|
1
[स] तदा संभाषतां तेषां पराथुरासीथ धनंजयः थुथृक्षुर भरतश्रेष्ठं राजानं ससुहृथ गणम 2 तं परविष्टं शुभां कक्ष्याम अभिवाथ्याग्रतः सदितम समुत्दायार्जुनं परेम्णा सस्वजे पाण्डवर्षभः 3 मूर्ध्नि चैनम उपाघ्राय परिष्वज्य च बाहुना आशिषः परमाः परॊच्य समयमानॊ ऽभयभाषत 4 वयक्तम अर्जुन संग्रामे धरुवस ते विजयॊ महान याथृग रूपा हि ते छाया परसन्नश च जनार्थनः 5 तम अब्रवीत ततॊ जिष्णुर महथ आश्चर्यम उत्तमम थृष्टवान अस्मि भथ्रं ते केशवस्य परसाथजम 6 ततस तत कदयाम आस यदाथृष्टं धनंजयः आश्वासनार्दं सुहृथां तर्यम्बकेनसमागमम 7 ततः शिरॊभिर अवनिं सपृष्ट्वा सर्वे च विस्मिताः नमस्कृत्य वृषाङ्काय साधु साध्व इत्य अदाब्रुवन 8 अनुज्ञातास ततः सर्वे सुहृथॊ धर्मसूनुना तवरमाणाः सुसंनथ्धा हृष्टा युथ्धान निर्ययुः 9 अभिवाथ्य तु राजानं युयुधानाच्युतार्जुनाः हृष्टा विनिर्ययुस ते वै युधिष्ठिर निवेशनात 10 रदेनैकेन थुर्धर्षौ युयुधान जनार्थनौ जग्मतुः सहितौ वीराव अर्जुनस्य निवेशनम 11 तत्र गत्वा हृषीकेशः कल्पयाम आस सूतवत रदं रदवरस्याजौ वानरर्षभ लक्षणम 12 स मेघसमनिर्घॊषस तप्तकाञ्चनसप्रभः बभौ रदवरः कॢप्तः शिशुर थिवसकृथ यदा 13 ततः पुरुषशार्थूलः सज्जः सज्जं पुरःसरः कृताह्निकाय पार्दाय नयवेथयत तं रदम 14 तं तु लॊके वरः पुंसां किरीटी हेमवर्मभृत बाणवाणासनी वाहं परथक्षिणम अवर्तत 15 ततॊ विथ्या वयॊवृथ्धैः करियावथ्भिर जितेन्थ्रियैः सतूयमानॊ जयाशीभिर आरुरॊह महारदम 16 जैत्रैः सांग्रामिकैर मन्त्रैः पूर्वम एव रदॊत्तमम अभिमन्त्रितम अर्चिष्मान उथयं भास्करॊ यदा 17 स रदे रदिनां शरेष्ठः काञ्चने काञ्चनावृतः विबभौ विमलॊ ऽरचिष्मान मेराव इव थिवाकरः 18 अन्वारुरॊहतुः पार्दं युयुधान जनार्थनौ शर्यातेर यज्ञम आयान्तं यदेन्थ्रं थेवम अश्विनौ 19 अद जग्राह गॊविन्थॊ रश्मीन रश्मिवतां वरः मातलिर वासवस्येव वृत्रं हन्तुं परयास्यतः 20 स ताभ्यां सहितः पार्दॊ रदप्रवरम आस्दितः सहितौ बुभ शुक्राभ्यां तमॊ निघ्नन यदा शशी 21 सैन्धवस्य वधप्रेप्सुः परयातः शत्रुपूगहा सहाम्बुपतिमित्राभ्यां यदेन्थ्रस तारकामये 22 ततॊ वाथित्रनिर्घॊषैर मङ्गल्यैश च सतवैः शुभैः परयान्तम अर्जुनं सूता मागधाश चैव तुष्टुवुः 23 स जयाशीः स पुण्याहः सूतमागध निस्वनः युक्तॊ वाथित्रघॊषेण तेषां रतिकरॊ ऽभवत 24 तम अनुप्रयतॊ वायुः पुण्यगन्धवहः शुचिः ववौ संहर्षयन पार्दं थविषतश चापि शॊषयन 25 पराथुरासन निमित्तानि विजयाय बहूनि च पाण्डवानां तवथीयानां विपरीतानि मारिष 26 थृष्ट्वार्जुनॊ निमित्तानि विजयाय परथक्षिणम युयुधानं महेष्वासम इथं वचनम अब्रवीत 27 युयुधानाथ्य युथ्धे मे थृश्यते विजयॊ धरुवः यदा हीमानि लिङ्गानि थृश्यन्ते शिनिपुंगव 28 सॊ ऽहं तत्र गमिष्यामि यत्र सैन्धवकॊ नृपः यियासुर यम लॊकाय मम वीर्यं परतीक्षते 29 यदा परमकं कृत्यं सैन्धवस्य वधे मम तदैव सुमहत कृत्यं धर्मराजस्य रक्षणे 30 स तवम अथ्य महाबाहॊ राजानं परिपालय यदैव हि मया गुप्तस तवया गुप्तॊ भवेत तदा 31 तवयि चाहं पराश्वस्य परथ्युम्ने वा महारदे शक्नुयां सैन्धवं हन्तुम अनपेक्षॊ नरर्षभ 32 मय्य अपेक्षा न कर्तव्या कदं चिथ अपि सात्वत राजन्य एव परा गुप्तिः कार्या सर्वात्मना तवया 33 न हि यत्र महाबाहुर वासुथेवॊ वयवस्दितः किं चिथ वयापथ्यते तत्र यत्राहम अपि च धरुवम 34 एवम उक्तस तु पार्देन सात्यकिः परवीरहा तदेत्य उक्त्वागमत तत्र यत्र राजा युधिष्ठिरः |
1
