Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 8 Index  Previous  Next 

Book 8 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 8
Chapter 61

  1 [स]
      तत्राकरॊथ थुष्करं राजपुत्रॊ; थुःशासनस तुमुले युध्यमानः
      चिच्छेथ भीमस्य धनुः कषुरेण; षड्भिः शरैः सारदिम अप्य अविध्यत
  2 ततॊ ऽभिनथ बहुभिः कषिप्रम एव; वरेषुभिर भीमसेनं महात्मा
      स विक्षरन नाग इव परभिन्नॊ; गथाम अस्मै तुमुले पराहिणॊथ वै
  3 तयाहरथ थश धन्वन्तराणि; थुःशासनं भीमसेनः परसह्य
      तया हतः पतितॊ वेपमानॊ; थुःशासनॊ गथया वेगवत्या
  4 हयाः ससूताश च हता नरेन्थ्र; चूर्णीकृतश चास्य रतः पतन्त्या
      विध्वस्तवर्माभरणाम्बर सरग; विचेष्टमानॊ भृशवेथनार्तः
  5 ततः समृत्वा भीमसेनस तरस्वी; सापत्नकं यत परयुक्तं सुतैस ते
      रदाथ अवप्लुत्य गतः स भूमौ; यत्नेन तस्मिन परणिधाय चक्षुः
  6 असिं समुथ्धृत्य शितं सुधारं; कण्ठे समाक्रम्य च वेपमानम
      उत्कृत्य वक्षः पतितस्य भूमाव; अदापिबच छॊणितम अस्य कॊष्णम
      आस्वाथ्य चास्वाथ्य च वीक्षमाणः; करुथ्धॊ ऽतिवेलं परजगाथ वाक्यम
  7 सतन्यस्य मातुर मधुसर्पिषॊ वा; माध्वीक पानस्य च सत्कृतस्य
      थिव्यस्य वा तॊयरसस्य पानात; पयॊ थधिभ्यां मदिताच च मुख्यात
      सर्वेभ्य एवाभ्यधिकॊ रसॊ ऽयं; मतॊ ममाथ्याहित लॊहितस्य
  8 एवं बरुवाणं पुनर आथ्रवन्तम; आस्वाथ्य वल्गन्तम अतिप्रहृष्टम
      ये भीमसेनं थथृशुस तथानीं; भयेन ते ऽपि वयदिता निपेतुः
  9 ये चापि तत्रापतिता मनुष्यास; तेषां करेभ्यः पतितं च शस्त्रम
      भयाच च संचुक्रुशुर उच्चकैस ते; निमीलिताक्षा थथृशुश च तन न
  10 ये तत्र भीमं थथृशुः समन्ताथ; थौःशासनं तथ्रुधिरं पिबन्तम
     सर्वे पलायन्त भयाभिपन्ना; नायं मनुष्य इति भाषमाणाः
 11 शृण्वतां लॊकवीराणाम इथं वचनम अब्रवीत
     एष ते रुधिरं कण्ठात पिबामि पुरुषाधम
     बरूहीथानीं सुसंरब्धः पुनर गौर इति गौर इति
 12 परमाण कॊट्यां शयनं कालकूटस्य भॊजनम
     थशनं चाहिभिः कष्टं थाहं च जतु वेश्मनि
 13 थयूतेन राज्यहरणम अरण्ये वसतिश च या
     इष्वस्त्राणि च संग्रामेष्व असुखानि च वेश्मनि
 14 थुःखान्य एतानि जानीमॊ न सुखानि कथा चन
     धृतराष्ट्रस्य थौरात्म्यात सपुत्रस्या सथा वयम
 15 इत्य उक्त्वा वचनं राजञ जयं पराप्य वृकॊथरः
     पुनर आह महाराज समयंस तौ केशवार्जुनौ
 16 थुःशासने यथ रणे संश्रुतं मे; तथ वै सर्वं कृतम अथ्येह वीरौ
     अथ्यैव थास्याम्य अपरं थवितीयं; थुर्यॊधनं यज्ञपशुं विशस्या
     शिरॊमृथित्वा च पथा थुरात्मनः; शान्तिं लप्स्ये कौरवाणां समक्षम
 17 एतावथ उक्त्वा वचनं परहृष्टॊ; ननाथ अचॊच्चै रुधिरार्थ्रगात्रः
     ननर्त चैवातिबलॊ महात्मा; वृत्रं निहत्येव सहस्रनेत्रः
  1 [s]
      tatrākarod duṣkaraṃ rājaputro; duḥśāsanas tumule yudhyamānaḥ
