|
1
[वैषम्पायन] अदाब्रवीन महातेजा वाक्यं कौरवनन्थनः हन्त धर्मान परवक्ष्यामि थृढे वान मनसी मम 2 तव परसाथाथ गॊविन्थ भूतात्मा हय असि शाश्वतः युधिष्ठिरस तु मां राजा धर्मान समनुपृच्छतु 3 एवं परीतॊ भविष्यामि धर्मान वक्ष्यामि चानघ यस्मिन राजर्षयः सर्वे स मां पृच्छतु पाण्डवः 4 सर्वेषां थीप्तयशसां कुरूणां धर्मचारिणाम यस्य नास्ति समः कश चित स मां पृच्छतु पाण्डवः 5 धृतिर थमॊ बरह्मचर्यं कषमा धर्मश च नित्यथा यस्मिन्न ओजश च तेजश च स मां पृच्छतु पाण्डवः 6 सत्यं थानं तपः शौचं शान्तिर थाक्ष्यम असंभ्रमः यस्मिन्न एतानि सर्वाणि स मां पृच्छतु पाण्डवः 7 यॊ न कामान न संरम्भान न भयान नार्दकारणात कुर्याथ अधर्मं धर्मात्मा स मां पृच्छतु पाण्डवः 8 संबन्धिनॊ ऽतिदीन भृत्यान संश्रितॊपाश्रितांश च यः संमानयति सत्कृत्य स मां पृच्छतु पाण्डवः 9 सत्यनित्यं कषमा नित्यॊ जञाननित्यॊ ऽतिदिप्रियः यॊ थथाति सतां नित्यं स मां पृच्छतु पाण्डवः 10 इज्याध्ययन नित्यश च धर्मे च निरतः सथा शान्तः शरुतरहस्यश च स मां पृच्छतु पाण्डवः 11 लज्जया परयॊपेतॊ धर्मात्मा स युधिष्ठिरः अभिशापभयाथ भीतॊ भवन्तं नॊपसर्पति 12 लॊकस्य कथनं कृत्वा लॊकनादॊ विशां पते अभिशापभयाथ भीतॊ भवन्तं नॊपसर्पति 13 पूज्यान मान्यांश च भक्तांश च गुरून संबन्धिबान्धवान अर्घ्यार्हान इषुभिर हत्वा भवन्तं नॊपसर्पति 14 बराह्मणानां यदा धर्मॊ थानम अध्ययनं तपः कषत्रियाणां तदा कृष्ण समरे थेहपातनम 15 पितॄन पिता महान पुत्रान गुरून संबन्धिबान्धवान मिद्या परवृत्तान यः संख्ये निहन्याथ धर्म एव सः 16 समयत्यागिनॊ लुब्धान गुरून अपि च केशव निहन्ति समरे पापान कषत्रियॊ यः स धर्मवित 17 आहूतेन रणे नित्यं यॊथ्धव्यं कषत्रबन्धुना धर्म्यं सवर्ग्यं च लॊक्यं च युथ्धं हि मनुर अब्रवीत 18 एवम उक्तस तु भीष्मेण धर्मराजॊ युधिष्ठिरः विनीतवथ उपागम्य तस्दौ संथर्शने ऽगरतः 19 अदास्य पाथौ जग्राह भीष्मश चाभिननन्थ तम मूर्ध्नि चैनम उपाघ्राय निषीथेत्य अब्रवीत तथा 20 तम उवाचाद गाङ्गेय ऋषभः सर्वधन्विनाम पृच्छ मां तात विस्रब्धं मा भैस तवं कुरुसत्तम |
1
[vaiṣampāyana] athābravīn mahātejā vākyaṃ kauravanandanaḥ hanta dharmān pravakṣyāmi dṛḍhe vān manasī mama 2 tava prasādād govinda bhūtātmā hy asi śāśvataḥ yudhiṣṭhiras tu māṃ rājā dharmān samanupṛcchatu 3 evaṃ prīto bhaviṣyāmi dharmān vakṣyāmi cānagha yasmin rājarṣayaḥ sarve sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 4 sarveṣāṃ dīptayaśasāṃ kurūṇāṃ dharmacāriṇām yasya nāsti samaḥ kaś cit sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 5 dhṛtir damo brahmacaryaṃ kṣamā dharmaś ca nityadā yasminn ojaś ca tejaś ca sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 6 satyaṃ dānaṃ tapaḥ śaucaṃ śāntir dākṣyam asaṃbhramaḥ yasminn etāni sarvāṇi sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 7 yo na kāmān na saṃrambhān na bhayān nārthakāraṇāt kuryād adharmaṃ dharmātmā sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 8 saṃbandhino 'tithīn bhṛtyān saṃśritopāśritāṃś ca yaḥ saṃmānayati satkṛtya sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 9 satyanityaṃ kṣamā nityo jñānanityo 'tithipriyaḥ yo dadāti satāṃ nityaṃ sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 10 ijyādhyayana nityaś ca dharme ca nirataḥ sadā śāntaḥ śrutarahasyaś ca sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ 11 lajjayā parayopeto dharmātmā sa yudhiṣṭhiraḥ abhiśāpabhayād bhīto bhavantaṃ nopasarpati 12 lokasya kadanaṃ kṛtvā lokanātho viśāṃ pate abhiśāpabhayād bhīto bhavantaṃ nopasarpati 13 pūjyān mānyāṃś ca bhaktāṃś ca gurūn saṃbandhibāndhavān arghyārhān iṣubhir hatvā bhavantaṃ nopasarpati 14 brāhmaṇānāṃ yathā dharmo dānam adhyayanaṃ tapaḥ kṣatriyāṇāṃ tathā kṛṣṇa samare dehapātanam 15 pitṝn pitā mahān putrān gurūn saṃbandhibāndhavān mithyā pravṛttān yaḥ saṃkhye nihanyād dharma eva saḥ 16 samayatyāgino lubdhān gurūn api ca keśava nihanti samare pāpān kṣatriyo yaḥ sa dharmavit 17 āhūtena raṇe nityaṃ yoddhavyaṃ kṣatrabandhunā dharmyaṃ svargyaṃ ca lokyaṃ ca yuddhaṃ hi manur abravīt 18 evam uktas tu bhīṣmeṇa dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ vinītavad upāgamya tasthau saṃdarśane 'grataḥ 19 athāsya pādau jagrāha bhīṣmaś cābhinananda tam mūrdhni cainam upāghrāya niṣīdety abravīt tadā 20 tam uvācātha gāṅgeya ṛṣabhaḥ sarvadhanvinām pṛccha māṃ tāta visrabdhaṃ mā bhais tvaṃ kurusattama |