|
1
[स] तां परभग्नां चमूं थृष्ट्वा सौभथ्रेणामितौजसा थुर्यॊधनॊ भृशं करुथ्धः सवयं सौभथ्रम अभ्ययात 2 ततॊ राजानम आवृत्तं सौभथ्रं परति संयुगे थृष्ट्वा थरॊणॊ ऽबरवीथ यॊधान पर्याप्नुत नराधिपम 3 पुराभिमन्युर लक्ष्यं नः पश्यतां हन्ति वीर्यवान तम आथ्रवत मा भैष्ट कषिप्रं रक्षत कौरवम 4 ततः कृतज्ञा बलिनः सुहृथॊ जितकाशिनः तरास्यमाना भयाथ वीरं परिवव्रुस तवात्मजम 5 थरॊमॊ थरौणिः कृपः कर्णः कृतवर्मा च सौबलः बृहथ्बलॊ मथ्रराजॊ भूरिर भूरिश्रवाः शलः 6 पौरवॊ वृषसेनश च विसृजन्तः शिताञ शरान सौभ्रथ्रं शरवर्षेण महता समवाकिरन 7 संमॊहयित्वा तम अद थुर्यॊधनम अमॊचयन आस्याथ गरासम इवाक्षिप्तम अमृषे नार्जुनात्मजः 8 ताञ शरौघेण महता साश्वसूतान महारदान विमुखीकृत्य सौभथ्रः सिंहनाथम अदानथत 9 तस्य नाथं ततः शरुत्वा सिंहस्येवामिषैषिणः नामृष्यन्त सुसंरब्धाः पुनर थरॊण मुखा रदाः 10 त एनं कॊष्ठकी कृत्यरदवंशेन मारिष वयसृजन्न इषुजालानि नाना लिङ्गानि संघशः 11 तान्य अन्तरिक्षे चिच्छेथ पौत्रस तव शितैः शरैः तांश चैव परतिविव्याध तथ अथ्भुतम इवाभवत 12 ततस ते कॊपितास तेन शरैर आशीविषॊपमैः परिवव्रुर जिघांसन्तः सौभथ्रम अपलायिनम 13 समुथ्रम इव पर्यस्तं तवथीयं तथ बलार्णवम अभिमन्युर थधारैकॊ वेलेव मकरालयम 14 शूराणां युध्यमानानां निघ्नताम इतरेतरम अभिमन्यॊः परेषां च नासीत कश चित पराङ्मुखः 15 तस्मिंस तु घॊरे संग्रामे वर्तमाने भयंकरे थुःसहॊ नवभिर बाणैर अभिमन्युम अविध्यत 16 थुःशासनॊ थवाथशभिः कृपः शारथ्वतस तरिभिः थरॊणस तु सप्त थशभिः शरैर आशीविषॊपमैः 17 विविंशतिस तु विंशत्या कृतवर्मा च सप्तभिः बृहथ्बलस तदाष्टाभिर अश्वत्दामा च सप्तभिः 18 भूरिश्रवास तरिभिर बाणैर मथ्रेशः षड्भिर आशुगैः थवाभ्यां शराभ्यां शकुनिस तरिभिर थुर्यॊधनॊ नृपः 19 स तु तान परतिविव्याध तरिभिस तरिभिर अजिह्मगैः नृत्यन्न इव महाराज चापहस्तः परतापवान 20 ततॊ ऽभिमन्युः संक्रुथ्धस ताप्यमानस तवात्मजैः विथर्शयन वै सुमहच छिक्षौरस कृतं बलम 21 गरुडानिलरंहॊभिर यन्तुर वाक्यकरैर हयैः थान्तैर अश्मक थायाथं तवरमाणॊ ऽभयहारयत विव्याध चैनं थशभिर बाणैस तिष्ठेति चाब्रवीत 22 तस्याभिमन्युर थशभिर बाणैः सूतं हयान धवजम बाहू धनुः शिरश चॊर्व्यां समयमानॊ ऽभयपातयत 23 ततस तस्मिन हते वीरे सौभथ्रेणाश्मकेश्वरे संचचाल बलं सर्वं पलायनपरायणम 24 ततः कर्णः कृपॊ थरॊणॊ थरौणिर गान्धारराट शलः शल्यॊ भूरिश्रवाः करादः सॊमथत्तॊ विविंशतिः 25 वृषसेनः सुषेणश च कुण्ड भेथी परतर्थनः वृन्थारकॊ ललित्दश च परबाहुर थीर्घलॊचनः थुर्यॊधनश च संक्रुथ्धः शरवर्षैर अवाकिरन 26 सॊ ऽतिक्रुथ्धॊ महेष्वासैर अभिमन्युर अजिह्मगैः शरम आथत्त कर्णाय परकायावभेथनम 27 तस्य