|
1
[धृ] तथवस्दे हते तस्मिन भूरिश्रवसि कौरवे यदा भूयॊ ऽभवथ युथ्धं तन ममाचक्ष्व संजय 2 [स] भूरिश्रवसि संक्रान्ते परलॊकाय भारत वासुथेवं महाबाहुर अर्जुनः समचूचुथत 3 चॊथयाश्वान भृशं कृष्ण यतॊ राजा जयथ्रदः अस्तम एति महाबाहॊ तवरमाणॊ थिवाकरः 4 एतथ धि पुरुषव्याघ्र महथ अभ्युथ्यतं मया कार्यं संरक्ष्यते चैष कुरु सेना महारदैः 5 नास्तम एति यदा सूर्यॊ यदासत्यं भवेथ वचः चॊथयाश्वांस तदा कृष्ण यदा हन्यां जयथ्रदम 6 ततः कृष्णॊ महाबाहू रजतप्रतिमान हयान हयज्ञश चॊथयाम आस जयथ्रदरदं परति 7 तं परयान्तम अमॊघेषुम उत्पतथ्भिर इवाशुगैः तवरमाणा महाराज सेनामुख्याः समाव्रजन 8 थुर्यॊधनश च कर्णश च वृषसेनॊ ऽद मथ्रराट अश्वत्दामा कृपश चैव सवयम एव च सैन्धवः 9 समासाथ्य तु बीभत्सुः सैन्धवं परमुखे सदितम नेत्राभ्यां करॊधथीप्ताभ्यां संप्रैक्षन निर्थहन्न इव 10 ततॊ थुर्यॊधनॊ राजा राधेयं तवरितॊ ऽबरवीत अर्जुनं वीक्ष्य संयान्तं जयथ्रदरदं परति 11 अयं स वैकर्तन युथ्धकालॊ; विथर्शयस्वात्मबलं महात्मन यदा न वध्येत रणे ऽरजुनेन; जयथ्रदः कर्ण तदा कुरुष्व 12 अल्पावशिष्टं थिवसं नृवीर; विघातयस्वाथ्य रिपुं शरौघैः थिनक्षयं पराप्य नरप्रवीर; धरुवं हि नः कर्णजयॊ भविष्यति 13 सैन्धवे रक्ष्यमाणे तु सूर्यस्यास्तमयं परति मिद्याप्रतिज्ञः कौन्तेयः परवेक्ष्यति हुताशनम 14 अनर्जुनायां च भुवि मुहूर्तम अपि मानथ जीवितुं नॊत्सहेरन वै भरातरॊ ऽसय सहानुगाः 15 विनष्टैः पाण्डवेयैश च स शैलवनकाननाम वसुंधराम इमां कर्ण भॊक्ष्यामॊ हतकण्टकाम 16 थैवेनॊपहतः पार्दॊ विपरीतश च मानथ कार्याकार्यम अजानन वै परतिज्ञां कृतवान रणे 17 नूनम आत्मविनाशाय पाण्डवेन किरीटिना परतिज्ञेयं कृता कर्णजयथ्रदवधं परति 18 कदं जीवति थुर्धर्षे तवयि राधेय फल्गुनः अनस्तं गत आथित्ये हन्यात सैन्धवकं नृपम 19 रक्षितं मथ्रराजेन कृपेण च महात्मना जयथ्रदं रणमुखे कदं हन्याथ धनंजयः 20 थरौणिना रक्ष्यमाणं च मया थुःशासनेन च कदं पराप्स्यति बीभत्सुः सैन्धवं कालचॊथितः 21 युध्यने बहवः शूरा लम्बते च थिवाकरः शङ्के जयथ्रदं पार्दॊ नैव पराप्स्यति मानथ 22 स तवं कर्ण मया सार्धं शूरैश चान्यैर महारदैः युध्यस्व यत्नम आस्दाय परं पार्देन संयुगे 23 एवम उक्तस तु राधेयस तव पुत्रेण मारिष थुर्यॊधनम इथं वाक्यं पत्युवाच कुरूत्तमम 24 थृढलक्ष्येण शूरेण भीमसेनेन धन्विना भृशम उथ्वेजितः संख्ये शरजालैर अनेकशः 25 सदातव्यम इति तिष्ठामि रणे संप्रति मानथ नैवाङ्गम इङ्गति किं चिन मे संतप्तस्य रणेषुभिः 26 यॊत्स्यामि तु तदा राजञ शक्त्याहं परया रणे यदा