|
1
[अर्जुन] अत्रैवॊथाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम तापसैः सह संवाथं शक्रस्य भरतर्षभ 2 के चिथ गृहान परित्यज्य वनम अभ्यगमन थविजाः अजातश्मश्रवॊ मन्थाः कुले जाताः परवव्रजुः 3 धर्मॊ ऽयम इति मन्वाना बरह्मचर्ये वयवस्दिताः तयक्त्वा गृहान पितॄंश चैव तान इन्थ्रॊ ऽनवकृपायत 4 तान आबभाषे भगवान पक्षी भूत्वा हिरन मयः सुथुष्करं मनुष्यैश च यत्कृतं विघसाशिभिः 5 पुण्यं च बत कर्मैषां परशस्तं चैव जीवितम संसिथ्धास ते गतिं मुख्यां पराप्ता धर्मपरायणाः 6 [रसरह] अहॊ बतायं शकुनिर विघसाशान परशंसति अस्मान नूनम अयं शास्ति वयं च विघसाशिनः 7 [षकुनि] नाहं युष्मान परशंसामि पङ्कथिग्धान रजस्वलान उच्छिष्ट भॊजिनॊ मन्थान अन्ये वै विघसाशिनः 8 [रसयह] इथं शरेयॊ परम इति वयम एवाभ्युपास्महे शकुने बरूहि यच छरेयॊ भृशं वै शरथ्थधाम ते 9 [षकुनि] यथि मां नाभिशङ्कध्वं विभाज्यात्मानम आत्मना ततॊ ऽहं वः परवक्ष्यामि यादा तद्यं हितं वचः 10 [रसयह] शृणुमस ते वचस तात पन्दानॊ विथितास तव नियॊगे चैव धर्मात्मन सदातुम इच्छामि शाधि नः 11 [षकुनि] चतुष पथां गौः परवरा लॊहानां काञ्चनं वरम शब्थानां परवरॊ मन्त्रॊ बराह्मणॊ थविपथां वरः 12 मन्त्रायं जातकर्माथि बराह्मणस्य विधीयते जीवतॊ यॊ यदाकालं शमशाननिधनाथ इति 13 कर्माणि वैथिकान्य अस्य सवर्ग्यः पन्दास तव अनुत्तमः अद सर्वाणि कर्माणि मन्त्रसिथ्धानि चक्षते 14 आम्नायथृढवाथीनि तदा सिथ्धिर इहेष्यते मासार्ध मासा ऋतव आथित्य शशितारकम 15 ईहन्ते सर्वभूतानि तथ ऋतं कर्मसङ्गिनाम सिथ्धिक्षेत्रम इथं पुण्यम अयम एवाश्रमॊ महान 16 अद ये कर्म निन्थन्तॊ मनुष्याः कापदं गताः मूढानाम अर्दहीनानां तेषाम एनस तु विथ्यते 17 थेव वंशान पितृवंशान बरह्म वंशांश च शाश्वतान संत्यज्य मूढा वर्तन्ते ततॊ यान्त्य अश्रुती पदम 18 एतथ वॊ ऽसतु तपॊ युक्तं थथानीत्य ऋषिचॊथितम तस्मात तथ अध्यवसतस तपस्वितप उच्यते 19 थेव वंशान पितृवंशान बरह्म वंशांश च शाश्वतान संविभज्य गुरॊश चर्यां तथ वै थुष्करम उच्यते 20 थेवा वै थुष्करं कृत्वा विभूतिं परमां गताः तस्माथ गार्हस्द्यम उथ्वॊढुं थुष्करं परब्रवीमि वः 21 तपॊ शरेष्ठं परजानां हि मूलम एतन न संशयः कुटुम्ब विधिनानेन यस्मिन सर्वं परतिष्ठितम 22 एतथ विथुस तपॊ विप्रा थवंथ्वातीता विमत्सराः तस्माथ वनं मध्यमं च लॊकेषु तप उच्यते 23 थुराधर्षं पथं चैव गच्छन्ति विघसाशिनः सायंप्रातर विभज्यान्नं सवकुटुम्बे यदाविधि 24 थत्त्वातिदिभ्यॊ थेवैभ्यः पितृभ्यः सवजनस्य च अवशिष्टानि ये ऽशनाति तान आहुर विघसाशिनः 25 तस्मात सवधर्मम आस्दाय सुव्रताः सत्यवाथिनः लॊकस्य गुरवॊ भूत्वा ते भवन्त्य अनुपस्कृताः 26 तरिथिवं पराप्य शक्रस्य सवर्गलॊके विमत्सराः वसन्ति शाश्वतीर वर्षा जना थुष्करकारिणः 27 ततस ते तथ वचॊ शरुत्वा तस्य धर्मार्दसंहितम उत्सृज्य नास्तिक गतिं गार्हस्द्यं धर्मम आश्रिताः 28 तस्मात तवम अपि थुर्धर्ष धैर्यम आलम्ब्य शाश्वतम परशाधि पृदिवीं कृत्स्नां हतामित्रां नरॊत्तम |
1
