Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 6 Index  Previous  Next 

Book 6 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 6
Chapter 63

  1 [थुर]
      वासुथेवॊ महथ भूतं सर्वलॊकेषु कद्यते
      तस्यागमं परतिष्ठां च जञातुम इच्छे पितामह
  2 [भस]
      वासुथेवॊ महथ भूतं संभूतं सह थैवतैः
      न परं पुण्डरीकाक्षाथ थृश्यते भरतर्षभ
      मार्कण्डेयश च गॊविन्थं कदयत्य अथ्भुतं महत
  3 सर्वभूतानि भूतात्मा महात्मा पुरुषॊत्तमः
      आपॊ वायुश च तेजश च तरयम एतथ अकल्पयत
  4 स सृष्ट्वा पृदिवीं थेवः सर्वलॊकेश्वरः परभुः
      अप्सु वै शयनं चक्रे महात्मा पुरुषॊत्तमः
      सर्वतॊयमयॊ थेवॊ यॊगात सुष्वाप तत्र ह
  5 मुखतः सॊ ऽगनिम असृजत पराणाथ वायुम अदापि च
      सरस्वतीं च वेथांश च मनसः ससृजे ऽचयुतः
  6 एष लॊकान ससर्जाथौ थेवांश चर्षिगणैः सह
      निधनं चैव मृत्युं च परजानां परभवॊ ऽवययः
  7 एष धर्मश च धर्मज्ञॊ वरथः सर्वकामथः
      एष कर्ता च कार्यं च पूर्वथेवः सवयंप्रभुः
  8 भूतं भव्यं भविष्यच च पूर्वम एतथ अकल्पयत
      उभे संध्ये थिशः खं च नियमं च जनार्थनः
  9 ऋषींश चैव हि गॊविन्थस तपश चैवानु कल्पयत
      सरष्टारं जगतश चापि महात्मा परभुर अव्ययः
  10 अग्रजं सर्वभूतानां संकर्षणम अकल्पयत
     शेषं चाकल्पयथ थेवम अनन्तम इति यं विथुः
 11 यॊ धारयति भूतानि धरां चेमां स पर्वताम
     धयानयॊगेन विप्राश च तं वथन्ति महौजसम
 12 कर्ण सरॊत उथ्भवं चापि मधुं नाम महासुरम
     तम उग्रम उग्रकर्माणम उग्रां बुथ्धिं समास्दितम
     बरह्मणॊ ऽपचितिं कुर्वञ जघान पुरुषॊत्तमः
 13 तस्य तात वधाथ एव थेवथानव मानवाः
     मधुसूथनम इत्य आहुर ऋषयश च जनार्थनम
     वराहश चैव सिंहश च तरिविक्रम गतिः परभुः
 14 एष माता पिता चैव सर्वेषां पराणिनां हरिः
     परं हि पुण्डरीकाक्षान न भूतं न भविष्यति
 15 मुखतॊ ऽसृजथ बराह्मणान बाहुभ्यां कषत्रियांस तदा
     वैश्यांश चाप्य उरुतॊ राजञ शूथ्रान पथ्भ्यां तदैव च
     तपसा नियतॊ थेवॊ निधानं सर्वथेहिनाम
 16 बरह्मभूतम अमावास्यां पौर्णमास्यां तदैव च
     यॊगभूतं परिचरन केशवं महथ आप्नुयात
 17 केशवः परमं तेजः सर्वलॊकपितामहः
     एवम आहुर हृषीकेशं मुनयॊ वै नराधिप
 18 एवम एनं विजानीहि आचार्यं पितरं गुरुम
     कृष्णॊ यस्य परसीथेत लॊकास तेनाक्षया जिताः
 19 यश चैवैनं भयस्दाने केशवं शरणं वरजेत
     सथा नरः पठंश चेथं सवस्तिमान स सुखी भवेत
 20 ये च कृष्णं परपथ्यन्ते ते न मुह्यन्ति मानवाः
     भये महति ये मग्नाः पाति नित्यं जनार्थनः
 21 एतथ युधिष्ठिरॊ जञात्वा यादातद्येन भारत
     सर्वात्मना महात्मानं केशवं जगथ ईश्वरम
     परपन्नः शरणं राजन यॊगानाम ईश्वरं परभुम
  1 [dur]
      vāsudevo mahad bhūtaṃ sarvalokeṣu kathyate
      tasyāgamaṃ pratiṣṭhāṃ ca jñātum icche pitāmaha
  2 [bhs]
