|
1
[व] परयान्तं थेवकीपुत्रं परवीर रुजॊ थश महारदा महाबाहुम अन्वयुः शस्त्रपाणयः 2 पथातीनां सहस्रं च साथिनां च परंतप भॊज्यं च विपुलं राजन परेष्याश च शतशॊ ऽपरे 3 [ज] कदं परयातॊ थाशार्हॊ महात्मा मधुसूथनः कानि वा वरजतस तस्य निमित्तानि महौजसः 4 [व] तस्य परयाणे यान्य आसन्न अथ्भुतानि महात्मनः तानि मे शृणु थिव्यानि थैवान्य औत्पातिकानि च 5 अनभ्रे ऽशनिनिर्घॊषः सविथ्युत्समजायत अन्वग एव च पर्जन्यः परावर्षथ विघने भृशम 6 परत्यग ऊहुर महानथ्यः पराङ्मुखाः सिन्धुसत्तमाः विपारीता थिशः सर्वा न पराज्ञायत किं चन 7 पराज्वलन्न अग्नयॊ राजन पृदिवीसमकम्पत उथपानाश च कुम्भाश च परासिञ्चञ शतशॊ जलम 8 तमः संवृतम अप्य आसीत सर्वं जगथ इथं तथा न थिशॊ नाथिशॊ राजन परज्ञायन्ते सम रेणुना 9 पराथुरासीन महाञ शब्थः खे शरीरं न थृश्यते सर्वेषु राजन थेशेषु तथ अथ्भुतम इवाभवत 10 परामद्नाथ धास्तिन पुरं वातॊ थक्षिणपश्चिमः आरुजन गणशॊ वृक्षान परुषॊ भीमनिस्वनः 11 यत्र यत्र तु वार्ष्णेयॊ वर्तते पदि भारत तत्र तत्र सुखॊ वायुः सर्वं चासीत परथक्षिणम 12 ववर्ष पुष्पवर्षं च कमलानि च भूरिशः समश च पन्दा निर्थुःखॊ वयपेतकुश कण्टकः 13 स गच्छन बराह्मणै राजंस तत्र तत्र महाभुजः अर्च्यते मधुपर्कैश च सुमनॊभिर वसु परथः 14 तं किरन्ति महात्मानं वन्यैः पुष्पैः सुगन्धिभिः सत्रियः पदि समागम्य सर्वभूतहिते रतम 15 स शालिभवनं रम्यं सर्वसस्य समाचितम सुखं परमधर्मिष्ठम अत्यगाथ भरतर्षभ 16 पश्यन बहु पशून गरामान रम्यान हृथयतॊषणान पुराणि च वयतिक्रामन राष्ट्राणि विविधानि च 17 नित्यहृष्टाः सुमनसॊ भारतैर अभिरक्षिताः नॊथ्विग्नाः परचक्राणाम अनयानाम अकॊविथाः 18 उपप्लव्याथ अदायान्तं जनाः पुरनिवासिनः पद्य अतिष्ठन्त सहिता विष्वक्सेन थिथृक्षया 19 ते तु सर्वे सुनामानम अग्निम इथ्धम इव परभुम अर्चयाम आसुर अर्च्यं तं थेशातिदिम उपस्दितम 20 वृकस्दलं समासाथ्य केशवः परवीरहा परकीर्णरश्माव आथित्ये विमले लॊहितायति 21 अवतीर्य रदात तूर्णं कृत्वा शौचं यदाविधि रदमॊचनम आथिश्य संध्याम उपविवेश ह 22 थारुकॊ ऽपि हयान मुक्त्वा परिचर्य च शास्त्रतः मुमॊच सर्वं वर्माणि मुक्त्वा चैनान अवासृजत 23 अभ्यतीत्य तु तत सर्वम उवाच मधुसूथनः युधिष्ठिरस्य कार्यार्दम इह वत्स्यामहे कषपाम 24 तस्य तन मतम आज्ञाय चक्रुर आवसदं नराः कषणेन चान्न पानानि गुणवन्ति समार्जयन 25 तस्मिन गरामे परधानास तु य आसन बराह्मणा नृप आर्याः कुलीना हरीमन्तॊ बराह्मीं वृत्तिम अनुष्ठिताः 26 ते ऽभिगम्य महात्मानं हृषीकेशम अरिंथमम पूजां चक्रुर यदान्यायम आशीर मङ्गलसंयुताम 27 ते पूजयित्वा थाशार्हं सर्वलॊकेषु पूजितम नयवेथयन्त वेश्मानि रत्नवन्ति महात्मने 28 तान परभुः कृतम इत्य उक्त्वा सत्कृत्य च यदार्हतः अभ्येत्य तेषां वेश्मानि पुनर आयात सहैव तैः 29 सुमृष्टं भॊजयित्वा च बराह्मणांस तत्र केशवः भुक्त्वा च सह तैः सर्वैर अवसत तां कषपां सुखम |
1