पाण्डवमुख्यॊ ऽसौ न हनिष्यति सैन्धवम 27 न हि मे युध्यमानस्य सायकांश चास्यतः शितान सैन्धवं पराप्स्यते वीरः सव्यसाची धनंजयः 28 यत तु शक्तिमता कार्यं सततं हितकारिणा तत करिष्यामि कौरव्य जयॊ थैवे परतिष्ठितः 29 अथ्य यॊत्स्ये ऽरजुनम अहं पौरुषं सवं वयपाश्रितः तवथर्दं पुरुषव्याघ्र जयॊ थैवे परतिष्ठितः 30 अथ्य युथ्धं कुरुश्रेष्ठ मम पार्दस्य चॊभयॊः पश्यन्तु सर्वभूतानि थारुणं लॊमहर्षणम 31 कर्ण कौरवयॊर एवं रणे संभाषमाणयॊः अर्जुनॊ निशितैर बाणैर जघान तव वाहिनीम 32 चिच्छेथ तीक्ष्णाग्रमुखैः शूराणाम अनिवर्तिनाम भुजान परिघसंकाशान हस्तिहस्तॊपमान रणे 33 शिरांसि च महाबाहुश चिच्छेथ निशितैः शरैः हस्तिहस्तान हयग्रीवा रदाक्षांश च समन्ततः 34 शॊणिताक्षान हयारॊहान गृहीतप्रास तॊमरान कषुरैश चिच्छेथ बीभत्सुर थविधैकैकं तरिधैव च 35 हयवारणमुह्याश च परापयन्त सहस्रशः धवजाश छत्राणि चापानि चामराणि शिरांसि च 36 कक्षम अग्निम इवॊथ्धूतः परथहंस तव वाहिनीम अचिरेण महीं पार्दश चकार रुधिरॊत्तराम 37 हतभूयिष्ठ यॊधं तत कृत्वा तव बलं बली आससाथ थुराधर्षः सैन्धवं सत्यविक्रमः 38 बीभत्सुर भीमसेनेन सात्वतेन च रक्षितः स बभौ भरतश्रेष्ठ जवलन्न इव हुताशनः 39 तं तदावस्दितं थृष्ट्वा तवथीया वीर्यसंमताः नामृष्यन्त महेष्वासाः फल्गुनं पुरुषर्षभाः 40 थुर्यॊधनश च कर्णश च वृषसेनॊ ऽद मथ्रराट अश्वत्दामा कृपश चैव सवयम एव च सैन्धवः 41 संरब्धाः सैन्धवस्यार्दे समावृण्वन किरीटिनम नृत्यन्तं रदमार्गेषु धनुर्ज्यातलनिस्वनैः 42 संग्रामकॊविथं पार्दं सर्वे युथ्धविशारथाः अभीताः पर्यवर्तन्त वयाथितास्यम इवान्तकम 43 सैन्धवं पृष्ठतः कृत्वा जिघांसन्तॊ ऽरजुनाच्युतौ सूर्यास्तमयम इच्छन्तॊ लॊहितायति भास्करे 44 ते भुजैर भॊगि भॊगाभैर धनूंष्य आयम्य सायकान मुमुचुः सूर्यरश्म्य आभाञ शतशः फल्गुनं परति 45 तान अस्तान अस्यमानांश च किरीटी युथ्धथुर्मथः थविधा तरिधाष्टधैकैकं छित्त्वा विव्याध तान रणे 46 सिंहलाङ्गूल केतुस तु थर्शयञ शक्तिम आत्मनः शारथ्वती सुतॊ राजन्न अर्जुनं परत्यवारयत 47 स विथ्ध्वा थशभिः पार्दं वासुथेवं च सप्तभिः अतिष्ठथ रदमार्गेषु सैन्धवं परिपालयन 48 अदैनं कौरवश्रेष्ठाः सर्व एव महारदाः महता रदवंशेन सर्वतः पर्यवारयन 49 विस्फारयन्तश चापानि विसृजन्तश च सायकान सैन्धवं पर्यरक्षन्त शासनात तनयस्य ते 50 तत्र पार्दस्य शूरस्य बाह्वॊर बलम अथृश्यत ऋषूणाम अक्षयत्वं च धनुषॊ गाण्डिवस्य च 51 अस्त्रैर अस्त्राणि संवार्य थरौणेः शारथ्वतस्य च एकैकं नवभिर बाणैः सर्वान एव समर्पयत 52 तं थरौणिः पञ्चविंशत्या