|
1
[धृ] सूर्यॊथये संजय के नु पूर्वं; युयुत्सवॊ हृष्यमाणा इवासन मामका वा भीष्म नेत्राः समीके; पाण्डवा वा भीम नेत्रास तथानीम 2 केषां जघन्यौ सॊमसूर्यौ स वायू; केषां सेनां शवापथा वयाभषन्त केषां यूनां मुखवर्णाः परसन्नाः; सर्वं हय एतथ बरूहि तत्त्वं यदावत 3 [स] उभे सेने तुल्यम इवॊपयाते; उभे वयूहे हृष्टरूपे नरेन्थ्र उभे चित्रे वनराजि परकाशे; तदैवॊभे नागरदाश्वपूर्णे 4 उभे सेने बृहती भीमरूपे; तदैवॊभे भारत थुर्विषह्ये तदैवॊभे सवर्गजयाय सृष्टे; तदा हय उभे सत्पुरुषार्य गुप्ते 5 पश्चान मुखाः कुरवॊ धार्तराष्ट्राः; सदिताः पार्दाः पराङ्मुखा यॊत्स्यमानाः थैत्येन्थ्र सेनेव च कौरवाणां; थेवेन्थ्र सेनेव च पाण्डवानाम 6 शुक्रॊ वायुः पृष्ठतः पाण्डवानां; धार्तराष्ट्राञ शवापथा वयाभषन्त गजेन्थ्राणां मथगन्धांश च तीव्रान; न सेहिरे तव पुत्रस्य नागाः 7 थुर्यॊधनॊ हस्तिनं पथ्मवर्णं; सुवर्णकक्ष्यं जातिबलं परभिन्नम समास्दितॊ मध्यगतः कुरूणां; संस्तूयमानॊ बन्थिभिर मागधैश च 8 चन्थ्रप्रभं शवेतम अस्यातपत्रं; सौवर्णी सरग भराजते चॊत्तमाङ्गे तं सर्वतः शकुनिः पार्वतीयैः; सार्धं गान्धारैः पाति गान्धारराजः 9 भीष्मॊ ऽगरतः सर्वसैन्यस्य वृथ्धः; शवेतच छत्रः शवेतधनुः स शङ्खः शवेतॊष्णीषः पाण्डुरेण धवजेन; शवेतैर अश्वैः शवेतशैलप्रकाशः 10 तस्य सैन्यं धार्तराष्ट्राश च सर्वे; बाह्लीकानाम एकथेशः शलश च ये चाम्बष्ठाः कषत्रिया ये च सिन्धौ; तदा सौवीराः पञ्च नथाश च शूराः 11 शॊणैर हयै रुक्मरदॊ महात्मा; थरॊणॊ महाबाहुर अथीनसत्त्वः आस्ते गुरुः परयशाः सर्वराज्ञां; पश्चाच चमूम इन्थ्र इवाभिरक्षन 12 वार्थ्धक्षत्रिः सर्वसैन्यस्य मध्ये; भूरिश्रवाः पुरुमित्रॊ जयश च शाल्वा मत्स्याः केकयाश चापि सर्वे; गजानीकैर भरातरॊ यॊत्स्यमानाः 13 शारथ्वतश चॊत्तरधूर महात्मा; महेष्वासॊ गौतमश चित्रयॊधी शकैः किरातैर यवनैः पह्लवैश च; सार्धं चमूम उत्तरतॊ ऽभिपाति 14 महारदैर अन्धकवृष्णिभॊजैः; सौराष्ट्रकैर नैरृतैर आत्तशस्त्रैः बृहथ्बलः कृतवर्माभिगुप्तॊ; बलं तवथीयं थक्षिणतॊ ऽभिपाति 15 संशप्तकानाम अयुतं रदानां; मृत्युर जयॊ वार्जुनस्येति सृष्टाः येनार्जुनस तेन राजन कृतास्त्राः; परयाता वै ते तरिगर्ताश च शूराः 16 साग्रं शतसहस्रं तु नागानां तव भारत नागे नागे रदशतं शतं चाश्वा रदे रदे 17 अश्वे ऽशवे थश धानुष्का धानुष्के थश चर्मिणः एवं वयूढान्य अनीकानि भीष्मेण तव भारत 18 अव्यूहन मानुषं वयूहं थैवं गान्धर्वम आसुरम थिवसे थिवसे पराप्ते भीष्मः शांतनवॊ ऽगरणीः 19 महारदौघविपुलः समुथ्र इव पर्वणि भीष्मेण धार्तराष्ट्राणां वयूहः परत्यङ्मुखॊ युधि 20 अनन्तरूपा धवजिनी तवथीया; नरेन्थ्र भीमा न तु पाण्डवानाम तां तव एव मन्ये बृहतीं थुष्प्रधृष्यां; यस्या नेतारौ केशवश चार्जुनश च |
1
[dhṛ] sūryodaye saṃjaya ke nu pūrvaṃ; yuyutsavo hṛṣyamāṇā ivāsan māmakā vā bhīṣma netrāḥ samīke; pāṇḍavā vā bhīma netrās tadānīm 2 keṣāṃ jaghanyau somasūryau sa vāyū; keṣāṃ senāṃ śvāpadā vyābhaṣanta keṣāṃ yūnāṃ mukhavarṇāḥ prasannāḥ; sarvaṃ hy etad brūhi tattvaṃ yathāvat 3 [s] ubhe sene tulyam ivopayāte; ubhe vyūhe hṛṣṭarūpe narendra ubhe citre vanarāji prakāśe; tathaivobhe nāgarathāśvapūrṇe 4 ubhe sene bṛhatī bhīmarūpe; tathaivobhe bhārata durviṣahye tathaivobhe svargajayāya sṛṣṭe; tathā hy ubhe satpuruṣārya gupte 5 paścān mukhāḥ kuravo dhārtarāṣṭrāḥ; sthitāḥ pārthāḥ prāṅmukhā yotsyamānāḥ daityendra seneva ca kauravāṇāṃ; devendra seneva ca pāṇḍavānām 6 śukro vāyuḥ pṛṣṭhataḥ pāṇḍavānāṃ; dhārtarāṣṭrāñ śvāpadā vyābhaṣanta gajendrāṇāṃ madagandhāṃś ca tīvrān; na sehire tava putrasya nāgāḥ 7 duryodhano hastinaṃ padmavarṇaṃ; suvarṇakakṣyaṃ jātibalaṃ prabhinnam samāsthito madhyagataḥ kurūṇāṃ; saṃstūyamāno bandibhir māgadhaiś ca 8 candraprabhaṃ śvetam asyātapatraṃ; sauvarṇī srag bhrājate cottamāṅge taṃ sarvataḥ śakuniḥ pārvatīyaiḥ; sārdhaṃ gāndhāraiḥ pāti gāndhārarājaḥ 9 bhīṣmo 'grataḥ sarvasainyasya vṛddhaḥ; śvetac chatraḥ śvetadhanuḥ sa śaṅkhaḥ śvetoṣṇīṣaḥ pāṇḍureṇa dhvajena; śvetair aśvaiḥ śvetaśailaprakāśaḥ 10 tasya sainyaṃ dhārtarāṣṭrāś ca sarve; bāhlīkānām ekadeśaḥ śalaś ca ye cāmbaṣṭhāḥ kṣatriyā ye ca sindhau; tathā sauvīrāḥ pañca nadāś ca śūrāḥ 11 śoṇair hayai rukmaratho mahātmā; droṇo mahābāhur adīnasattvaḥ āste guruḥ prayaśāḥ sarvarājñāṃ; paścāc camūm indra ivābhirakṣan 12 vārddhakṣatriḥ sarvasainyasya madhye; bhūriśravāḥ purumitro jayaś ca śālvā matsyāḥ kekayāś cāpi sarve; gajānīkair bhrātaro yotsyamānāḥ 13 śāradvataś cottaradhūr mahātmā; maheṣvāso gautamaś citrayodhī śakaiḥ kirātair yavanaiḥ pahlavaiś ca; sārdhaṃ camūm uttarato 'bhipāti 14 mahārathair andhakavṛṣṇibhojaiḥ; saurāṣṭrakair nairṛtair āttaśastraiḥ bṛhadbalaḥ kṛtavarmābhigupto; balaṃ tvadīyaṃ dakṣiṇato 'bhipāti 15 saṃśaptakānām ayutaṃ rathānāṃ; mṛtyur jayo vārjunasyeti sṛṣṭāḥ yenārjunas tena rājan kṛtāstrāḥ; prayātā vai te trigartāś ca śūrāḥ 16 sāgraṃ śatasahasraṃ tu nāgānāṃ tava bhārata nāge nāge rathaśataṃ śataṃ cāśvā rathe rathe 17 aśve 'śve daśa dhānuṣkā dhānuṣke daśa carmiṇaḥ evaṃ vyūḍhāny anīkāni bhīṣmeṇa tava bhārata 18 avyūhan mānuṣaṃ vyūhaṃ daivaṃ gāndharvam āsuram divase divase prāpte bhīṣmaḥ śāṃtanavo 'graṇīḥ 19 mahārathaughavipulaḥ samudra iva parvaṇi bhīṣmeṇa dhārtarāṣṭrāṇāṃ vyūhaḥ pratyaṅmukho yudhi 20 anantarūpā dhvajinī tvadīyā; narendra bhīmā na tu pāṇḍavānām tāṃ tv eva manye bṛhatīṃ duṣpradhṛṣyāṃ; yasyā netārau keśavaś cārjunaś ca |