|
1
[वै] अद राजा तरिगर्तानां सुशर्मा रदयूदपः पराप्तकालम इथं वाक्यम उचाव तवरितॊ भृशम 2 असकृन निकृतः पूर्वं मत्स्यैः साल्वेयकैः सह सूतेन चैव मत्स्यस्य कीचकेन पुनः पुनः 3 बाधितॊ बन्धुभिः सार्धं बलाथ बलवता विभॊ स कर्णम अभ्युथीक्ष्याद थुर्यॊधनम अभाषत 4 असकृन मत्स्यराज्ञा मे राष्ट्रं बाधितम ओजसा परणेता कीचकश चास्य बलवान अभवत पुरा 5 करूरॊ ऽमर्षी स थुष्टात्मा भुवि परख्यातविक्रमः निहतस तत्र गन्धर्वैः पापकर्मा नृशंसवान 6 तस्मिंश च निहते राजन हीनथर्पॊ निराश्रयः भविष्यति निरुत्साहॊ विराट इति मे मतिः 7 तत्र यात्रा मम मता यथि ते रॊचते ऽनघ कौरवाणां च सर्वेषां कर्णस्य च महात्मनः 8 एतत पराप्तम अहं मन्ये कार्यम आत्ययिकं हितम राष्ट्रं तस्याभियात्व आशु बहु धान्यसमाकुलम 9 आथथामॊ ऽसय रत्नानि विविधानि वसूनि च गरामान राष्ट्राणि वा तस्य हरिष्यामॊ विभागशः 10 अद वा गॊसहस्राणि बहूनि च शुभानि च विविधानि हरिष्यामः परतिपीड्य पुरं बलात 11 कौरवैः सह संगम्य तरिगर्तैश च विशां पते गास तस्यापहरामाशु सह सर्वैः सुसंहताः 12 संधिं वा तेन कृत्वा तु निबध्नीमॊ ऽसय पौरुषम हत्वा चास्य चमूं कृत्स्नां वशम अन्वानयामहे 13 तं वशे नयायतः कृत्वा सुखं वत्स्यामहे वयम भवतॊ बलवृथ्धिश च भविष्यति न संशयः 14 तच छरुत्वा वचनं तस्य कर्णॊ राजानम अब्रवीत सूक्तं सुशर्मणा वाक्यं पराप्तकालं हितं च नः 15 तस्मात कषिप्रं विनिर्यामॊ यॊजयित्वा वरूदिनीम विभज्य चाप्य अनीकानि यदा वा मन्यसे ऽनघ 16 परज्ञावान कुरुवृथ्धॊ ऽयं सर्वेषां नः पितामहः आचार्यश च तदा थरॊणः कृपः शारथ्वतस तदा 17 मन्यन्ते ते यदा सर्वे तदा यात्रा विधीयताम संमन्त्र्य चाशु गच्छामः साधनार्दं महीपतेः 18 किं च नः पाण्डवैः कार्यं हीनार्दबलपौरुषैः अत्यर्दं वा परनष्टास ते पराप्ता वापि यमक्षयम 19 यामॊ राजन्न अनुथ्विग्ना विराट विषयं वयम आथास्यामॊ हि गास तस्य विविधानि वसूमि च 20 ततॊ थुर्यॊधनॊ राजा वाक्यम आथाय तस्य तत वैकर्तनस्य कर्णस्य कषिप्रम आज्ञापयत सवयम 21 शासने नित्यसंयुक्तं थुःशासनम अनन्तरम सह वृथ्धैस तु संमन्त्र्य कषिप्रं यॊजय वाहिनीम 22 यदॊथ्थेशं च गच्छामः सहिताः सर्वकौरवैः सुशर्मा तु यदॊथ्थिष्टं थेशं यातु महारदः 23 तरिगर्तैः सहितॊ राजा समग्रबलवाहनः पराग एव हि सुसंवीतॊ मत्स्यस्य विषयं परति 24 जघन्यतॊ वयं तत्र यास्यामॊ थिवसान्तरम विषयं मत्स्यराजस्य सुसमृथ्धं सुसंहताः 25 ते यात्वा सहसा तत्र विराटनगरं परति कषिप्रं गॊपान समासाथ्य गृह्णन्तु विपुलं धनम 26 गवां शतसहस्राणि शरीमन्ति गुणवन्ति च वयम अपि निगृह्णीमॊ थविधाकृत्वा वरूदिनीम 27 स सम गत्वा यदॊथ्थिष्टां थिशं वह्नेर महीपतिः आथत्त गाः सुशर्माद घर्मपक्षस्य सप्तमीम 28 अपरं थिवसं सर्वे राजन संभूय कौरवाः अष्टम्यां तान्य अगृह्णन्त गॊकुलानि सहस्रशः |
1