वृषसेनश च सप्तभिः थुर्यॊधनश च विंशत्या कर्ण शल्यौ तरिभिस तरिभिः 53 त एनम अभिगर्जन्तॊ विध्यन्तश च पुनः पुनः विधुन्वन्तश च चापानि सर्वतः पर्यवारयन 54 शलिष्टं तु सर्वतश चक्रू रदमण्डलम आशु ते सूर्यास्तमयम इच्छन्तस तरवमाणा महारदाः 55 त एनम अभिनर्थन्तॊ विधुन्वाना धनूंषि च सिषिचुर मार्गणैर घॊरैर गिरिं मेघा इवाम्बुभिः 56 ते महास्त्राणि थिव्यानि तत्र राजन वयथर्शयन धनंजयस्य गात्रेषु शूराः परिघबाहवः 57 हतभूयिष्ठ यॊधं तत कृत्वा तव बलं बली आससाथ थुराधर्षः सैन्धवं सत्यविक्रमः 58 तं कर्णः संयुगे राजन परत्यवारयथ आशुगैः मिषतॊ भीमसेनस्य सात्वतस्य च भारत 59 तं पार्दॊ थशभिर बाणैः परत्यविध्यथ रणाजिरे सूतपुत्रं महाबाहुः सर्वसैन्यस्य पश्यतः 60 सात्वतश च तरिभिर बाणैः कर्णं विव्याध मारिष भीमसेनस तरिभिश चैव पुनः पार्दश च सप्तभिः 61 तान कर्णः परतिविव्याध षष्ट्या षष्ट्या महारदः तथ युथ्धम अभवथ राजन कर्णस्य बहुभिः सह 62 तत्राथ्भुतम अपश्याम सूतपुत्रस्य मारिष यथ एकः समरे करुथ्धस तरीन रदान पर्यवारयत 63 फल्गुनस तु महाबाहुः कर्णं वैकर्तनं रणे सायकानां शतेनैव सर्वमर्मस्व अताडयत 64 रुधिरॊक्षितसर्वाङ्गः सूतपुत्रः परतापवान शरैः पञ्चाशता वीरः फल्गुनं परत्यविध्यत तस्य तल लाघवं थृष्ट्वा नामृष्यत रणे ऽरजुनः 65 ततः पार्दॊ धनुश छित्त्वा विव्याधैनं सतनान्तरे सायकैर नवभिर वीरस तवरमाणॊ धनंजयः 66 वधार्दं चास्य समरे सायकं सूर्यवर्चसम चिक्षेप तवरया युक्तस तवरा काले धनंजयः 67 तम आपतन्तं वेगेन थरौणिश चिच्छेथ सायकम अर्धचन्थ्रेण तीक्ष्णेन स छिन्नः परापतथ भुवि 68 अदान्यथ धनुर आथाय सूतपुत्रः परतापवान कर्णॊ ऽपि थविषतां हन्ता छाथयाम आस फल्गुनम सायकैर बहुसाहस्रैः कृतप्रतिकृतेप्सया 69 तौ वृषाव इव नर्थन्तौ नरसिंहौ महारदौ सायकौघप्रतिच्छन्नं चक्रतुः खम अजिह्मगैः अथृश्यौ च शरौघैस तौ निघ्नताम इतरेतरम 70 पार्दॊ ऽहम अस्मि तिष्ठ तवं कर्णॊ ऽहं तिष्ठ फल्गुन इत्य एवं तर्जयन्तौ तौ वाक्शल्यैस तुथतां तदा 71 युध्येतां समरे वीरौ चित्रं लघु च सुष्ठु च परेक्षणीयौ चाभवतां सर्वयॊधसमागमे 72 परशस्यमानौ समरे सिथ्धचारणवातिकैः अयुध्येतां महाराज परस्परवधैषिणौ 73 ततॊ थुर्यॊधनॊ राजंस तावकान अभ्यभाषत यत्ता रक्षत राधेयं नाहत्वा समरे ऽरजुनम निवर्तिष्यति राधेय इति माम उक्तवान वृषः 74 एतस्मिन्न अन्तरे राजन थृष्ट्वा कर्णस्य विक्रमम आकर्णमुक्तैर इषुभिः कर्णस्य चतुरॊ हयान अनयन मृत्युलॊकाय चतुर्भिः सायकॊत्तमैः 75 सारदिं चास्य भल्लेन रदनीडाथ अपाहरत छाथयाम आस च शरैस तव पुत्रस्य पश्यतः 