|
1
[स] तावकास तु समीक्ष्यैव वृष्ण्यन्धककुरूत्तमौ पराग अत्वरञ जिघांसन्तस तदैव विजयः परान 2 सुवर्णचित्रैर वैयाघ्रैः सवनवथ्भिर महारदैः थीपयन्तॊ थिशः सर्वा जवलथ्भिर इव पावकैः 3 रुक्मपृष्ठैश च थुष्प्रेक्ष्यैः कार्मुकैः पृदिवीपते कूजथ्भिर अतुलान नाथान रॊषितैर उरगैर इव 4 भूरिश्रवाः शलः कर्णॊ वृषसेनॊ जयथ्रदः कृपश च मथ्रराजश च थरौणिश च रदिनां वरः 5 ते पिबन्त इवाकाशम अश्वैर अष्टौ महारदाः वयराजयन थश थिशॊ वैयाघ्रैर हेमचन्थ्रकैः 6 ते थंशिताः सुसंरब्धा रदैर मेघौघनिस्वनैः समावृण्वन थिशः सर्वाः पार्दं च विशिखैः शितैः 7 कौलूतका हयाश चित्रा वहन्तस तान महारदान वयशॊभन्त तथा शीघ्रा थीपयन्तॊ थिशॊ थश 8 आजानेयैर महावेगैर नानाथेशसमुत्दितैः पार्वतीयैर नथीजैश च सैन्धवैश च हयॊत्तमैः 9 कुरु यॊधवरा राजंस तव पुत्रं परीप्सवः धनंजयरदं शीघ्रं सर्वतः समुपाथ्रवन 10 ते परगृह्य महाशङ्खान थध्मुः पुरुषसत्तमाः पूरयन्तॊ थिवं राजन पृदिवीं च स सारगाम 11 तदैव थध्मतुः शङ्खौ वासुथेवधनंजयौ परवरौ सर्वभूतानां सर्वशङ्खवरौ भुवि थेवथत्तं च कौन्तेयः पाञ्चजन्यं च केशवः 12 शब्थस तु थेवथत्तस्य धनंजय समीरितः पृदिवीं चान्तरिक्षं च थिशश चैव समावृणॊत 13 तदैव पाञ्चजन्यॊ ऽपि वासुथेव समीरितः सर्वशब्थान अतिक्रम्य पूरयाम आस रॊथसी 14 तस्मिंस तदा वर्तमाने थारुणे नाथसंकुले भीरूणां तरासजनने शूराणां हर्षवर्धने 15 परवाथितासु भेरीषु झर्झरेष्व आनकेषु च मृथङ्गेषु च राजेन्थ्र वाथ्यमानेष्व अनेकशः 16 महारदसमाख्यात थुर्यॊधनहितैषिणः अमृष्यमाणास तं शब्थं करुथ्धाः परमधन्विनः नानाथेश्या महीपालाः सवसैन्यपरिरक्षिणः 17 अमर्षिता महाशङ्खान थध्मुर वीरा महारदाः कृते परतिकरिष्यन्तः केशवस्यार्जुनस्य च 18 बभूव तव तत सैन्यं शङ्खशब्थसमीरितम उथ्विग्नरदनागाश्वम अस्वस्दम इव चाभिभॊ 19 तत परयुक्तम इवाकाशं शूरैः शङ्खनिनाथितम बभूव भृशम उथ्विग्नं निर्घातैर इव नाथितम 20 स शब्थः सुमहान राजन थिशः सर्वा वयनाथयत तरासयाम आस तत सैन्यं युगान्त इव संभृतः 21 ततॊ थुर्यॊधनॊ ऽषटौ च राजानस ते महारदाः जयथ्रदस्य रक्षार्दं पाण्डवं पर्यवारयन 22 ततॊ थरौणिस तरिसप्तत्या वासुथेवम अताडयत अर्जुनं च तरिभिर भल्लैर धवजम अश्वांश च पञ्चभिः 23 तम अर्जुनः पृषत्कानां शतैः षड्भिर अताडयत अत्यर्दम इव संक्रुथ्धः परतिविथ्धे जनार्थने 24 कर्णं थवाथशभिर विथ्ध्वा वृषसेनं तरिभिस तदा शल्यस्य स शरं चापं मुष्टौ चिच्छेथ वीर्यवान 25 गृहीत्वा धनुर अन्यत तु शल्यॊ विव्याध