[v] prayāntaṃ devakīputraṃ paravīra rujo daśa mahārathā mahābāhum anvayuḥ śastrapāṇayaḥ 2 padātīnāṃ sahasraṃ ca sādināṃ ca paraṃtapa bhojyaṃ ca vipulaṃ rājan preṣyāś ca śataśo 'pare 3 [j] kathaṃ prayāto dāśārho mahātmā madhusūdanaḥ kāni vā vrajatas tasya nimittāni mahaujasaḥ 4 [v] tasya prayāṇe yāny āsann adbhutāni mahātmanaḥ tāni me śṛṇu divyāni daivāny autpātikāni ca 5 anabhre 'śaninirghoṣaḥ savidyutsamajāyata anvag eva ca parjanyaḥ prāvarṣad vighane bhṛśam 6 pratyag ūhur mahānadyaḥ prāṅmukhāḥ sindhusattamāḥ vipārītā diśaḥ sarvā na prājñāyata kiṃ cana 7 prājvalann agnayo rājan pṛthivīsamakampata udapānāś ca kumbhāś ca prāsiñcañ śataśo jalam 8 tamaḥ saṃvṛtam apy āsīt sarvaṃ jagad idaṃ tadā na diśo nādiśo rājan prajñāyante sma reṇunā 9 prādurāsīn mahāñ śabdaḥ khe śarīraṃ na dṛśyate sarveṣu rājan deśeṣu tad adbhutam ivābhavat 10 prāmathnād dhāstina puraṃ vāto dakṣiṇapaścimaḥ ārujan gaṇaśo vṛkṣān paruṣo bhīmanisvanaḥ 11 yatra yatra tu vārṣṇeyo vartate pathi bhārata tatra tatra sukho vāyuḥ sarvaṃ cāsīt pradakṣiṇam 12 vavarṣa puṣpavarṣaṃ ca kamalāni ca bhūriśaḥ samaś ca panthā nirduḥkho vyapetakuśa kaṇṭakaḥ 13 sa gacchan brāhmaṇai rājaṃs tatra tatra mahābhujaḥ arcyate madhuparkaiś ca sumanobhir vasu pradaḥ 14 taṃ kiranti mahātmānaṃ vanyaiḥ puṣpaiḥ sugandhibhiḥ striyaḥ pathi samāgamya sarvabhūtahite ratam 15 sa śālibhavanaṃ ramyaṃ sarvasasya samācitam sukhaṃ paramadharmiṣṭham atyagād bharatarṣabha 16 paśyan bahu paśūn grāmān ramyān hṛdayatoṣaṇān purāṇi ca vyatikrāman rāṣṭrāṇi vividhāni ca 17 nityahṛṣṭāḥ sumanaso bhāratair abhirakṣitāḥ nodvignāḥ paracakrāṇām anayānām akovidāḥ 18 upaplavyād athāyāntaṃ janāḥ puranivāsinaḥ pathy atiṣṭhanta sahitā viṣvaksena didṛkṣayā 19 te tu sarve sunāmānam agnim iddham iva prabhum arcayām āsur arcyaṃ taṃ deśātithim upasthitam 20 vṛkasthalaṃ samāsādya keśavaḥ paravīrahā prakīrṇaraśmāv āditye vimale lohitāyati 21 avatīrya rathāt tūrṇaṃ kṛtvā śaucaṃ yathāvidhi rathamocanam ādiśya saṃdhyām upaviveśa ha 22 dāruko 'pi hayān muktvā paricarya ca śāstrataḥ mumoca sarvaṃ varmāṇi muktvā cainān avāsṛjat 23 abhyatītya tu tat sarvam uvāca madhusūdanaḥ yudhiṣṭhirasya kāryārtham iha vatsyāmahe kṣapām 24 tasya tan matam ājñāya cakrur āvasathaṃ narāḥ kṣaṇena cānna pānāni guṇavanti samārjayan 25 tasmin grāme pradhānās tu ya āsan brāhmaṇā nṛpa āryāḥ kulīnā hrīmanto brāhmīṃ vṛttim anuṣṭhitāḥ 26 te 'bhigamya mahātmānaṃ hṛṣīkeśam ariṃdamam pūjāṃ cakrur yathānyāyam āśīr maṅgalasaṃyutām 27 te pūjayitvā dāśārhaṃ sarvalokeṣu pūjitam nyavedayanta veśmāni ratnavanti mahātmane 28 tān prabhuḥ kṛtam ity uktvā satkṛtya ca yathārhataḥ abhyetya teṣāṃ veśmāni punar āyāt sahaiva taiḥ 29 sumṛṣṭaṃ bhojayitvā ca brāhmaṇāṃs tatra keśavaḥ bhuktvā ca saha taiḥ sarvair avasat tāṃ kṣapāṃ sukham |