|
1
[स] स कर्णं कर्णिना कर्णे पुनर विव्याध फाल्गुनिः शरैः पञ्चाशता चैनम अविध्यत कॊपयन भृशम 2 परतिविव्याध राधेयस तावथ्भिर अद तं पुनः स तैर आचितसर्वाङ्गॊ बह्व अशॊभत भारत 3 कर्णं चाप्य अकरॊत करुथ्धॊ रुधिरॊत्पीड वाहिनम कर्णॊ ऽपि विबभौ शूरः शरैश चित्रॊ ऽसृग आप्लुतः 4 ताव उभौ शरचित्राङ्गौ रुधिरेण समुक्षितौ बभूवतुर महात्मानौ पुष्पिताव इव किंशुकौ 5 अद कर्णस्य सचिवान षट शूरांश चित्रयॊधिनः साश्वसूत धवजरदान सौभथ्रॊ निजघान ह 6 अदेतरान महेष्वासान थशभिर थशभिः शरैः परत्यविध्यथ असंभ्रान्तस तथ अथ्भुतम इवाभवत 7 मागधस्य पुनः पुत्रं हत्वा षड्भिर अजिह्मगैः साश्वं ससूतं तरुणम अश्वकेतुम अपातयत 8 मार्तिकावतकं भॊजं ततः कुञ्जरकेतनम कषुरप्रेण समुन्मद्य ननाथ विसृजञ शरान 9 तस्य थौःशासनिर विथ्ध्वा चतुर्भिश चतुरॊ हयान सूतम एकेन विव्याध थशभिश चार्जुनात्मजम 10 ततॊ थौःशासनिं कार्ष्णिर विथ्ध्वा सप्तभिर आशुगैः संरम्भाथ रक्तनयनॊ वाक्यम उच्चैर अदाब्रवीत 11 पिता तवाहवं तयक्त्वा गतः कापुरुषॊ यदा थिष्ट्या तवम अपि जानीषे यॊथ्धुं न तव अथ्य मॊक्ष्यसे 12 एतावथ उक्त्वा वचनं कर्मार परिमार्जितम नाराचं विससर्जास्मै तं थरौणिस तरिभिर आच्छिनत 13 तस्यार्जुनिर धवजं छित्त्वा शल्यं तरिभिर अताडयत तं शल्यॊ नवभिर बाणैर गार्ध्रपत्रैर अताडयत 14 तस्यार्जुनिर धवजं छित्त्वा उभौ च पार्ष्णिसारदी तं विव्याधायसैः षड्भिः सॊ ऽपक्रामथ रदान्तरम 15 शत्रुंजयं चन्थ्रकेतुं मेघवेगं सुवर्चसम सूर्यभासं च पञ्चैतान हत्वा विव्याध सौबलम 16 तं सौबलस तरिभिर विथ्ध्वा थुर्यॊधनम अदाब्रवीत सर्व एनं परमद्नीमः पुरैकैकं हिनस्ति नः 17 अदाब्रवीत तथा थरॊणं कर्णॊ वैकर्तनॊ वृषा पुरा सर्वान परमद्नाति बरूह्य अस्य वधम आशु नः 18 ततॊ थरॊणॊ महेष्वासः सर्वांस तान परत्यभाषत अस्तॊ वॊ ऽसयान्तरं कश चित कुमारस्य परपश्यति 19 अन्व अस्य पितरं हय अथ्य चरतः सर्वतॊथिशम शीघ्रतां नरसिंहस्य पाण्डवेयस्य पश्यत 20 धनुर्मण्डलम एवास्य रदमार्गेषु थृश्यते संथधानस्य विशिखाञ शीघ्रं चैव विमुञ्चतः 21 आरुजन्न इव मे पराणान मॊहयन्न अपि सायकैः परहर्षयति मा भूयः सौभथ्रः परवीरहा 22 अति मा नन्थयत्य एष सौभथ्रॊ विचरन रणे अन्तरं यस्य संरब्धा न पश्यन्ति महारदाः 23 अस्यतॊ लघुहस्तस्य थिशः सर्वा महेषुभिः न विशेषं परपश्यामि रणे गाण्डीवधन्वनः 24 अद कर्णः पुनर थरॊणम आहार्जुनिशरार्थितः सदातव्यम इति तिष्ठामि पीड्यमानॊ ऽभिमन्युना 25 तेजस्विनः कुमारस्य शराः परमथारुणाः कषिण्वन्ति हृथयं मे ऽथय घॊराः पावकतेजसः 26 तम आचार्यॊ ऽबरवीत कर्णं शनकैः परहसन्न इव अभेथ्यम अस्य कवचं युवा चाशु पराक्रमः 27 उपथिष्टा मया अस्य पितुः कवचधारणा ताम एष निखिलां वेत्ति धरुवं परपुरंजयः 28 शक्यं तव अस्य धनुश छेत्तुं जयां च बाणैः समाहितैः अभीशवॊ हयाश चैव तदॊभौ पार्ष्णिसारदी 29 एतत कुरु महेष्वास राधेय यथि शक्यते अदैनं विमुखीकृत्य पश्चात परहरणं कुरु 30 सधनुष्कॊ न शक्यॊ ऽयम अपि