पाण्डवम भूरिश्रवास तरिभिर बाणैर हेमपुङ्खैः शिलाशितैः 26 कर्णॊ थवात्रिशता चैव वृषसेनश च पञ्चभिः जयथ्रदस तरिसप्तत्या कृपश च थशभिः शरैः मथ्रराजश च थशभिर विव्यधुः फल्गुनं रणे 27 ततः शराणां षष्ट्या तु थरौणिः पार्दम अवाकिरत वासुथेवं च सप्तत्या पुनः पार्दं च पञ्चभिः 28 परहसंस तु नरव्याघ्रः शवेताश्वः कृष्णसारदिः परत्यविध्यत स तान सर्वान थर्शयन पाणिलाघवम 29 कर्णं थवाथशभिर विथ्ध्वा वृषसेनं तरिभिः शरैः शल्यस्य समरे चापं मुष्टिथेशे नयकृन्तत 30 सौमथत्तिं तरिभिर विथ्ध्वा शल्यं च थशभिः शरैः शितैर अग्निशिखाकारैर थरौणिं विव्याध चाषभिः 31 गौतमं पञ्चविंशत्या शैन्धवं च शतेन ह पुनर थरौणिं च सप्तत्या शराणां सॊ ऽभयताडयत 32 भूरि शवरास तु संक्रुथ्धः परतॊथं चिच्छिथे हरेः अर्जुनं च तरिसप्तत्या बाणानाम आजघान ह 33 ततः शरशतैस तीक्ष्णैस तान अरीञ शवेतवाहनः परत्यषेधथ थरुतं करुथ्धॊ महावातॊ घनान इव |
1
[s] tāvakās tu samīkṣyaiva vṛṣṇyandhakakurūttamau prāg atvarañ jighāṃsantas tathaiva vijayaḥ parān 2 suvarṇacitrair vaiyāghraiḥ svanavadbhir mahārathaiḥ dīpayanto diśaḥ sarvā jvaladbhir iva pāvakaiḥ 3 rukmapṛṣṭhaiś ca duṣprekṣyaiḥ kārmukaiḥ pṛthivīpate kūjadbhir atulān nādān roṣitair uragair iva 4 bhūriśravāḥ śalaḥ karṇo vṛṣaseno jayadrathaḥ kṛpaś ca madrarājaś ca drauṇiś ca rathināṃ varaḥ 5 te pibanta ivākāśam aśvair aṣṭau mahārathāḥ vyarājayan daśa diśo vaiyāghrair hemacandrakaiḥ 6 te daṃśitāḥ susaṃrabdhā rathair meghaughanisvanaiḥ samāvṛṇvan diśaḥ sarvāḥ pārthaṃ ca viśikhaiḥ śitaiḥ 7 kaulūtakā hayāś citrā vahantas tān mahārathān vyaśobhanta tadā śīghrā dīpayanto diśo daśa 8 ājāneyair mahāvegair nānādeśasamutthitaiḥ pārvatīyair nadījaiś ca saindhavaiś ca hayottamaiḥ 9 kuru yodhavarā rājaṃs tava putraṃ parīpsavaḥ dhanaṃjayarathaṃ śīghraṃ sarvataḥ samupādravan 10 te pragṛhya mahāśaṅkhān dadhmuḥ puruṣasattamāḥ pūrayanto divaṃ rājan pṛthivīṃ ca sa sāragām 11 tathaiva dadhmatuḥ śaṅkhau vāsudevadhanaṃjayau pravarau sarvabhūtānāṃ sarvaśaṅkhavarau bhuvi devadattaṃ ca kaunteyaḥ pāñcajanyaṃ ca keśavaḥ 12 śabdas tu devadattasya dhanaṃjaya samīritaḥ pṛthivīṃ cāntarikṣaṃ ca diśaś caiva samāvṛṇot 13 tathaiva pāñcajanyo 'pi vāsudeva samīritaḥ sarvaśabdān atikramya pūrayām