भित्त्वा तनुत्राणं थेहं निर्भिथ्य चाशुगः पराविशथ धरणीं राजन वल्मीकम इव पन्नगः 28 स तेनातिप्रहारेण वयदितॊ विह्वलन्न इव संचचाल रणे कर्णः कषितिकम्पे यदाचलः 29 अदान्यैर निशितैर बाणैः सुषेणं थीर्घलॊचनम कुण्ड भेथिं च संक्रुथ्धस तरिभिस तरीन अवधीथ बली 30 कर्णस तं पञ्चविंशत्या नाराचानां समर्पयत अश्वत्दामा च विंशत्या कृतवर्मा च सप्तभिः 31 स शरार्थित सर्वाङ्गः करुथ्धः शक्रात्मजात्मजः विचरन थृश्यते सैन्ये पाशहस्त इवान्तकः 32 शल्यं च बाणवर्षेण समीपस्दम अवाकिरत उथक्रॊशन महाबाहुस तव सैन्यानि भीषयन 33 ततः स विथ्धॊ ऽसत्रविथा मर्मभिथ्भिर अजिह्मगैः शल्यॊ राजन रदॊपस्दे निषसाथ मुमॊह च 34 तं हि विथ्धं तदा थृष्ट्वा सौभथ्रेण यशस्विना संप्राथ्रवच चमूः सर्वा भारथ्वाजस्य पश्यतः 35 परेक्षन्तस तं महाबाहुं रुक्मपुङ्खैः समावृतम तवथीयाश च पलायन्ते मृगाः सिंहार्थिता इव 36 स तु रणयशसाभिपूज्यमानः; पितृसुरचारण सिथ्धयक्षसंघैः अवनि तलगतैश च भूतसंघैर; अतिविबभौ हुतभुग यदाज्य सिक्तः |
1
[s] tāṃ prabhagnāṃ camūṃ dṛṣṭvā saubhadreṇāmitaujasā duryodhano bhṛśaṃ kruddhaḥ svayaṃ saubhadram abhyayāt 2 tato rājānam āvṛttaṃ saubhadraṃ prati saṃyuge dṛṣṭvā droṇo 'bravīd yodhān paryāpnuta narādhipam 3 purābhimanyur lakṣyaṃ naḥ paśyatāṃ hanti vīryavān tam ādravata mā bhaiṣṭa kṣipraṃ rakṣata kauravam 4 tataḥ kṛtajñā balinaḥ suhṛdo jitakāśinaḥ trāsyamānā bhayād vīraṃ parivavrus tavātmajam 5 dromo drauṇiḥ kṛpaḥ karṇaḥ kṛtavarmā ca saubalaḥ bṛhadbalo madrarājo bhūrir bhūriśravāḥ śalaḥ 6 pauravo vṛṣasenaś ca visṛjantaḥ śitāñ śarān saubhradraṃ śaravarṣeṇa mahatā samavākiran 7 saṃmohayitvā tam atha duryodhanam amocayan āsyād grāsam ivākṣiptam amṛṣe nārjunātmajaḥ 8 tāñ śaraugheṇa mahatā sāśvasūtān mahārathān vimukhīkṛtya saubhadraḥ siṃhanādam athānadat 9 tasya nādaṃ tataḥ śrutvā siṃhasyevāmiṣaiṣiṇaḥ nāmṛṣyanta susaṃrabdhāḥ punar droṇa mukhā rathāḥ 10 ta enaṃ koṣṭhakī kṛtyarathavaṃśena māriṣa vyasṛjann iṣujālāni nānā liṅgāni saṃghaśaḥ 11 tāny antarikṣe ciccheda pautras tava śitaiḥ śaraiḥ tāṃś caiva prativivyādha tad adbhutam ivābhavat 12 tatas te kopitās tena śarair āśīviṣopamaiḥ parivavrur jighāṃsantaḥ saubhadram apalāyinam 13 samudram iva paryastaṃ tvadīyaṃ tad balārṇavam abhimanyur dadhāraiko veleva makarālayam 14 śūrāṇāṃ yudhyamānānāṃ nighnatām itaretaram abhimanyoḥ pareṣāṃ ca nāsīt kaś cit parāṅmukhaḥ 15 tasmiṃs tu ghore saṃgrāme vartamāne