जेतुं सुरासुरैः विरदं विधनुष्कं च कुरुष्वैनं यथीच्छसि 31 तथ आचार्यवचः शरुत्वा कर्णॊ वैकर्तनस तवरन अस्यतॊ लघुहस्तस्य पृषत्कैर धनुर आच्छिनत 32 अश्वान अस्यावधीथ भॊजॊ गौतमः पार्ष्णिसारदी शेषास तु छिन्नधन्वानं शरवर्षैर अवाकिरन 33 तवरमाणास तवरा काले विरदं षण महारदाः शरवर्षैर अकरुणा बालम एकम अवाकिरन 34 स छिन्नधन्वा विरदः सवधर्मम अनुपालयन खड्गचर्म धरः शरीमान उत्पपात विहायसम 35 मार्गैः स कैशिकाथ्यैश च लाघवेन बलेन च आर्जुनिर वयचरथ वयॊम्नि भृशं वै पक्षिराड इव 36 मय्य एव निपतत्य एष सासिर इत्य ऊर्ध्वथृष्टयः विव्यधुस तं महेष्वासाः समरे छिथ्रथर्शिनः 37 तस्य थरॊणॊ ऽछिनन मुष्टौ खड्गं मणिमय तसरुम राधेयॊ निशितैर बाणैर वयधमच चर्म चॊत्तमम 38 वयसि चर्मेषु पूर्णाङ्गः सॊ ऽनतरिक्षात पुनः कषितिम आस्दितश चक्रम उथ्यम्य थरॊणं करुथ्धॊ ऽभयधावत 39 सचक्ररेणूज्ज्वल शॊभिताङ्गॊ; बभावति इवॊन्नत चक्रपाणिः रणे ऽभिमन्युः कषणथा सुभथ्रः; स वासुभथ्रानुकृतिं परकुर्वन 40 सरुत रुधिरकृतैक रागवक्त्रॊ; भरुकुटि पुटाकुटिलॊ ऽतिसिंह नाथः परभुर अमितबलॊ रणे ऽभिमन्युर; नृप वरमध्य गतॊ भृशं वयराजत |
1
[s] sa karṇaṃ karṇinā karṇe punar vivyādha phālguniḥ śaraiḥ pañcāśatā cainam avidhyat kopayan bhṛśam 2 prativivyādha rādheyas tāvadbhir atha taṃ punaḥ sa tair ācitasarvāṅgo bahv aśobhata bhārata 3 karṇaṃ cāpy akarot kruddho rudhirotpīḍa vāhinam karṇo 'pi vibabhau śūraḥ śaraiś citro 'sṛg āplutaḥ 4 tāv ubhau śaracitrāṅgau rudhireṇa samukṣitau babhūvatur mahātmānau puṣpitāv iva kiṃśukau 5 atha karṇasya sacivān ṣaṭ śūrāṃś citrayodhinaḥ sāśvasūta dhvajarathān saubhadro nijaghāna ha 6 athetarān maheṣvāsān daśabhir daśabhiḥ śaraiḥ pratyavidhyad asaṃbhrāntas tad adbhutam ivābhavat 7 māgadhasya punaḥ putraṃ hatvā ṣaḍbhir ajihmagaiḥ sāśvaṃ sasūtaṃ taruṇam aśvaketum apātayat 8 mārtikāvatakaṃ bhojaṃ tataḥ kuñjaraketanam kṣurapreṇa samunmathya nanāda visṛjañ śarān 9 tasya dauḥśāsanir viddhvā caturbhiś caturo hayān sūtam ekena vivyādha daśabhiś cārjunātmajam 10 tato dauḥśāsaniṃ kārṣṇir viddhvā saptabhir āśugaiḥ saṃrambhād raktanayano vākyam uccair athābravīt 11 pitā tavāhavaṃ tyaktvā gataḥ kāpuruṣo yathā diṣṭyā tvam api jānīṣe yoddhuṃ na tv adya mokṣyase 12 etāvad uktvā vacanaṃ karmāra parimārjitam nārācaṃ visasarjāsmai taṃ drauṇis tribhir ācchinat 13 tasyārjunir dhvajaṃ chittvā śalyaṃ tribhir atāḍayat taṃ śalyo navabhir bāṇair gārdhrapatrair atāḍayat 14 tasyārjunir dhvajaṃ chittvā ubhau ca pārṣṇisārathī taṃ vivyādhāyasaiḥ ṣaḍbhiḥ so 'pakrāmad rathāntaram 15 śatruṃjayaṃ candraketuṃ meghavegaṃ suvarcasam sūryabhāsaṃ ca pañcaitān hatvā vivyādha saubalam 16 taṃ saubalas tribhir