[vai] atha rājā trigartānāṃ suśarmā rathayūthapaḥ prāptakālam idaṃ vākyam ucāva tvarito bhṛśam 2 asakṛn nikṛtaḥ pūrvaṃ matsyaiḥ sālveyakaiḥ saha sūtena caiva matsyasya kīcakena punaḥ punaḥ 3 bādhito bandhubhiḥ sārdhaṃ balād balavatā vibho sa karṇam abhyudīkṣyātha duryodhanam abhāṣata 4 asakṛn matsyarājñā me rāṣṭraṃ bādhitam ojasā praṇetā kīcakaś cāsya balavān abhavat purā 5 krūro 'marṣī sa duṣṭātmā bhuvi prakhyātavikramaḥ nihatas tatra gandharvaiḥ pāpakarmā nṛśaṃsavān 6 tasmiṃś ca nihate rājan hīnadarpo nirāśrayaḥ bhaviṣyati nirutsāho virāṭa iti me matiḥ 7 tatra yātrā mama matā yadi te rocate 'nagha kauravāṇāṃ ca sarveṣāṃ karṇasya ca mahātmanaḥ 8 etat prāptam ahaṃ manye kāryam ātyayikaṃ hitam rāṣṭraṃ tasyābhiyātv āśu bahu dhānyasamākulam 9 ādadāmo 'sya ratnāni vividhāni vasūni ca grāmān rāṣṭrāṇi vā tasya hariṣyāmo vibhāgaśaḥ 10 atha vā gosahasrāṇi bahūni ca śubhāni ca vividhāni hariṣyāmaḥ pratipīḍya puraṃ balāt 11 kauravaiḥ saha saṃgamya trigartaiś ca viśāṃ pate gās tasyāpaharāmāśu saha sarvaiḥ susaṃhatāḥ 12 saṃdhiṃ vā tena kṛtvā tu nibadhnīmo 'sya pauruṣam hatvā cāsya camūṃ kṛtsnāṃ vaśam anvānayāmahe 13 taṃ vaśe nyāyataḥ kṛtvā sukhaṃ vatsyāmahe vayam bhavato balavṛddhiś ca bhaviṣyati na saṃśayaḥ 14 tac chrutvā vacanaṃ tasya karṇo rājānam abravīt sūktaṃ suśarmaṇā vākyaṃ prāptakālaṃ hitaṃ ca naḥ 15 tasmāt kṣipraṃ viniryāmo yojayitvā varūthinīm vibhajya cāpy anīkāni yathā vā manyase 'nagha 16 prajñāvān kuruvṛddho 'yaṃ sarveṣāṃ naḥ pitāmahaḥ ācāryaś ca tathā droṇaḥ kṛpaḥ śāradvatas tathā 17 manyante te yathā sarve tathā yātrā vidhīyatām saṃmantrya cāśu gacchāmaḥ sādhanārthaṃ mahīpateḥ 18 kiṃ ca naḥ pāṇḍavaiḥ kāryaṃ hīnārthabalapauruṣaiḥ atyarthaṃ vā pranaṣṭās te prāptā vāpi yamakṣayam 19 yāmo rājann anudvignā virāṭa viṣayaṃ vayam ādāsyāmo hi gās tasya vividhāni vasūmi ca 20 tato duryodhano rājā vākyam ādāya tasya tat vaikartanasya karṇasya kṣipram ājñāpayat svayam 21 śāsane nityasaṃyuktaṃ duḥśāsanam anantaram saha vṛddhais tu saṃmantrya kṣipraṃ yojaya vāhinīm 22 yathoddeśaṃ ca gacchāmaḥ sahitāḥ sarvakauravaiḥ suśarmā tu yathoddiṣṭaṃ deśaṃ yātu mahārathaḥ 23 trigartaiḥ sahito rājā samagrabalavāhanaḥ prāg eva hi susaṃvīto matsyasya viṣayaṃ prati 24 jaghanyato vayaṃ tatra yāsyāmo divasāntaram viṣayaṃ matsyarājasya susamṛddhaṃ susaṃhatāḥ 25 te yātvā sahasā tatra virāṭanagaraṃ prati kṣipraṃ gopān samāsādya gṛhṇantu vipulaṃ dhanam 26 gavāṃ śatasahasrāṇi śrīmanti guṇavanti ca vayam api nigṛhṇīmo dvidhākṛtvā varūthinīm 27 sa sma gatvā yathoddiṣṭāṃ diśaṃ vahner mahīpatiḥ ādatta gāḥ suśarmātha gharmapakṣasya saptamīm 28 aparaṃ divasaṃ sarve rājan saṃbhūya kauravāḥ aṣṭamyāṃ tāny agṛhṇanta gokulāni sahasraśaḥ |