76 स छाथ्यमानः समरे हताश्वॊ हतसारदिः मॊहितः शरजालेन कर्तव्यं नाभ्यपथ्यत 77 तं तदा विरदं थृष्ट्वा रदम आरॊप्य सवं तथा अश्वत्दामा महाराज भूयॊ ऽरजुनम अयॊघयत 78 मथ्रराजस तु कौन्तेयम अविध्यत तरिंशता शरैः शारथ्वतस तु विंशत्या वासुथेवं समार्पयत धनंजयं थवाथशभिर आजघान शिलीमुखैः 79 चतुर्भिः सिन्धुराजश च वृषसेनश च सप्तभिः पृदक पृदन महाराज कृष्ण पार्दाव अविध्यताम 80 तदैव तान परत्यविध्यत कुन्तीपुत्रॊ धनंजयः थरॊणपुत्रं चतुःषष्ट्या मथ्रराजं शतेन च 81 सैन्धवं थशभिर भल्लैर वृषसेनं तरिभिः शरैः शारथ्वतं च विंशत्या विथ्ध्वा पार्दः समुन्नथत 82 ते परतिज्ञा परतीघातम इच्छन्तः सव्यसाचिनः सहितास तावकास तूर्णम अभिपेतुर धनंजयम 83 अदार्जुनः सर्वतॊ धारम अस्त्रं; पराथुश्चक्रे तरासयन धार्तराष्ट्रान तं परत्युथीयुः कुरवः पाण्डुसूनुं; रदैर महार्हैः शरवर्षाण्य अवर्षन 84 ततस तु तस्मिंस तुमुले समुत्दिते; सुथारुणे भारत मॊहनीये नामुह्यत पराप्य स राजपुत्रः; किरीटमालि विसृजन पृषत्कान 85 राज्यप्रेप्सुः सव्यसाची कुरूणां; समरन कलेशान थवाथश वर्षवृत्तान गाण्डीवमुक्तैर इषुभिर महात्मा; सर्वा थिशॊ वयावृणॊथ अप्रमेयैः 86 परथीप्तॊल्कम अभवच चान्तरिक्षं; थेहेषु भूरीण्य अपतन वयांसि यत पिङ्गल जयेन किरीटमाली; करुथ्धॊ रिपून आजगवेन हन्ति 87 किरीटमाली महता महायशाः; शरासनेनास्य शरान अनीकजित हयप्रवेकॊत्तम नागधूर गतान; कुरुप्रवीरान इषुभिर नयपातयत 88 गथाश च गुर्वीः परिघान अयस्मयान; असींश च शक्तीश च रणे नराधिपाः महान्ति शस्त्राणि च भीमथर्शनाः; परगृह्य पार्दं सहसाभिथुथ्रुवुः 89 स तान उथीर्णान स रदाश्ववारणान; पथातिसंघांश च महाधनुर्धरः विपन्नसर्वायुधजीवितान रणे; चकार वीरॊ यम राष्ट्रवर्धनान |
1
[dhṛ] tadavasthe hate tasmin bhūriśravasi kaurave yathā bhūyo 'bhavad yuddhaṃ tan mamācakṣva saṃjaya 2 [s] bhūriśravasi saṃkrānte paralokāya bhārata vāsudevaṃ mahābāhur arjunaḥ samacūcudat 3 codayāśvān bhṛśaṃ kṛṣṇa yato rājā jayadrathaḥ astam eti mahābāho tvaramāṇo divākaraḥ 4 etad dhi puruṣavyāghra mahad abhyudyataṃ mayā kāryaṃ saṃrakṣyate caiṣa kuru senā mahārathaiḥ 5 nāstam eti yathā sūryo yathāsatyaṃ bhaved vacaḥ codayāśvāṃs tathā kṛṣṇa yathā hanyāṃ jayadratham 6 tataḥ kṛṣṇo mahābāhū rajatapratimān hayān hayajñaś codayām āsa jayadratharathaṃ prati 7 taṃ prayāntam amogheṣum utpatadbhir ivāśugaiḥ tvaramāṇā mahārāja senāmukhyāḥ samāvrajan 8 duryodhanaś ca karṇaś