viddhvā duryodhanam athābravīt sarva enaṃ pramathnīmaḥ puraikaikaṃ hinasti naḥ 17 athābravīt tadā droṇaṃ karṇo vaikartano vṛṣā purā sarvān pramathnāti brūhy asya vadham āśu naḥ 18 tato droṇo maheṣvāsaḥ sarvāṃs tān pratyabhāṣata asto vo 'syāntaraṃ kaś cit kumārasya prapaśyati 19 anv asya pitaraṃ hy adya carataḥ sarvatodiśam śīghratāṃ narasiṃhasya pāṇḍaveyasya paśyata 20 dhanurmaṇḍalam evāsya rathamārgeṣu dṛśyate saṃdadhānasya viśikhāñ śīghraṃ caiva vimuñcataḥ 21 ārujann iva me prāṇān mohayann api sāyakaiḥ praharṣayati mā bhūyaḥ saubhadraḥ paravīrahā 22 ati mā nandayaty eṣa saubhadro vicaran raṇe antaraṃ yasya saṃrabdhā na paśyanti mahārathāḥ 23 asyato laghuhastasya diśaḥ sarvā maheṣubhiḥ na viśeṣaṃ prapaśyāmi raṇe gāṇḍīvadhanvanaḥ 24 atha karṇaḥ punar droṇam āhārjuniśarārditaḥ sthātavyam iti tiṣṭhāmi pīḍyamāno 'bhimanyunā 25 tejasvinaḥ kumārasya śarāḥ paramadāruṇāḥ kṣiṇvanti hṛdayaṃ me 'dya ghorāḥ pāvakatejasaḥ 26 tam ācāryo 'bravīt karṇaṃ śanakaiḥ prahasann iva abhedyam asya kavacaṃ yuvā cāśu parākramaḥ 27 upadiṣṭā mayā asya pituḥ kavacadhāraṇā tām eṣa nikhilāṃ vetti dhruvaṃ parapuraṃjayaḥ 28 śakyaṃ tv asya dhanuś chettuṃ jyāṃ ca bāṇaiḥ samāhitaiḥ abhīśavo hayāś caiva tathobhau pārṣṇisārathī 29 etat kuru maheṣvāsa rādheya yadi śakyate athainaṃ vimukhīkṛtya paścāt praharaṇaṃ kuru 30 sadhanuṣko na śakyo 'yam api jetuṃ surāsuraiḥ virathaṃ vidhanuṣkaṃ ca kuruṣvainaṃ yadīcchasi 31 tad ācāryavacaḥ śrutvā karṇo vaikartanas tvaran asyato laghuhastasya pṛṣatkair dhanur ācchinat 32 aśvān asyāvadhīd bhojo gautamaḥ pārṣṇisārathī śeṣās tu chinnadhanvānaṃ śaravarṣair avākiran 33 tvaramāṇās tvarā kāle virathaṃ ṣaṇ mahārathāḥ śaravarṣair akaruṇā bālam ekam avākiran 34 sa chinnadhanvā virathaḥ svadharmam anupālayan khaḍgacarma dharaḥ śrīmān utpapāta vihāyasam 35 mārgaiḥ sa kaiśikādyaiś ca lāghavena balena ca ārjunir vyacarad vyomni bhṛśaṃ vai pakṣirāḍ iva 36 mayy eva nipataty eṣa sāsir ity ūrdhvadṛṣṭayaḥ vivyadhus taṃ maheṣvāsāḥ samare chidradarśinaḥ 37 tasya droṇo 'chinan muṣṭau khaḍgaṃ maṇimaya tsarum rādheyo niśitair bāṇair vyadhamac carma cottamam 38 vyasi carmeṣu pūrṇāṅgaḥ so 'ntarikṣāt punaḥ kṣitim āsthitaś cakram udyamya droṇaṃ kruddho 'bhyadhāvata 39 sacakrareṇūjjvala śobhitāṅgo; babhāvati ivonnata cakrapāṇiḥ raṇe 'bhimanyuḥ kṣaṇadā subhadraḥ; sa vāsubhadrānukṛtiṃ prakurvan 40 sruta rudhirakṛtaika rāgavaktro; bhrukuṭi puṭākuṭilo 'tisiṃha nādaḥ prabhur amitabalo raṇe 'bhimanyur; nṛpa varamadhya gato bhṛśaṃ vyarājat |