bhayaṃkare duḥsaho navabhir bāṇair abhimanyum avidhyata 16 duḥśāsano dvādaśabhiḥ kṛpaḥ śāradvatas tribhiḥ droṇas tu sapta daśabhiḥ śarair āśīviṣopamaiḥ 17 viviṃśatis tu viṃśatyā kṛtavarmā ca saptabhiḥ bṛhadbalas tathāṣṭābhir aśvatthāmā ca saptabhiḥ 18 bhūriśravās tribhir bāṇair madreśaḥ ṣaḍbhir āśugaiḥ dvābhyāṃ śarābhyāṃ śakunis tribhir duryodhano nṛpaḥ 19 sa tu tān prativivyādha tribhis tribhir ajihmagaiḥ nṛtyann iva mahārāja cāpahastaḥ pratāpavān 20 tato 'bhimanyuḥ saṃkruddhas tāpyamānas tavātmajaiḥ vidarśayan vai sumahac chikṣaurasa kṛtaṃ balam 21 garuḍānilaraṃhobhir yantur vākyakarair hayaiḥ dāntair aśmaka dāyādaṃ tvaramāṇo 'bhyahārayat vivyādha cainaṃ daśabhir bāṇais tiṣṭheti cābravīt 22 tasyābhimanyur daśabhir bāṇaiḥ sūtaṃ hayān dhvajam bāhū dhanuḥ śiraś corvyāṃ smayamāno 'bhyapātayat 23 tatas tasmin hate vīre saubhadreṇāśmakeśvare saṃcacāla balaṃ sarvaṃ palāyanaparāyaṇam 24 tataḥ karṇaḥ kṛpo droṇo drauṇir gāndhārarāṭ śalaḥ śalyo bhūriśravāḥ krāthaḥ somadatto viviṃśatiḥ 25 vṛṣasenaḥ suṣeṇaś ca kuṇḍa bhedī pratardanaḥ vṛndārako lalitthaś ca prabāhur dīrghalocanaḥ duryodhanaś ca saṃkruddhaḥ śaravarṣair avākiran 26 so 'tikruddho maheṣvāsair abhimanyur ajihmagaiḥ śaram ādatta karṇāya parakāyāvabhedanam 27 tasya bhittvā tanutrāṇaṃ dehaṃ nirbhidya cāśugaḥ prāviśad dharaṇīṃ rājan valmīkam iva pannagaḥ 28 sa tenātiprahāreṇa vyathito vihvalann iva saṃcacāla raṇe karṇaḥ kṣitikampe yathācalaḥ 29 athānyair niśitair bāṇaiḥ suṣeṇaṃ dīrghalocanam kuṇḍa bhediṃ ca saṃkruddhas tribhis trīn avadhīd balī 30 karṇas taṃ pañcaviṃśatyā nārācānāṃ samarpayat aśvatthāmā ca viṃśatyā kṛtavarmā ca saptabhiḥ 31 sa śarārdita sarvāṅgaḥ kruddhaḥ śakrātmajātmajaḥ vicaran dṛśyate sainye pāśahasta ivāntakaḥ 32 śalyaṃ ca bāṇavarṣeṇa samīpastham avākirat udakrośan mahābāhus tava sainyāni bhīṣayan 33 tataḥ sa viddho 'stravidā marmabhidbhir ajihmagaiḥ śalyo rājan rathopasthe niṣasāda mumoha ca 34 taṃ hi viddhaṃ tathā dṛṣṭvā saubhadreṇa yaśasvinā saṃprādravac camūḥ sarvā bhāradvājasya paśyataḥ 35 prekṣantas taṃ mahābāhuṃ rukmapuṅkhaiḥ samāvṛtam tvadīyāś ca palāyante mṛgāḥ siṃhārditā iva 36 sa tu raṇayaśasābhipūjyamānaḥ; pitṛsuracāraṇa siddhayakṣasaṃghaiḥ avani talagataiś ca bhūtasaṃghair; ativibabhau hutabhug yathājya siktaḥ |