ca vṛṣaseno 'tha madrarāṭ aśvatthāmā kṛpaś caiva svayam eva ca saindhavaḥ 9 samāsādya tu bībhatsuḥ saindhavaṃ pramukhe sthitam netrābhyāṃ krodhadīptābhyāṃ saṃpraikṣan nirdahann iva 10 tato duryodhano rājā rādheyaṃ tvarito 'bravīt arjunaṃ vīkṣya saṃyāntaṃ jayadratharathaṃ prati 11 ayaṃ sa vaikartana yuddhakālo; vidarśayasvātmabalaṃ mahātman yathā na vadhyeta raṇe 'rjunena; jayadrathaḥ karṇa tathā kuruṣva 12 alpāvaśiṣṭaṃ divasaṃ nṛvīra; vighātayasvādya ripuṃ śaraughaiḥ dinakṣayaṃ prāpya narapravīra; dhruvaṃ hi naḥ karṇajayo bhaviṣyati 13 saindhave rakṣyamāṇe tu sūryasyāstamayaṃ prati mithyāpratijñaḥ kaunteyaḥ pravekṣyati hutāśanam 14 anarjunāyāṃ ca bhuvi muhūrtam api mānada jīvituṃ notsaheran vai bhrātaro 'sya sahānugāḥ 15 vinaṣṭaiḥ pāṇḍaveyaiś ca sa śailavanakānanām vasuṃdharām imāṃ karṇa bhokṣyāmo hatakaṇṭakām 16 daivenopahataḥ pārtho viparītaś ca mānada kāryākāryam ajānan vai pratijñāṃ kṛtavān raṇe 17 nūnam ātmavināśāya pāṇḍavena kirīṭinā pratijñeyaṃ kṛtā karṇajayadrathavadhaṃ prati 18 kathaṃ jīvati durdharṣe tvayi rādheya phalgunaḥ anastaṃ gata āditye hanyāt saindhavakaṃ nṛpam 19 rakṣitaṃ madrarājena kṛpeṇa ca mahātmanā jayadrathaṃ raṇamukhe kathaṃ hanyād dhanaṃjayaḥ 20 drauṇinā rakṣyamāṇaṃ ca mayā duḥśāsanena ca kathaṃ prāpsyati bībhatsuḥ saindhavaṃ kālacoditaḥ 21 yudhyane bahavaḥ śūrā lambate ca divākaraḥ śaṅke jayadrathaṃ pārtho naiva prāpsyati mānada 22 sa tvaṃ karṇa mayā sārdhaṃ śūraiś cānyair mahārathaiḥ yudhyasva yatnam āsthāya paraṃ pārthena saṃyuge 23 evam uktas tu rādheyas tava putreṇa māriṣa duryodhanam idaṃ vākyaṃ patyuvāca kurūttamam 24 dṛḍhalakṣyeṇa śūreṇa bhīmasenena dhanvinā bhṛśam udvejitaḥ saṃkhye śarajālair anekaśaḥ 25 sthātavyam iti tiṣṭhāmi raṇe saṃprati mānada naivāṅgam iṅgati kiṃ cin me saṃtaptasya raṇeṣubhiḥ 26 yotsyāmi tu tathā rājañ śaktyāhaṃ parayā raṇe yathā pāṇḍavamukhyo 'sau na haniṣyati saindhavam 27 na hi me yudhyamānasya sāyakāṃś cāsyataḥ śitān saindhavaṃ prāpsyate vīraḥ savyasācī dhanaṃjayaḥ 28 yat tu śaktimatā kāryaṃ satataṃ hitakāriṇā tat kariṣyāmi kauravya jayo daive pratiṣṭhitaḥ 29 adya yotsye 'rjunam ahaṃ pauruṣaṃ svaṃ vyapāśritaḥ tvadarthaṃ puruṣavyāghra jayo daive pratiṣṭhitaḥ 30 adya yuddhaṃ kuruśreṣṭha mama pārthasya cobhayoḥ paśyantu sarvabhūtāni dāruṇaṃ lomaharṣaṇam 31 karṇa kauravayor evaṃ raṇe saṃbhāṣamāṇayoḥ arjuno niśitair bāṇair jaghāna tava vāhinīm 32 ciccheda tīkṣṇāgramukhaiḥ śūrāṇām anivartinām bhujān parighasaṃkāśān hastihastopamān raṇe 33 śirāṃsi ca mahābāhuś ciccheda niśitaiḥ śaraiḥ hastihastān hayagrīvā rathākṣāṃś ca samantataḥ 34 śoṇitākṣān hayārohān gṛhītaprāsa tomarān kṣuraiś ciccheda bībhatsur dvidhaikaikaṃ tridhaiva ca 35 hayavāraṇamuhyāś ca prāpayanta sahasraśaḥ dhvajāś chatrāṇi cāpāni cāmarāṇi śirāṃsi ca 36 kakṣam agnim ivoddhūtaḥ pradahaṃs tava vāhinīm acireṇa mahīṃ pārthaś cakāra rudhirottarām 37 hatabhūyiṣṭha yodhaṃ tat kṛtvā tava balaṃ balī āsasāda durādharṣaḥ saindhavaṃ satyavikramaḥ 38 bībhatsur bhīmasenena sātvatena ca rakṣitaḥ sa babhau bharataśreṣṭha jvalann iva hutāśanaḥ 39 taṃ tathāvasthitaṃ dṛṣṭvā tvadīyā vīryasaṃmatāḥ nāmṛṣyanta maheṣvāsāḥ phalgunaṃ puruṣarṣabhāḥ 40 duryodhanaś ca karṇaś ca vṛṣaseno 'tha madrarāṭ aśvatthāmā kṛpaś caiva svayam eva ca saindhavaḥ 41 saṃrabdhāḥ saindhavasyārthe samāvṛṇvan kirīṭinam nṛtyantaṃ rathamārgeṣu dhanurjyātalanisvanaiḥ 42 saṃgrāmakovidaṃ pārthaṃ sarve yuddhaviśāradāḥ abhītāḥ paryavartanta vyāditāsyam ivāntakam 43 saindhavaṃ pṛṣṭhataḥ kṛtvā jighāṃsanto 'rjunācyutau sūryāstamayam icchanto lohitāyati bhāskare 44 te bhujair bhogi bhogābhair dhanūṃṣy āyamya sāyakān mumucuḥ sūryaraśmy ābhāñ śataśaḥ phalgunaṃ prati 45 tān astān asyamānāṃś ca kirīṭī yuddhadurmadaḥ dvidhā tridhāṣṭadhaikaikaṃ chittvā vivyādha tān raṇe 46 siṃhalāṅgūla ketus tu darśayañ śaktim ātmanaḥ śāradvatī suto rājann arjunaṃ pratyavārayat 47 sa viddhvā daśabhiḥ pārthaṃ vāsudevaṃ ca saptabhiḥ atiṣṭhad rathamārgeṣu saindhavaṃ paripālayan 48 athainaṃ kauravaśreṣṭhāḥ sarva eva mahārathāḥ mahatā rathavaṃśena sarvataḥ paryavārayan 49 visphārayantaś cāpāni visṛjantaś ca sāyakān saindhavaṃ paryarakṣanta śāsanāt tanayasya te 50 tatra pārthasya śūrasya bāhvor balam adṛśyata ṛṣūṇām akṣayatvaṃ ca dhanuṣo gāṇḍivasya ca 51 astrair astrāṇi saṃvārya drauṇeḥ śāradvatasya ca ekaikaṃ navabhir bāṇaiḥ sarvān eva