      vāsudevo mahad bhūtaṃ saṃbhūtaṃ saha daivataiḥ
      na paraṃ puṇḍarīkākṣād dṛśyate bharatarṣabha
      mārkaṇḍeyaś ca govindaṃ kathayaty adbhutaṃ mahat
  3 sarvabhūtāni bhūtātmā mahātmā puruṣottamaḥ
      āpo vāyuś ca tejaś ca trayam etad akalpayat
  4 sa sṛṣṭvā pṛthivīṃ devaḥ sarvalokeśvaraḥ prabhuḥ
      apsu vai śayanaṃ cakre mahātmā puruṣottamaḥ
      sarvatoyamayo devo yogāt suṣvāpa tatra ha
  5 mukhataḥ so 'gnim asṛjat prāṇād vāyum athāpi ca
      sarasvatīṃ ca vedāṃś ca manasaḥ sasṛje 'cyutaḥ
  6 eṣa lokān sasarjādau devāṃś carṣigaṇaiḥ saha
      nidhanaṃ caiva mṛtyuṃ ca prajānāṃ prabhavo 'vyayaḥ
  7 eṣa dharmaś ca dharmajño varadaḥ sarvakāmadaḥ
      eṣa kartā ca kāryaṃ ca pūrvadevaḥ svayaṃprabhuḥ
  8 bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyac ca pūrvam etad akalpayat
      ubhe saṃdhye diśaḥ khaṃ ca niyamaṃ ca janārdanaḥ
  9 ṛṣīṃś caiva hi govindas tapaś caivānu kalpayat
      sraṣṭāraṃ jagataś cāpi mahātmā prabhur avyayaḥ
  10 agrajaṃ sarvabhūtānāṃ saṃkarṣaṇam akalpayat
     śeṣaṃ cākalpayad devam anantam iti yaṃ viduḥ
 11 yo dhārayati bhūtāni dharāṃ cemāṃ sa parvatām
     dhyānayogena viprāś ca taṃ vadanti mahaujasam
 12 karṇa srota udbhavaṃ cāpi madhuṃ nāma mahāsuram
     tam ugram ugrakarmāṇam ugrāṃ buddhiṃ samāsthitam
     brahmaṇo 'pacitiṃ kurvañ jaghāna puruṣottamaḥ
 13 tasya tāta vadhād eva devadānava mānavāḥ
     madhusūdanam ity āhur ṛṣayaś ca janārdanam
     varāhaś caiva siṃhaś ca trivikrama gatiḥ prabhuḥ
 14 eṣa mātā pitā caiva sarveṣāṃ prāṇināṃ hariḥ
     paraṃ hi puṇḍarīkākṣān na bhūtaṃ na bhaviṣyati
 15 mukhato 'sṛjad brāhmaṇān bāhubhyāṃ kṣatriyāṃs tathā
     vaiśyāṃś cāpy uruto rājañ śūdrān padbhyāṃ tathaiva ca
     tapasā niyato devo nidhānaṃ sarvadehinām
 16 brahmabhūtam amāvāsyāṃ paurṇamāsyāṃ tathaiva ca
     yogabhūtaṃ paricaran keśavaṃ mahad āpnuyāt
 17 keśavaḥ paramaṃ tejaḥ sarvalokapitāmahaḥ
     evam āhur hṛṣīkeśaṃ munayo vai narādhipa
 18 evam enaṃ vijānīhi ācāryaṃ pitaraṃ gurum
     kṛṣṇo yasya prasīdeta lokās tenākṣayā jitāḥ
 19 yaś caivainaṃ bhayasthāne keśavaṃ śaraṇaṃ vrajet
     sadā naraḥ paṭhaṃś cedaṃ svastimān sa sukhī bhavet
 20 ye ca kṛṣṇaṃ prapadyante te na muhyanti mānavāḥ
     bhaye mahati ye magnāḥ pāti nityaṃ janārdanaḥ
 21 etad yudhiṣṭhiro jñātvā yāthātathyena bhārata
     sarvātmanā mahātmānaṃ keśavaṃ jagad īśvaram
     prapannaḥ śaraṇaṃ rājan yogānām īśvaraṃ prabhum


Next: Chapter 64