|
1
[स] राजन कुरूणां परवरैर बलैर भीमम अभिथ्रुतम मज्जन्तम इव कौन्तेयम उज्जिहीर्षुर धनंजयः 2 विमृथ्य सूतपुत्रस्य सेनां भारत सायकैः पराहिणॊन मृत्युलॊकाय परवीरान धनंजयः 3 ततॊ ऽसयाम्बरम आवृत्य शरजालानि भागशः अथृश्यन्त तदान्ये च निघ्नन्तस तव वाहिनीम 4 स पक्षिसंघाचरितम आकाशं पूरयञ शरैः धनंजयॊ महाराज कुरूणाम अन्तकॊ ऽभवत 5 ततॊ भल्लैः कषुरप्रैश च नाराचैर निर्मलैर अपि गात्राणि पराक्षिणॊत पार्दः शैरांसि च चकर्त ह 6 छिन्नगात्रैर विकवचैर विशिरस्कैः समन्ततः पतितैश चपतथ्भिश च यॊधैर आसीत समावृतम 7 धनंजय शराभ्यस्तैः सयन्थनाश्वनरथ्विपैः रणभूमिर अभूथ राजन महावैतरणी यदा 8 इषा चक्राक्षभङ्गैश च वयश्वैः साश्वैश च युध्यताम ससूतैर हतसूतैश च रदैः सतीर्णाभवन मही 9 सुवर्णवर्म संनाहैर यॊधैः कनकभूषणैः आस्दिताः कृतवर्माणॊ भथ्रा नित्यमथा थविपाः करुथ्धाः करुथ्धैर महामात्रैः परेषितार्जुनम अभ्ययुः 10 चतुःशताः शरवर्षैर हताः पेतुः किरीटिना पर्यस्तानीव शृङ्गाणि ससत्त्वानि महागिरेः 11 धनंजय शराभ्यस्तैः सतीर्णा भूर वरवारणैः अभिपेथे ऽरजुन रदॊ घनान भिन्थन्निवांशुमान 12 हतैर गजमनुष्याश्वैर भग्नैश च बहुधा रदैः विशस्त्र पत्रकवचैर युथ्धशौण्डैर गतासुभिः अपविथ्धायुधैर मार्गः सतीर्णॊ ऽभूत फल्गुनेन वै 13 वयस्फूर्जयच च गाण्डीवं सुमहथ भैरवस्वनम घॊरॊ वज्रविनिष्पेषः सतनयित्नॊर इवाम्बरे 14 ततः परथीर्यत चमूर धनंजय शराहता महावातसमाविथ्धा महानौर इव सागरे 15 नानारूपाः परहरणाः शरा गाण्डीवचॊथिताः अलातॊल्काशनि परख्यास तव सैन्यं विनिर्थहन 16 महागिरौ वेणुवनं निशि परज्वलितं यदा तदा तव महत सैन्यं परास्फुरच छरपीडितम 17 संपिष्ट थग्धविध्वस्तं तव सैन्यं किरीटिना हतम्प्रविहतं बाणैः सर्वतः परथ्रुतं थिशः 18 महावने मृगगणा थावाग्निग्रसिता यदा कुरवः पर्यवर्तन्त निर्थग्धाः सव्यसाचिना 19 उत्सृज्य हि महाबाहुं भीमसेनं तथा रणे बलं कुरूणाम उथ्विग्नं सर्वम आसीत पराङ्मुखम 20 ततः कुरुषु भग्नेषु बीभत्सुर अपराजितः भीमसेनं समासाथ्य मुहूर्तं सॊ ऽभयवर्तत 21 समागम्य स भीमेन मन्त्रयित्वा च फल्गुनः विशल्यम अरुजं चास्मै कदयित्वा युधिष्ठिरम 22 भीमसेनाभ्यनुज्ञातस ततः परायाथ धनंजयः नाथयन रदघॊषेण पृदिवीं थयां च भारत 23 ततः परिवृतॊ भीमैर थशभिः शत्रुपुङ्गवैः थुःशासनाथ अवरजैस तव पुत्रैर धनंजयः 24 ते तम अभ्यर्थयन बाणैर उल्काभिर इव कुञ्जरम आततेष्व असनाः करूरा नृत्यन्त इव भारत 25 अपसव्यांस तु तांश चक्रे रदेन मधुसूथनः ततस ते पराथ्रवञ शूराः पराङ्मुख रदे ऽरजुने 26 तेषाम आपततां केतून रदांश चापानि सायकान नाराचैर अर्धचन्थ्रैश च कषिप्रं पार्दॊ नयपातयत 27 अदान्यैर थशभिर भल्लैः शिरांस्य एषां नयपातयत रॊषसंरक्त नेत्राणि संथष्टौष्ठानि भूतले तानि वक्त्राणि विबभुर वयॊम्नि तारागणा इव 28 तांस तु भल्लैर महावेगैर थशभिर थश कौरवान रुक्माङ्गथान रुक्मपुङ्खैर विथ्ध्वा परायाथ अमित्रहा |
1