samarpayat 52 taṃ drauṇiḥ pañcaviṃśatyā vṛṣasenaś ca saptabhiḥ duryodhanaś ca viṃśatyā karṇa śalyau tribhis tribhiḥ 53 ta enam abhigarjanto vidhyantaś ca punaḥ punaḥ vidhunvantaś ca cāpāni sarvataḥ paryavārayan 54 śliṣṭaṃ tu sarvataś cakrū rathamaṇḍalam āśu te sūryāstamayam icchantas travamāṇā mahārathāḥ 55 ta enam abhinardanto vidhunvānā dhanūṃṣi ca siṣicur mārgaṇair ghorair giriṃ meghā ivāmbubhiḥ 56 te mahāstrāṇi divyāni tatra rājan vyadarśayan dhanaṃjayasya gātreṣu śūrāḥ parighabāhavaḥ 57 hatabhūyiṣṭha yodhaṃ tat kṛtvā tava balaṃ balī āsasāda durādharṣaḥ saindhavaṃ satyavikramaḥ 58 taṃ karṇaḥ saṃyuge rājan pratyavārayad āśugaiḥ miṣato bhīmasenasya sātvatasya ca bhārata 59 taṃ pārtho daśabhir bāṇaiḥ pratyavidhyad raṇājire sūtaputraṃ mahābāhuḥ sarvasainyasya paśyataḥ 60 sātvataś ca tribhir bāṇaiḥ karṇaṃ vivyādha māriṣa bhīmasenas tribhiś caiva punaḥ pārthaś ca saptabhiḥ 61 tān karṇaḥ prativivyādha ṣaṣṭyā ṣaṣṭyā mahārathaḥ tad yuddham abhavad rājan karṇasya bahubhiḥ saha 62 tatrādbhutam apaśyāma sūtaputrasya māriṣa yad ekaḥ samare kruddhas trīn rathān paryavārayat 63 phalgunas tu mahābāhuḥ karṇaṃ vaikartanaṃ raṇe sāyakānāṃ śatenaiva sarvamarmasv atāḍayat 64 rudhirokṣitasarvāṅgaḥ sūtaputraḥ pratāpavān śaraiḥ pañcāśatā vīraḥ phalgunaṃ pratyavidhyata tasya tal lāghavaṃ dṛṣṭvā nāmṛṣyata raṇe 'rjunaḥ 65 tataḥ pārtho dhanuś chittvā vivyādhainaṃ stanāntare sāyakair navabhir vīras tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ 66 vadhārthaṃ cāsya samare sāyakaṃ sūryavarcasam cikṣepa tvarayā yuktas tvarā kāle dhanaṃjayaḥ 67 tam āpatantaṃ vegena drauṇiś ciccheda sāyakam ardhacandreṇa tīkṣṇena sa chinnaḥ prāpatad bhuvi 68 athānyad dhanur ādāya sūtaputraḥ pratāpavān karṇo 'pi dviṣatāṃ hantā chādayām āsa phalgunam sāyakair bahusāhasraiḥ kṛtapratikṛtepsayā 69 tau vṛṣāv iva nardantau narasiṃhau mahārathau sāyakaughapraticchannaṃ cakratuḥ kham ajihmagaiḥ adṛśyau ca śaraughais tau nighnatām itaretaram 70 pārtho 'ham asmi tiṣṭha tvaṃ karṇo 'haṃ tiṣṭha phalguna ity evaṃ tarjayantau tau vākśalyais tudatāṃ tathā 71 yudhyetāṃ samare vīrau citraṃ laghu ca suṣṭhu ca prekṣaṇīyau cābhavatāṃ sarvayodhasamāgame 