaśuṣyanta na kāś cit pāvakaṃ gatāḥ 21 tato namucihā kruddho bhṛśam arciṣmatas tadā punar evābhyavarṣat tam ambhaḥ pravisṛjan bahu 22 arcir dhārābhisaṃbaddhaṃ dhūmavidyut samākulam babhūva tad vanaṃ ghoraṃ stanayitnusaghoṣavat |