[s] tathā saṃbhāṣatāṃ teṣāṃ prādurāsīd dhanaṃjayaḥ dudṛkṣur bharataśreṣṭhaṃ rājānaṃ sasuhṛd gaṇam 2 taṃ praviṣṭaṃ śubhāṃ kakṣyām abhivādyāgrataḥ sthitam samutthāyārjunaṃ premṇā sasvaje pāṇḍavarṣabhaḥ 3 mūrdhni cainam upāghrāya pariṣvajya ca bāhunā āśiṣaḥ paramāḥ procya smayamāno 'bhyabhāṣata 4 vyaktam arjuna saṃgrāme dhruvas te vijayo mahān yādṛg rūpā hi te chāyā prasannaś ca janārdanaḥ 5 tam abravīt tato jiṣṇur mahad āścaryam uttamam dṛṣṭavān asmi bhadraṃ te keśavasya prasādajam 6 tatas tat kathayām āsa yathādṛṣṭaṃ dhanaṃjayaḥ āśvāsanārthaṃ suhṛdāṃ tryambakenasamāgamam 7 tataḥ śirobhir avaniṃ spṛṣṭvā sarve ca vismitāḥ namaskṛtya vṛṣāṅkāya sādhu sādhv ity athābruvan 8 anujñātās tataḥ sarve suhṛdo dharmasūnunā tvaramāṇāḥ susaṃnaddhā hṛṣṭā yuddhāna niryayuḥ 9 abhivādya tu rājānaṃ yuyudhānācyutārjunāḥ hṛṣṭā viniryayus te vai yudhiṣṭhira niveśanāt 10 rathenaikena durdharṣau yuyudhāna janārdanau jagmatuḥ sahitau vīrāv arjunasya niveśanam 11 tatra gatvā hṛṣīkeśaḥ kalpayām āsa sūtavat rathaṃ rathavarasyājau vānararṣabha lakṣaṇam 12 sa meghasamanirghoṣas taptakāñcanasaprabhaḥ babhau rathavaraḥ kḷptaḥ śiśur divasakṛd yathā 13 tataḥ puruṣaśārdūlaḥ sajjaḥ sajjaṃ puraḥsaraḥ kṛtāhnikāya pārthāya nyavedayata taṃ ratham 14 taṃ tu loke varaḥ puṃsāṃ kirīṭī hemavarmabhṛt bāṇavāṇāsanī vāhaṃ pradakṣiṇam avartata 15 tato vidyā vayovṛddhaiḥ kriyāvadbhir jitendriyaiḥ stūyamāno jayāśībhir āruroha mahāratham 16 jaitraiḥ sāṃgrāmikair mantraiḥ pūrvam eva rathottamam abhimantritam arciṣmān udayaṃ bhāskaro yathā 17 sa rathe rathināṃ śreṣṭhaḥ kāñcane kāñcanāvṛtaḥ vibabhau vimalo 'rciṣmān merāv iva divākaraḥ 18 anvārurohatuḥ pārthaṃ yuyudhāna janārdanau śaryāter yajñam āyāntaṃ yathendraṃ devam aśvinau 19 atha jagrāha govindo raśmīn raśmivatāṃ varaḥ mātalir vāsavasyeva vṛtraṃ hantuṃ prayāsyataḥ 20 sa tābhyāṃ sahitaḥ pārtho rathapravaram āsthitaḥ sahitau bubha śukrābhyāṃ tamo nighnan yathā śaśī 21 saindhavasya vadhaprepsuḥ prayātaḥ śatrupūgahā sahāmbupatimitrābhyāṃ yathendras tārakāmaye 22 tato vāditranirghoṣair maṅgalyaiś ca stavaiḥ śubhaiḥ prayāntam arjunaṃ sūtā māgadhāś caiva tuṣṭuvuḥ 23 sa jayāśīḥ sa puṇyāhaḥ sūtamāgadha nisvanaḥ yukto vāditraghoṣeṇa teṣāṃ ratikaro 'bhavat 24 tam anuprayato vāyuḥ puṇyagandhavahaḥ śuciḥ vavau saṃharṣayan pārthaṃ dviṣataś cāpi śoṣayan 25 prādurāsan nimittāni vijayāya bahūni ca pāṇḍavānāṃ tvadīyānāṃ viparītāni māriṣa 26 dṛṣṭvārjuno nimittāni vijayāya pradakṣiṇam yuyudhānaṃ maheṣvāsam idaṃ vacanam abravīt 27 yuyudhānādya yuddhe me dṛśyate vijayo dhruvaḥ yathā hīmāni liṅgāni dṛśyante śinipuṃgava 28 so 'haṃ tatra gamiṣyāmi yatra saindhavako nṛpaḥ yiyāsur yama lokāya mama vīryaṃ pratīkṣate 29 yathā paramakaṃ kṛtyaṃ saindhavasya vadhe mama tathaiva sumahat kṛtyaṃ dharmarājasya rakṣaṇe 30 sa tvam adya mahābāho rājānaṃ paripālaya yathaiva hi mayā guptas tvayā gupto bhavet tathā 31 tvayi cāhaṃ parāśvasya pradyumne vā mahārathe śaknuyāṃ saindhavaṃ hantum anapekṣo nararṣabha 32 mayy apekṣā na kartavyā kathaṃ cid api sātvata rājany eva parā guptiḥ kāryā sarvātmanā tvayā 33 na hi yatra mahābāhur vāsudevo vyavasthitaḥ kiṃ cid vyāpadyate tatra yatrāham api ca dhruvam 34 evam uktas tu pārthena sātyakiḥ paravīrahā tathety uktvāgamat tatra yatra rājā yudhiṣṭhiraḥ |