72 praśasyamānau samare siddhacāraṇavātikaiḥ ayudhyetāṃ mahārāja parasparavadhaiṣiṇau 73 tato duryodhano rājaṃs tāvakān abhyabhāṣata yattā rakṣata rādheyaṃ nāhatvā samare 'rjunam nivartiṣyati rādheya iti mām uktavān vṛṣaḥ 74 etasminn antare rājan dṛṣṭvā karṇasya vikramam ākarṇamuktair iṣubhiḥ karṇasya caturo hayān anayan mṛtyulokāya caturbhiḥ sāyakottamaiḥ 75 sārathiṃ cāsya bhallena rathanīḍād apāharat chādayām āsa ca śarais tava putrasya paśyataḥ 76 sa chādyamānaḥ samare hatāśvo hatasārathiḥ mohitaḥ śarajālena kartavyaṃ nābhyapadyata 77 taṃ tathā virathaṃ dṛṣṭvā ratham āropya svaṃ tadā aśvatthāmā mahārāja bhūyo 'rjunam ayoghayat 78 madrarājas tu kaunteyam avidhyat triṃśatā śaraiḥ śāradvatas tu viṃśatyā vāsudevaṃ samārpayat dhanaṃjayaṃ dvādaśabhir ājaghāna śilīmukhaiḥ 79 caturbhiḥ sindhurājaś ca vṛṣasenaś ca saptabhiḥ pṛthak pṛthan mahārāja kṛṣṇa pārthāv avidhyatām 80 tathaiva tān pratyavidhyat kuntīputro dhanaṃjayaḥ droṇaputraṃ catuḥṣaṣṭyā madrarājaṃ śatena ca 81 saindhavaṃ daśabhir bhallair vṛṣasenaṃ tribhiḥ śaraiḥ śāradvataṃ ca viṃśatyā viddhvā pārthaḥ samunnadat 82 te pratijñā pratīghātam icchantaḥ savyasācinaḥ sahitās tāvakās tūrṇam abhipetur dhanaṃjayam 83 athārjunaḥ sarvato dhāram astraṃ; prāduścakre trāsayan dhārtarāṣṭrān taṃ pratyudīyuḥ kuravaḥ pāṇḍusūnuṃ; rathair mahārhaiḥ śaravarṣāṇy avarṣan 84 tatas tu tasmiṃs tumule samutthite; sudāruṇe bhārata mohanīye nāmuhyata prāpya sa rājaputraḥ; kirīṭamāli visṛjan pṛṣatkān 85 rājyaprepsuḥ savyasācī kurūṇāṃ; smaran kleśān dvādaśa varṣavṛttān gāṇḍīvamuktair iṣubhir mahātmā; sarvā diśo vyāvṛṇod aprameyaiḥ 86 pradīptolkam abhavac cāntarikṣaṃ; deheṣu bhūrīṇy apatan vayāṃsi yat piṅgala jyena kirīṭamālī; kruddho ripūn ājagavena hanti 87 kirīṭamālī mahatā mahāyaśāḥ; śarāsanenāsya śarān anīkajit hayapravekottama nāgadhūr gatān; kurupravīrān iṣubhir nyapātayat 88 gadāś ca gurvīḥ parighān ayasmayān; asīṃś ca śaktīś ca raṇe narādhipāḥ mahānti śastrāṇi ca bhīmadarśanāḥ; pragṛhya pārthaṃ sahasābhidudruvuḥ 89 sa tān udīrṇān sa rathāśvavāraṇān; padātisaṃghāṃś ca mahādhanurdharaḥ vipannasarvāyudhajīvitān raṇe; cakāra vīro yama rāṣṭravardhanān |