[s] rājan kurūṇāṃ pravarair balair bhīmam abhidrutam majjantam iva kaunteyam ujjihīrṣur dhanaṃjayaḥ 2 vimṛdya sūtaputrasya senāṃ bhārata sāyakaiḥ prāhiṇon mṛtyulokāya paravīrān dhanaṃjayaḥ 3 tato 'syāmbaram āvṛtya śarajālāni bhāgaśaḥ adṛśyanta tathānye ca nighnantas tava vāhinīm 4 sa pakṣisaṃghācaritam ākāśaṃ pūrayañ śaraiḥ dhanaṃjayo mahārāja kurūṇām antako 'bhavat 5 tato bhallaiḥ kṣurapraiś ca nārācair nirmalair api gātrāṇi prākṣiṇot pārthaḥ śairāṃsi ca cakarta ha 6 chinnagātrair vikavacair viśiraskaiḥ samantataḥ patitaiś capatadbhiś ca yodhair āsīt samāvṛtam 7 dhanaṃjaya śarābhyastaiḥ syandanāśvanaradvipaiḥ raṇabhūmir abhūd rājan mahāvaitaraṇī yathā 8 iṣā cakrākṣabhaṅgaiś ca vyaśvaiḥ sāśvaiś ca yudhyatām sasūtair hatasūtaiś ca rathaiḥ stīrṇābhavan mahī 9 suvarṇavarma saṃnāhair yodhaiḥ kanakabhūṣaṇaiḥ āsthitāḥ kṛtavarmāṇo bhadrā nityamadā dvipāḥ kruddhāḥ kruddhair mahāmātraiḥ preṣitārjunam abhyayuḥ 10 catuḥśatāḥ śaravarṣair hatāḥ petuḥ kirīṭinā paryastānīva śṛṅgāṇi sasattvāni mahāgireḥ 11 dhanaṃjaya śarābhyastaiḥ stīrṇā bhūr varavāraṇaiḥ abhipede 'rjuna ratho ghanān bhindannivāṃśumān 12 hatair gajamanuṣyāśvair bhagnaiś ca bahudhā rathaiḥ viśastra patrakavacair yuddhaśauṇḍair gatāsubhiḥ apaviddhāyudhair mārgaḥ stīrṇo 'bhūt phalgunena vai 13 vyasphūrjayac ca gāṇḍīvaṃ sumahad bhairavasvanam ghoro vajraviniṣpeṣaḥ stanayitnor ivāmbare 14 tataḥ pradīryata camūr dhanaṃjaya śarāhatā mahāvātasamāviddhā mahānaur iva sāgare 15 nānārūpāḥ praharaṇāḥ śarā gāṇḍīvacoditāḥ alātolkāśani prakhyās tava sainyaṃ vinirdahan 16 mahāgirau veṇuvanaṃ niśi prajvalitaṃ yathā tathā tava mahat sainyaṃ prāsphurac charapīḍitam 17 saṃpiṣṭa dagdhavidhvastaṃ tava sainyaṃ kirīṭinā hatampravihataṃ bāṇaiḥ sarvataḥ pradrutaṃ diśaḥ 18 mahāvane mṛgagaṇā dāvāgnigrasitā yathā kuravaḥ paryavartanta nirdagdhāḥ savyasācinā 19 utsṛjya hi mahābāhuṃ bhīmasenaṃ tadā raṇe balaṃ kurūṇām udvignaṃ sarvam āsīt parāṅmukham 20 tataḥ kuruṣu bhagneṣu bībhatsur aparājitaḥ bhīmasenaṃ samāsādya muhūrtaṃ so 'bhyavartata 21 samāgamya sa bhīmena mantrayitvā ca phalgunaḥ viśalyam arujaṃ cāsmai kathayitvā yudhiṣṭhiram 22 bhīmasenābhyanujñātas tataḥ prāyād dhanaṃjayaḥ nādayan rathaghoṣeṇa pṛthivīṃ dyāṃ ca bhārata 23 tataḥ parivṛto bhīmair daśabhiḥ śatrupuṅgavaiḥ duḥśāsanād avarajais tava putrair dhanaṃjayaḥ 24 te tam abhyardayan bāṇair ulkābhir iva kuñjaram ātateṣv asanāḥ krūrā nṛtyanta iva bhārata 25 apasavyāṃs tu tāṃś cakre rathena madhusūdanaḥ tatas te prādravañ śūrāḥ parāṅmukha rathe 'rjune 26 teṣām āpatatāṃ ketūn rathāṃś cāpāni sāyakān nārācair ardhacandraiś ca kṣipraṃ pārtho nyapātayat 27 athānyair daśabhir bhallaiḥ śirāṃsy eṣāṃ nyapātayat roṣasaṃrakta netrāṇi saṃdaṣṭauṣṭhāni bhūtale tāni vaktrāṇi vibabhur vyomni tārāgaṇā iva 28 tāṃs tu bhallair mahāvegair daśabhir daśa kauravān rukmāṅgadān rukmapuṅkhair viddhvā prāyād amitrahā |