āsa rodasī 14 tasmiṃs tathā vartamāne dāruṇe nādasaṃkule bhīrūṇāṃ trāsajanane śūrāṇāṃ harṣavardhane 15 pravāditāsu bherīṣu jharjhareṣv ānakeṣu ca mṛdaṅgeṣu ca rājendra vādyamāneṣv anekaśaḥ 16 mahārathasamākhyāta duryodhanahitaiṣiṇaḥ amṛṣyamāṇās taṃ śabdaṃ kruddhāḥ paramadhanvinaḥ nānādeśyā mahīpālāḥ svasainyaparirakṣiṇaḥ 17 amarṣitā mahāśaṅkhān dadhmur vīrā mahārathāḥ kṛte pratikariṣyantaḥ keśavasyārjunasya ca 18 babhūva tava tat sainyaṃ śaṅkhaśabdasamīritam udvignarathanāgāśvam asvastham iva cābhibho 19 tat prayuktam ivākāśaṃ śūraiḥ śaṅkhanināditam babhūva bhṛśam udvignaṃ nirghātair iva nāditam 20 sa śabdaḥ sumahān rājan diśaḥ sarvā vyanādayat trāsayām āsa tat sainyaṃ yugānta iva saṃbhṛtaḥ 21 tato duryodhano 'ṣṭau ca rājānas te mahārathāḥ jayadrathasya rakṣārthaṃ pāṇḍavaṃ paryavārayan 22 tato drauṇis trisaptatyā vāsudevam atāḍayat arjunaṃ ca tribhir bhallair dhvajam aśvāṃś ca pañcabhiḥ 23 tam arjunaḥ pṛṣatkānāṃ śataiḥ ṣaḍbhir atāḍayat atyartham iva saṃkruddhaḥ pratividdhe janārdane 24 karṇaṃ dvādaśabhir viddhvā vṛṣasenaṃ tribhis tathā śalyasya sa śaraṃ cāpaṃ muṣṭau ciccheda vīryavān 25 gṛhītvā dhanur anyat tu śalyo vivyādha pāṇḍavam bhūriśravās tribhir bāṇair hemapuṅkhaiḥ śilāśitaiḥ 26 karṇo dvātriśatā caiva vṛṣasenaś ca pañcabhiḥ jayadrathas trisaptatyā kṛpaś ca daśabhiḥ śaraiḥ madrarājaś ca daśabhir vivyadhuḥ phalgunaṃ raṇe 27 tataḥ śarāṇāṃ ṣaṣṭyā tu drauṇiḥ pārtham avākirat vāsudevaṃ ca saptatyā punaḥ pārthaṃ ca pañcabhiḥ 28 prahasaṃs tu naravyāghraḥ śvetāśvaḥ kṛṣṇasārathiḥ pratyavidhyat sa tān sarvān darśayan pāṇilāghavam 29 karṇaṃ dvādaśabhir viddhvā vṛṣasenaṃ tribhiḥ śaraiḥ śalyasya samare cāpaṃ muṣṭideśe nyakṛntata 30 saumadattiṃ tribhir viddhvā śalyaṃ ca daśabhiḥ śaraiḥ śitair agniśikhākārair drauṇiṃ vivyādha cāṣabhiḥ 31 gautamaṃ pañcaviṃśatyā śaindhavaṃ ca śatena ha punar drauṇiṃ ca saptatyā śarāṇāṃ so 'bhyatāḍayat 32 bhūri śvarās tu saṃkruddhaḥ pratodaṃ cicchide hareḥ arjunaṃ ca trisaptatyā bāṇānām ājaghāna ha 33 tataḥ śaraśatais tīkṣṇais tān arīñ śvetavāhanaḥ pratyaṣedhad drutaṃ kruddho mahāvāto ghanān iva |