      ciccheda bhīmasya dhanuḥ kṣureṇa; ṣaḍbhiḥ śaraiḥ sārathim apy avidhyat
  2 tato 'bhinad bahubhiḥ kṣipram eva; vareṣubhir bhīmasenaṃ mahātmā
      sa vikṣaran nāga iva prabhinno; gadām asmai tumule prāhiṇod vai
  3 tayāharad daśa dhanvantarāṇi; duḥśāsanaṃ bhīmasenaḥ prasahya
      tayā hataḥ patito vepamāno; duḥśāsano gadayā vegavatyā
  4 hayāḥ sasūtāś ca hatā narendra; cūrṇīkṛtaś cāsya rataḥ patantyā
      vidhvastavarmābharaṇāmbara srag; viceṣṭamāno bhṛśavedanārtaḥ
  5 tataḥ smṛtvā bhīmasenas tarasvī; sāpatnakaṃ yat prayuktaṃ sutais te
      rathād avaplutya gataḥ sa bhūmau; yatnena tasmin praṇidhāya cakṣuḥ
  6 asiṃ samuddhṛtya śitaṃ sudhāraṃ; kaṇṭhe samākramya ca vepamānam
      utkṛtya vakṣaḥ patitasya bhūmāv; athāpibac choṇitam asya koṣṇam
      āsvādya cāsvādya ca vīkṣamāṇaḥ; kruddho 'tivelaṃ prajagāda vākyam
  7 stanyasya mātur madhusarpiṣo vā; mādhvīka pānasya ca satkṛtasya
      divyasya vā toyarasasya pānāt; payo dadhibhyāṃ mathitāc ca mukhyāt
      sarvebhya evābhyadhiko raso 'yaṃ; mato mamādyāhita lohitasya
  8 evaṃ bruvāṇaṃ punar ādravantam; āsvādya valgantam atiprahṛṣṭam
      ye bhīmasenaṃ dadṛśus tadānīṃ; bhayena te 'pi vyathitā nipetuḥ
  9 ye cāpi tatrāpatitā manuṣyās; teṣāṃ karebhyaḥ patitaṃ ca śastram
      bhayāc ca saṃcukruśur uccakais te; nimīlitākṣā dadṛśuś ca tan na
  10 ye tatra bhīmaṃ dadṛśuḥ samantād; dauḥśāsanaṃ tadrudhiraṃ pibantam
     sarve palāyanta bhayābhipannā; nāyaṃ manuṣya iti bhāṣamāṇāḥ
 11 śṛṇvatāṃ lokavīrāṇām idaṃ vacanam abravīt
     eṣa te rudhiraṃ kaṇṭhāt pibāmi puruṣādhama
     brūhīdānīṃ susaṃrabdhaḥ punar gaur iti gaur iti
 12 pramāṇa koṭyāṃ śayanaṃ kālakūṭasya bhojanam
     daśanaṃ cāhibhiḥ kaṣṭaṃ dāhaṃ ca jatu veśmani
 13 dyūtena rājyaharaṇam araṇye vasatiś ca yā
     iṣvastrāṇi ca saṃgrāmeṣv asukhāni ca veśmani
 14 duḥkhāny etāni jānīmo na sukhāni kadā cana
     dhṛtarāṣṭrasya daurātmyāt saputrasyā sadā vayam
 15 ity uktvā vacanaṃ rājañ jayaṃ prāpya vṛkodaraḥ
     punar āha mahārāja smayaṃs tau keśavārjunau
 16 duḥśāsane yad raṇe saṃśrutaṃ me; tad vai sarvaṃ kṛtam adyeha vīrau
     adyaiva dāsyāmy aparaṃ dvitīyaṃ; duryodhanaṃ yajñapaśuṃ viśasyā
     śiromṛditvā ca padā durātmanaḥ; śāntiṃ lapsye kauravāṇāṃ samakṣam
 17 etāvad uktvā vacanaṃ prahṛṣṭo; nanād acoccai rudhirārdragātraḥ
     nanarta caivātibalo mahātmā; vṛtraṃ nihatyeva sahasranetraḥ


Next: Chapter 62