[arjuna] atraivodāharantīmam itihāsaṃ purātanam tāpasaiḥ saha saṃvādaṃ śakrasya bharatarṣabha 2 ke cid gṛhān parityajya vanam abhyagaman dvijāḥ ajātaśmaśravo mandāḥ kule jātāḥ pravavrajuḥ 3 dharmo 'yam iti manvānā brahmacarye vyavasthitāḥ tyaktvā gṛhān pitṝṃś caiva tān indro 'nvakṛpāyata 4 tān ābabhāṣe bhagavān pakṣī bhūtvā hiran mayaḥ suduṣkaraṃ manuṣyaiś ca yatkṛtaṃ vighasāśibhiḥ 5 puṇyaṃ ca bata karmaiṣāṃ praśastaṃ caiva jīvitam saṃsiddhās te gatiṃ mukhyāṃ prāptā dharmaparāyaṇāḥ 6 [rsarah] aho batāyaṃ śakunir vighasāśān praśaṃsati asmān nūnam ayaṃ śāsti vayaṃ ca vighasāśinaḥ 7 [ṣakuni] nāhaṃ yuṣmān praśaṃsāmi paṅkadigdhān rajasvalān ucchiṣṭa bhojino mandān anye vai vighasāśinaḥ 8 [rsayah] idaṃ śreyo param iti vayam evābhyupāsmahe śakune brūhi yac chreyo bhṛśaṃ vai śraddadhāma te 9 [ṣakuni] yadi māṃ nābhiśaṅkadhvaṃ vibhājyātmānam ātmanā tato 'haṃ vaḥ pravakṣyāmi yāthā tathyaṃ hitaṃ vacaḥ 10 [rsayah] śṛṇumas te vacas tāta panthāno viditās tava niyoge caiva dharmātman sthātum icchāmi śādhi naḥ 11 [ṣakuni] catuṣ padāṃ gauḥ pravarā lohānāṃ kāñcanaṃ varam śabdānāṃ pravaro mantro brāhmaṇo dvipadāṃ varaḥ 12 mantrāyaṃ jātakarmādi brāhmaṇasya vidhīyate jīvato yo yathākālaṃ śmaśānanidhanād iti 13 karmāṇi vaidikāny asya svargyaḥ panthās tv anuttamaḥ atha sarvāṇi karmāṇi mantrasiddhāni cakṣate 14 āmnāyadṛḍhavādīni tathā siddhir iheṣyate māsārdha māsā ṛtava āditya śaśitārakam 15 īhante sarvabhūtāni tad ṛtaṃ karmasaṅginām siddhikṣetram idaṃ puṇyam ayam evāśramo mahān 16 atha ye karma nindanto manuṣyāḥ kāpathaṃ gatāḥ mūḍhānām arthahīnānāṃ teṣām enas tu vidyate 17 deva vaṃśān pitṛvaṃśān brahma vaṃśāṃś ca śāśvatān saṃtyajya mūḍhā vartante tato yānty aśrutī patham 18 etad vo 'stu tapo yuktaṃ dadānīty ṛṣicoditam tasmāt tad adhyavasatas tapasvitapa ucyate 19 deva vaṃśān pitṛvaṃśān brahma vaṃśāṃś ca śāśvatān saṃvibhajya guroś caryāṃ tad vai duṣkaram ucyate 20 devā vai duṣkaraṃ kṛtvā vibhūtiṃ paramāṃ gatāḥ tasmād gārhasthyam udvoḍhuṃ duṣkaraṃ prabravīmi vaḥ 21 tapo śreṣṭhaṃ prajānāṃ hi mūlam etan na saṃśayaḥ kuṭumba vidhinānena yasmin sarvaṃ pratiṣṭhitam 22 etad vidus tapo viprā dvaṃdvātītā vimatsarāḥ tasmād vanaṃ madhyamaṃ ca lokeṣu tapa ucyate 23 durādharṣaṃ padaṃ caiva gacchanti vighasāśinaḥ sāyaṃprātar vibhajyānnaṃ svakuṭumbe yathāvidhi 24 dattvātithibhyo devaibhyaḥ pitṛbhyaḥ svajanasya ca avaśiṣṭāni ye 'śnāti tān āhur vighasāśinaḥ 25 tasmāt svadharmam āsthāya suvratāḥ satyavādinaḥ lokasya guravo bhūtvā te bhavanty anupaskṛtāḥ 26 tridivaṃ prāpya śakrasya svargaloke vimatsarāḥ vasanti śāśvatīr varṣā janā duṣkarakāriṇaḥ 27 tatas te tad vaco śrutvā tasya dharmārthasaṃhitam utsṛjya nāstika gatiṃ gārhasthyaṃ dharmam āśritāḥ 28 tasmāt tvam api durdharṣa dhairyam ālambya śāśvatam praśādhi pṛthivīṃ kṛtsnāṃ hatāmitrāṃ narottama |